Skorpenokształtne (Scorpaeniformes) – rząd ryb promieniopłetwych. Blisko spokrewnione z okoniokształtnymi, wraz z którymi należą do nadrzędu kolcopłetwych.[1] Cechą charakterystyczną rzędu jest kostna tarcza pod okiem.[2]

Skorpenokształtne
Scorpaeniformes
syn. Dactylopteriformes
Ilustracja
Ognica rogata (Pterois antennata)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

skorpenokształtne

Występowanie

edytuj

Ryby z rzędu skorpenokształtnych zasiedlają oceany na całym świecie, włączywszy w to obszary polarne. Istnieją także gatunki słodkowodne.[2] W wodach słonych występują od środka strefy przybrzeżnej do strefy bentonicznej, na głębokościach dochodzących do 4 000 metrów. W wodach słodkich spotykane są w głębokich jeziorach oraz zimnych rzekach i strumieniach.[1]

Cechy charakterystyczne rzędu

edytuj
  • kostna tarcza pod okiem, łącząca kości podoczne z kośćmi wieczka skrzelowego[2]
  • głowa i ciało zazwyczaj pokryte kolcami lub tarczkami kostnymi[3]

Biologia i ekologia

edytuj

Są to ryby drapieżne, polujące na skorupiaki i małe ryby.[2]

Podrzędy i rodziny wyróżniane w rzędzie

edytuj

Podrzędy i rodziny zaliczane do rzędu skorpenokształtnych[1]:

Klasyfikacja rzędu skorpenokształtnych jest kwestią sporną - niektórzy autorzy klasyfikują podrzędy Scorpaenoidei, Platycephaloidei, Triglioidei i Cottoidei jako należące do okoniokształtnych, bez wyodrębniania rzędu skorpenokształtnych, ponieważ taka systematyka pozwala zachować monofiletyczność kladu okoniokształtnych.[4] W innym ujęciu przedstawia się inny podział wewnątrz rzędu - podrzędy pozostają takie same, ale wyodrębnia się 26 rodzin, zamiast powyższych 35.[5]

Przypisy

edytuj
  1. a b c Scorpaeniform | Characteristics & Facts | Britannica [online], www.britannica.com [dostęp 2024-06-17] (ang.).
  2. a b c d Skorpenokształtne [online], www.medianauka.pl [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  3. Order Summary for Scorpaeniformes [online], fishbase.mnhn.fr [dostęp 2024-06-17].
  4. Ricardo Betancur-R i inni, Phylogenetic classification of bony fishes, „BMC Evolutionary Biology”, 17, 2017, s. 162, DOI10.1186/s12862-017-0958-3, ISSN 1471-2148, PMID28683774, PMCIDPMC5501477 [dostęp 2024-06-17].
  5. Scorpaeniformes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2024-06-18] (ang.).