Siemomysł (książę Polan)

książę Polan

Siemomysł[1] lub Ziemomysł (ur. prawdopodobnie na przełomie IX i X wieku, zm. w latach 950960[1][2]) – trzeci książę Polan z dynastii Piastów wspomniany w Kronice polskiej Galla Anonima. Wnuk Siemowita, syn Lestka, ojciec Mieszka I.

Siemomysł
Ilustracja
Siemomysł (Chronica Polonorum)
Książę Polan
Okres

od ok. 930950
do ok. 950960

Poprzednik

Lestek

Następca

Mieszko I

Dane biograficzne
Dynastia

Piastowie

Data urodzenia

przełom IX i X wieku

Data śmierci

ok. 950960

Ojciec

Lestek

Żona

nieznana (rzekomo Gorka)

Dzieci

Mieszko I,
NN syn,
Czcibor,
być może też córka

Grody powstałe w okresie domniemanego panowania Siemomysła i jego syna Mieszka I (datowanie dendrochronologiczne)

Historyczność Siemomysła, jak i pozostałych przodków Mieszka I, znanych jedynie z relacji Anonima zwanego Gallem, budzi dyskusje w literaturze przedmiotu; obecnie większość badaczy uznaje go za postać rzeczywiście istniejącą.

Życiorys

edytuj
 
Miedzioryt z przełomu XVII i XVIII w. ze zbiorów Austriackiej Biblioteki Narodowej

Starsza literatura określała go mianem Ziemomysł. Obecnie przyjmuje się, że ojciec Mieszka I poprawnie winien być zwany Siemomysłem. Ta ostatnia forma jednak długo była uważana za błędną ze względu na autorytet Oswalda Balzera, który określił władcę Polan w swojej Genealogii Piastów mianem Ziemomysł.

Wobec niemożliwości potwierdzenia jego istnienia w innych źródłach jest uważany za postać, której istnienie nie jest jednoznacznie udowodnione. Panował hipotetycznie od ok. 930 roku (niektórzy badacze[kto?] sugerują, że panowanie Siemomysła było dość krótkie i rozpoczęło się około 950 roku). Przypuszcza się, że zjednoczył najprawdopodobniej ziemie Polan, Goplan i Mazowszan, chociaż nie można wykluczyć, że uczynił to już jego ojciec. Według hipotezy Henryka Łowmiańskiego w 954 roku wsparł powstanie plemienia Wkrzan przeciwko Niemcom[3]. Nie jest znane miejsce jego pochówku.

Małżeństwo i potomstwo

edytuj

Żona (żony) Siemomysła nie jest znana. Pojawił się domysł, że mogła być córką Włodzisława, księcia Lędzian żyjącego w 944 roku[4]. Tego domysłu z braku źródeł nie można zweryfikować.

Według późnych i niepewnych źródeł żona Siemomysła nosiła imię Gorka (pogląd ten obalił w 1895 roku Oswald Balzer). Natomiast poznański historyk Rafał T. Prinke uważa, że mogła ona nosić imię Świętosława[5].

Potomkami Siemomysła byli:

Przypuszcza się również, że córką Siemomysła mogła być żona nieznanego bliżej księcia pomorskiego[8]. Hipoteza ta jest oparta m.in. na fakcie, że imię Siemomysł nosił książę pomorski wzmiankowany w źródłach w 1046 roku. Zdaniem jednak części badaczy to córka Mieszka I, a nie Siemomysła poślubiła księcia pomorskiego[9]. Istnieje również hipoteza uważająca książąt pomorskich za boczną linię Piastów, wywodzącą się od Świętopełka, syna Mieszka I, która stawia pod znakiem zapytania istnienie tej osoby[10].

Oswald Balzer w Genealogii Piastów przypisywał niesłusznie Siemomysłowi syna Prokuja (w ogóle nie należał do dynastii Piastów) oraz córkę Adelajdę (Białą Kneginię), będącą postacią fikcyjną[11].

Genealogia

edytuj
Siemowit
ur. ?
zm. ?
NN
ur. ?
zm. ?
NN
ur. ?
zm. ?
NN
ur. ?
zm. ?
         
