Skarb (film 1948)

(film 1948)

Skarb – polska komedia filmowa z 1948 roku w reżyserii Leonarda Buczkowskiego, zrealizowana na podstawie scenariusza Romana Niewiarowicza i Ludwika Starskiego.

Skarb
Gatunek

komedia

Rok produkcji

1948

Data premiery

15 lutego 1949

Kraj produkcji

Polska

Język

polski

Czas trwania

102 minut

Reżyseria

Leonard Buczkowski

Scenariusz

Roman Niewiarowicz,
Ludwik Starski

Główne role

Jadwiga Chojnacka,
Wanda Jakubińska,
Alina Janowska,
Danuta Szaflarska,
Jerzy Duszyński

Muzyka

Jerzy Harald

Zdjęcia

Seweryn Kruszyński, Mieczysław Verocsy

Scenografia

Stefan Norris

Montaż

Joanna Rojewska

Fabuła edytuj

Głównymi bohaterami filmu są młodzi małżonkowie, Krysia i Witek (Danuta Szaflarska, Jerzy Duszyński), którzy w oczekiwaniu na przydział osobnego mieszkania zostają zakwaterowani do mieszkania, gdzie już przebywa kilka innych osób: kelnerka Basia (Alina Janowska), zakochany w niej Alfred Ziółko (Adolf Dymsza) oraz przedwojenny pan radca (Ludwik Sempoliński). W międzyczasie koło kamienicy kręcą się kombinatorzy, którzy poszukują rzekomego skarbu w niej ukrytego. Niebawem gorączka poszukiwania skarbu ogarnia mieszkańców kamienicy, co o mało nie doprowadza do tragedii[1].

Obsada edytuj

Źródło: Filmpolski.pl[1]

 
Adolf Dymsza, odtwórca roli drugoplanowej Alfreda Ziółki (1933)

Produkcja edytuj

 
Leonard Buczkowski, reżyser filmu

Skarb został nakręcony przez Leonarda Buczkowskiego, przedwojennego reżysera należącego do niegdysiejszej „branży”. Ze względu na to, że Buczkowski nakręcił w trakcie II wojny światowej kilka filmów reklamowych dla niemieckich firm, został ukarany przez sąd koleżeński i nie miał prawa do podpisania Skarbu swym prawdziwym nazwiskiem (figurował jako Marian Leonard)[3]. Scenariusz do filmu napisali Roman Niewiarowicz oraz Ludwik Starski, a główne role odegrał duet znany już z Zakazanych piosenek: Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński[1]. Premiera filmu, niepoprzedzona żadnymi reportażami promocyjnymi[3], odbyła się 15 lutego 1949 roku[1]. Film odniósł olbrzymi sukces komercyjny[4]; obejrzało go w samym dniu premiery około 18 tysięcy warszawiaków[3], a przed kinami wedle ówczesnych podań ustawiały się olbrzymie kolejki widzów[5].

 
Ludwik Starski, współscenarzysta filmu

Odbiór edytuj

Skarb został z rezerwą przyjęty przez polskich krytyków. Bohdan Węsierski z pisma „Razem” zaznaczał, że o ile „w pierwszej części film ma wartkie tempo, częste zmiany zdjęć, dowcipne dialogi i komizm sytuacyjny”, o tyle część druga jest „przewlekła”[3]. Irena Merz z pisma „Dziennik Polski” stawiała Skarbowi podobne zarzuty, zarzucając filmowi do tego teatralną grę aktorską: „Aktorów mamy, jak wiadomo, dobrych, ale są to aktorzy teatralni, co przy braku fachowej i silnej ręki reżysera filmowego odbija się fatalnie na tempie akcji”[3]. Leon Bukowiecki na łamach „Trybuny Ludu” pisał podobnie: „humor wyczerpuje się mniej więcej w połowie obrazu i dalsze dzieje bohaterów, szczególniej od ich zamknięcia w piwnicy, powodują rozmaite uczucia, na ogół dalekie od wesołości”[3]. Stanisław Grzelecki z pisma „Odrodzenie” punktował niedostatki przesłania społecznie użytecznego: „Uderzająca jest w tym filmie przewaga typów społecznie ujemnych lub obojętnych nad dodatnimi, tak pod względem siły wyrazu jak i roli, którą im wyznaczono”[3].

Grażyna Szelągowska w retrospektywnym artykule pisała, że Skarb „nie tylko zgodnie z ówczesną propagandą nawiązywał do idei nowej, kreowanej właśnie na deskach architektów Warszawy ludu pracującego, ale także stworzył nieśmiertelne w polskim kinie zasady filmu miejskiego – warszawskiej komedii obyczajowej”, co zapewniło filmowi Buczkowskiego, Niewiarowicza i Starskiego sukces frekwencyjny[6]. Marek Hendrykowski zauważał, iż Skarb w formie komediowej służył „mozolnemu przyswojeniu tutejszej masowej wyobraźni obiegowych szablonów spod znaku kina socrealistycznego[7].

Przypisy edytuj

  1. a b c d Skarb w bazie filmpolski.pl
  2. Dariusz Michalski: Piosenka przypomni ci.... Iskry, 2010, s. 339 Jedną ze śpiewających pań na ekranie jest Maria Koterbska, która wzięła wtedy udział w zdjęciach w nagłym zastępstwie jednej ze stałych wokalistek zespołu; później okazało się, że i tak na ścieżce dźwiękowej filmu znalazła się piosenka nagrana wcześniej przez Siostry Do Re Mi.
  3. a b c d e f g Skarb, Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej [dostęp 2021-06-18] [zarchiwizowane z adresu 2023-02-06].
  4. Marek Hendrykowski, Piosenka w polskim filmie socrealistyczym, „Kwartalnik Filmowy” (91), 2015, s. 94, ISSN 0452-9502 [dostęp 2024-01-16].
  5. Tadeusz Lubelski, Nasza komedia narodowa, „Kwartalnik Filmowy” (67-68), 2009, s. 286, ISSN 0452-9502 [dostęp 2024-01-16].
  6. Grażyna Szelągowska, Warszawa w filmie czasów PRL – mit i prawda historyczna, „Przegląd Humanistyczny”, 429 (03), 2010, s. 57, ISSN 0033-2194 [dostęp 2024-01-16].
  7. Marek Hendrykowski, Socrealizm po polsku: studia i szkice, Seria Filmoznawcza, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2015, s. 15, ISBN 978-83-232-2941-4 [dostęp 2024-01-16].

Literatura edytuj

  • Jan Lewandowski: 100 filmów polskich. Chorzów: Videograf II, 2004, s. 26. ISBN 83-7183-326-1.

Linki zewnętrzne edytuj