Skoczek (ssaki)
rodzaj gryzoni
Skoczek[8] (Dipus) – rodzaj ssaków z podrodziny skoczków (Dipodinae) w obrębie rodziny skoczkowatych (Dipodidae).
| Dipus | |||
| A.E.W. Zimmermann, 1780[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – skoczek azjatycki (Dipus sagitta) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
skoczek | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Mus sagitta Pallas, 1773 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania edytuj
Morfologia edytuj
Długość ciała (bez ogona) 115–145 mm, długość ogona 140–180 mm, długość ucha 16–23 mm, długość tylnej stopy 57–67 mm; masa ciała 46–128 g[10][12].
Systematyka edytuj
Rodzaj zdefiniował w 1780 roku niemiecki zoolog Eberhard August Wilhelm von Zimmermann w książce swojego autorstwa o tytule Geographische Geschichte des Menschen, und der allgemein verbreiteten vierfüßigen Thiere[1]. Zimmermann wymienił kilka gatunków – Yerbua capensis Forster, 1778, Mus longipes Linnaeus, 1758 (nomen dubium), Mus jaculus Pallas, 1779 (= Dipus sibiricus major Kerr, 1792), Mus sagitta Pallas, 1773, Dipus Hudsonius E.A.W. Zimmermann, 1780 i Mus tamaricinus Pallas, 1779 – na gatunek typowy wyznaczając skoczka azjatyckiego (D. sagitta).
Etymologia edytuj
- Dipus (Tipus, Dypus, Dipsus): gr. διπους dipous, διποδος dipodos „dwunożny”, od δι- di- „podwójny”, od δις dis „dwukrotny”, od δυο duo „dwa”; πους pous, ποδος podos „stopa”[13].
- Dipodipus: gr. διπους dipous, διποδος dipodos „dwunożny”, od δι- di- „podwójny”, od δις dis „dwukrotny”, od δυο duo „dwa”; πους pous, ποδος podos „stopa”; rodzaj Dipus A.E.W. Zimmermann, 1780[5]. Gatunek typowy: Mus sagitta Pallas, 1773.
- Sminthoides: rodzaj Sminthus[b] Nordmann, 1840 (smużka); -οιδης -oidēs „przypominający[14]. Gatunek typowy: †Sminthoides fraudator Schlosser, 1924.
- Scirtodipus: gr. σκιρταω skirtaō „skakać”[15]; rodzaj Dipus A.E.W. Zimmermann, 1780. Gatunek typowy: †Scirtodipus kazakhstanica Savinov, 1970.
Podział systematyczny edytuj
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[16][12][9][8]:
- Dipus sagitta (Pallas, 1773) – skoczek azjatycki
- Dipus deasyi Barrett-Hamilton, 1900
Opisano również gatunki wymarłe:
- Dipus conditor Zazhigin & Lopatin, 2001[17] (Mongolia; miocen)
- Dipus essedum Zazhigin & Lopatin, 2001[17] (Mongolia; pliocen)
- Dipus fraudator (Schlosser, 1924)[6] (Chińska Republika Ludowa; pliocen)
- Dipus kazakhstanicus (Savinov, 1970)[7] (Kazachstan; miocen)
- Dipus nanus Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016[18] (Chińska Republika Ludowa; miocen)
- Dipus pliocenicus Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016[19] (Chińska Republika Ludowa; pliocen)
- Dipus singularis Zazhigin & Lopatin, 2001[20] (Mongolia; pliocen)
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b E.A.W. von Zimmermann: Geographische Geschichte des Menschen, und der allgemein verbreiteten vierfüßigen Thiere. Cz. 2. Leipzig: Weygand, 1780, s. 354. (niem.).
- ↑ P.S. Pallas: Zoographia Rosso-Asiatica: sistens omnium animalium in extenso Imperio Rossico, et adjacentibus maribus observatorum recensionem, domicilia, mores et descriptiones, anatomen atque icones plurimorum. T. 1. Petropoli: Ex Officina caes. Academiae Scientiarum, 1811, s. 181. (łac.).
- ↑ J.M. Bechstein: Gemeinnützige Naturgeschichte Deutschlands nach allen drey Reichen: ein Handbuch zur deutlichern und vollständigern Selbstbelehrung besonders für Forstmänner, Jugendlehrer und Oekonomen. T. 1. Cz. 1. Leipizg: Bey Siegfried Lebrecht Crusius, 1801, s. 206. (niem.).
- ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 303, 1821. (ang.).
- ↑ a b É.L. Trouessart: Conspectus mammalium Europae. Faune des mammifères d’Europe. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1910, s. 207. (fr.).
- ↑ a b M. Schlosser. Tertiary vertebrates from Mongolia. „Palaeontologica Sinica”. Series C. 1, s. 34, 1924. (ang.).
- ↑ a b П.Ф. Савинов: Тушканчиковые (Rodentia, Mammalia) неогена Казахстана. W: Материалы по эволюции наземных позвоночных. Москва: Наука, 1970, s. 114. (ros.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 322. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b J. Michaux & G. Shenbrot: Family Dipodidae (Jerboas). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 96. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Dipus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-16].
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 208. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 240, 1904. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 152.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 206.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-30]. (ang.).
- ↑ a b Zazhigin i Lopatin 2001 ↓, s. 63.
- ↑ Qiu i Li 2016 ↓, s. 263.
- ↑ Qiu i Li 2016 ↓, s. 261.
- ↑ Zazhigin i Lopatin 2001 ↓, s. 634.
Bibliografia edytuj
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).
- B.С. Зажигин & А.В. Лопатин / V.S. Zazhigin & А.V. Lopatin. История Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) в миоцене Азии. 4. Dipodinae на рубеже миоцена и плиоцена / The History of the Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) in the Miocene of Asia: 4. Dipodinae at the Miocene–Pliocene Transition. „Палеонтологический журнал / Paleontological Journal”. 35 (1), s. 60–74, 2001. (ros. • ang.).
- 邱铸鼎 & 李强 / Z.-d. Qiu & Q. Li. 内蒙古中部新近纪啮齿类动物 / Neogene rodents from central Nei Mongol, China. „中国古生物志 总号 / Palaeontologia Sinica”. New series C. 30 (198), s. 1–684, 2016. (chiń. • ang.).