     
  Lestek
ur. ?
zm. w okr. 930–940 (?)
NN
ur. ?
zm. ?
     
   
1
kilka żon poganek
Siemomysł
(ur. w okr. IX/X w.
zm. w okr. 950–960)
2
NN (Gorka?)
ur. ?
zm. ?
OO   ?
                   
                   
   1,2    1,2    1,2    1,2    
Mieszko I
 ur. w okr. 922–945
 zm. 25 V 992
 
NN, syn
 ur. ?
zm. 964 lub 965
 
Czcibor
 ur. ?
zm. po 24 VI 972
 
NN, córka?
(alternatywnie córka Mieszka I)
 ur. ?
zm. ?
 

Pomniki

edytuj

Siemomysła upamiętnia renesansowa płaskorzeźba umieszczona w portalu bramy wjazdowej Zamku Piastów Śląskich w Brzegu.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Siemomysł, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-02-03].
  2. K. Jasiński, Siemomysł, Polski Słownik Biograficzny, T. 37, s. 58-59.
  3. H. Łowmiański, Początki Polski, T. 5, s. 512-513.
  4. J. Powierski, O pochodzeniu imienia Władysław w dynastii piastowskiej. Przyczynek do stosunków polsko-ruskich w X-XII w., s. 43.
  5. Rafał T. Prinke Świętosława, Sygryda, Gunhilda. Tożsamość córki Mieszka I i jej skandynawskie związki, „Roczniki historyczne”, t. 60 (2004)
  6. m.in. O. Balzer.
  7. K. Jasiński, Rodowód pierwszych Piastów, s. 70 (wyd. 2).
  8. H. Łowmiański, Początki Polski, T. 5, s. 418, przyp. 1348.
  9. G. Labuda, Mieszko I, [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. 21, 1976, s. 33. G. Labuda, Siemomysł, [w:] Ludzie pomorskiego średniowiecza, s. 124.
  10. E. Rymar, Dagome Iudex jako organiczna część decyzji Mieszka I w sprawie podziału Polski na dzielnice. Reanimacja hipotezy o piastowskim rodowodzie dynastii pomorskiej. Materiały Zachodniopomorskie nr 32, s. 337.
  11. K. Jasiński, Rodowód pierwszych Piastów (wyd. 2), s. 71,72.

Bibliografia

edytuj
  • Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895.
  • Buczek K., Zagadnienie wiarygodności dwu relacji o początkowych dziejach państwa polskiego, (w:) Prace z dziejów Polski feudalnej, Warszawa 1960.
  • Gieysztor A., Siemomysł książę polański, (w:) Słownik starożytności słowiańskich, T. 5 (1975).
  • Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa-Wrocław (1992); 2 wyd.: Poznań 2004.
  • Jasiński Kazimierz, Siemomysł, Polski Słownik Biograficzny, T. 37 (1996).
  • Koneczny F., Dzieje Polski za Piastów, Kraków 1902.
  • Labuda G., Mieszko I [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. 21 (1976).
  • Labuda G., Siemomysł [w:] Ludzie pomorskiego średniowiecza, Gdańskie Towarzystwo Naukowe. Seria „Pomorze Gdańskie”, nr 13 (1981).
  • Łowmiański H., Dynastia Piastów we wczesnym średniowieczu, [w:] Tymieniecki K. (pod red.), Początki państwa polskiego. Księga tysiąclecia, T. 1, Poznań 1962.
  • Łowmiański H., Początki Polski, T. 5, Warszawa 1973.
  • Powierski J., O pochodzeniu imienia Władysław w dynastii piastowskiej. Przyczynek do stosunków polsko-ruskich w X-XII w., Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego, Historia 14 (1984).
  • Rymar E., Dagome Iudex jako organiczna część decyzji Mieszka I, w sprawie podziału Polski na dzielnice. Reanimacja hipotezy o piastowskim rodowodzie dynastii pomorskiej. Materiały Zachodniopomorskie 32 (1986).
  • Wojciechowski Z., Polska nad Wisłą i Odrą, Katowice 1939, s. 34.
  • Wyrozumski J., Dzieje Polski piastowskiej (VIII w.-1370) z serii Wielka historia Polski, Kraków 1999.