Skorkowate
Skorkowate (Forficulidae) – rodzina owadów uskrzydlonych zaliczanych do skorków (Dermaptera). Obejmuje prawie 500 gatunków o kosmopolitycznym zasięgu występowania.
| Forficulidae[1] | |||
| Latreille, 1810 | |||
 Samica skorka pospolitego (Forficula auricularia) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Parvordo | |||
| (bez rangi) | Eudermaptera | ||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina |
skorkowate | ||
| Synonimy | |||
| |||
Opis edytuj
Skorki te mają ciało wydłużone, nieco spłaszczone do prawie walcowatego[2], przeciętnie większe niż u kleszczankowatych, choć o podobnym zakresie rozmiarów[3]. Głowę charakteryzują czułki złożone z 10–15 członów[2]. Pokrywy (tegminy) mogą być dobrze wykształcone, skrócone, szczątkowe (zredukowane do łuskowatych klapek) lub całkiem nieobecne. Tylna para skrzydeł również może być w różnym stopniu rozwinięta albo całkowicie zanikła. Odnóża cechują się stopami pozbawionymi przylg między pazurkami oraz o trzecim członie zwykle walcowatym i w połowie tak długim jak pierwszy. Przysadki odwłokowe wykształcone są w zwykle symetryczne szczypce, których forma może być różnorodna[3]. U samic zwykle ramiona szczypiec są rozszerzone u nasady[2]. Narządy genitane samców są nieparzyste, pojedyncze[2][3], o słabo zeslerotyzowanych paramerach zewnętrznych. Najczęściej, zwłaszcza u Forficulinae i Diaperasticinae, występuje krótka virga o podstawie rozszerzonej w pęcherzyk nasadowy (łac. vesicula basalis)[3].
Występowanie edytuj
Rodzina kosmopolityczna[3]. W Europie odnotowano około 60 gatunków z tej rodziny. W Polsce stwierdzono występowanie 4 z nich: Anechura bipunctata, Apterygida media, kikutniczka pospolita i skorek pospolity[4] (zobacz też: skorki Polski).
Taksonomia i klasyfikacja edytuj
Rodzina została wyodrębniona przez Latreille'a w 1810 roku pod nazwą Forficulariae[5], zmienioną w 1829 przez Stephensa na Forficulidae. Typem nomenklatorycznym rodziny jest rodzaj Forficula. Zgodnie z zasadami ICZN autorem nazwy, pomimo użycia błędnej końcówki -ariae, zamiast -idae, pozostaje Latreille, a nie osoba, która dokonała korekty nomenklatorycznej[6].
Skorkowate grupowane są w podrodzinach[6]:
Przypisy edytuj
- ↑ Forficulidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Bazyluk: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XII: Skorki - Dermaptera. Warszawa: Polski Związek Entomologiczny, PWN, 1956.
- ↑ a b c d e Henrik Steinmann: Dermaptera: Eudermaptera II. Berlin, Nowy Jork: Walter de Gruyter, 1993, seria: Das Tierreich.
- ↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007. ISBN 978-83-881470-7-4.
- ↑ P. A. Latreille: Considérations générales sur l'ordre naturel des animaux composant les classes des crustacés, des arachnides, et des insectes : avec un tableau méthodique de leurs genres, disposés en familles. Paryż: Schoell, 1810, s. 444.
- ↑ a b Michael S. Engel, Fabian Haas. Family-Group Names for Earwigs (Dermaptera). „American Museum Novitates”. 3567, s. 20, 2007. (ang.). (pdf)