Skarb Śląski
Skarb Śląski – jeden, obok Sejmu Śląskiego, z organów autonomicznego województwa śląskiego, ustanowiony na mocy Statutu Organicznego Województwa Śląskiego z dnia 15 lipca 1920 roku.
Skarb Śląski miał, na podstawie Statutu Organicznego, prawo do zbierania na terenie województwa podatków oraz wprowadzania do obiegu własnych papierów wartościowych[1], jednak do ich emisji poza granice Śląska potrzebna była zgoda ministra skarbu. Statut Organiczny przewidywał także wprowadzenie osobnego, śląskiego systemu podatkowego[potrzebny przypis].
Dochody z podatków i opłat pobieranych z terenu województwa wpływały w całości do Skarbu Śląskiego, który prowadził za ich pomocą administrację podatkową. Ze swoich dochodów Skarb Śląski przekazywał Skarbowi Państwa część ponad obliczoną na podstawie wzoru ułożonego na zasadzie czynnika ludności i siły podatkowej, a zamieszczonego w dodatku do statutu organicznego[2].
- a – ludność cywilna województwa
- b – ludność cywilna państwa
- c – dochód ogólny z podatków i opłat Skarbu Śląskiego
- d – dochód ogólny Skarbu Państwa i Śląskiego
Ostatecznie to Śląska Rada Wojewódzka określała, a Rada Ministrów zatwierdzała ostateczną kwotę. W przybliżeniu 60% dochodów zostawało w województwie, a 40% było odprowadzanych do Warszawy[3].
Dochody Skarbu Śląskiego w roku budżetowym 1928/29 wyniosły 131 mln zł[4].
Wydatki Skarbu Śląskiego kształtowały się następująco (lata budżetowe)
- 1926/27 – 79,06 mln zł[5]
- 1927/28 – 95,05 mln zł[5]
- 1928/29 – 91,91 mln zł[5]
- 1932/33 – 82,464 mln zł
- 1934/35 – 66,401 mln
- 1935/36 – 77,805 mln
- 1936/37 – 82,017 mln
- 1937/38 – 78,065 mln[a]
- 1938/39 – 86,334 mln[a]
Zadłużenie Skarbu Śląskiego w 1938 roku wynosiło ponad 72 mln zł[6].
Skarb Śląski sfinansował budowę gmachu Sejmu Śląskiego w Katowicach, tam też przechowywano skarbiec Skarbu Śląskiego.
Po kampanii wrześniowej i klęsce Polski Niemcy włączyli polski Śląsk do prowincji śląskiej III Rzeszy, a wszelkie instytucje autonomiczne zlikwidowano.
6 maja 1945 roku Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ustawę konstytucyjną o likwidacji autonomii województwa śląskiego, w tym także Skarbu Śląskiego[7].
Uwagi
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ Tekst Statutu Organicznego Województwa Śląskiego.
- ↑ Województwo Śląskie. 1918 – 1928. Rozwój administracji samorządowej Województwo Śląskiego w zarysie. Informator i przewodnik po wystawie Województwa Ślaskiego na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu.” Katowice 1929. Nakładem Śląskiej Rady Wojewódzkiej w Katowicach.
- ↑ Rocznica uchwalenia konstytucji autonomicznego województwa śląskiego.
- ↑ Mały rocznik statystyczny 1939, wyd. GUS, s. 371.
- ↑ a b c Województwo Śląskie 1918-1928. Informator i Przewodnik, Katowice wyd. Śląska Rada Wojewódzka w Katowicach, 1929 s. 213.
- ↑ Mały rocznik statystyczny, GUS 1938, s. 374, 358.
- ↑ Ustawa Konstytucyjna z dnia 6 maja 1945 r. o zniesieniu statutu organicznego województwa śląskiego. (Dz.U. z 1945 r. nr 17, poz. 92).