Skrzyp bagienny
gatunek rośliny bagiennej
Skrzyp bagienny (Equisetum fluviatile L.) – gatunek rośliny bagiennej należący do rodziny skrzypowatych. Występuje w strefie umiarkowanej na półkuli północnej. W Polsce dość pospolity gatunek rodzimy. Roślina zarodnikowa[4], roślina trująca[4]. Przodkowie skrzypów, kalamity, szczególnie w epoce karbonu odegrały dużą rolę; ich wysokość dochodziła do 30 m[4]. Wszystkie skrzypy posiadają ścianę komórkową przesyconą krzemionką, dzięki czemu pędy ich są sztywne i szorstkie; przy dotknięciu „skrzypią”, czemu zawdzięczają swą nazwę[4].
Szuwar skrzypu bagiennego | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Klasa | |||
Podklasa | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
skrzyp bagienny | ||
Nazwa systematyczna | |||
Equisetum fluviatile L. em. Ehrh. Sp. Pl. 2: 1062. 1753 | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Roślina szuwarowa. Pędy płonne i zarodnionośne podobne, prosto wzniesione, walcowate, barwy szarozielonej[4].
- Łodyga
- Dorasta do wysokości (30) 50 – 150 cm, szerokości 0,2-1,2 cm. Dęta, zielona, gładka, biało prążkowana, słabo rozgałęziona, z 10-30 płaskimi żeberkami. Kanał powietrzny zajmuje min. 4/5 średnicy łodygi. Bruzdkowane, długie międzywęźla i krótkie węzły. Z węzłów wyrastają w okółkach boczne nieliczne rozgałęzienia[4].
- Liście
- Z węzłów wyrastają także liście zrośnięte w tutkowate pochwy[4], które otulają łodygę w węzłach, tworząc wokół węzła ząbkowany kołnierzyk[4]. Pochwy są długie na 1 cm, zielone, połyskujące, przylegające, zaś trójkątne lancetowate ząbki czarne, wąsko, biało obrzeżone[4], długie na 3-4 mm. Ząbków (10)15-30.
- Kłos zarodnionośny
- Wieloboczne tarczowate liście zarodnionośne osadzone są na trzonkach i zebrane w kłos zaokrąglony na szczycie[4] pędu płodnego. Kłos zbudowany jest ze skupionych na szczycie okółków wolnych liści zarodnionośnych, zakończonych tarczkami pod którymi znajdują się po kilka workowatych zarodnie wytwarzających liczne zarodniki, zaopatrzone w taśmowate wyrostki[4]. Tworzenie i rozsiewanie zarodników odbywa się od maja do lipca[4]. Zarodniki rozsiewane są przez wiatr (anemochoria).
Biologia
edytuj- Rozwój
- Bylina. Hydrofit, geofit. Zarodnikowanie odbywa się od maja do lipca[4]. Skrzypy rozmnażają się nie tylko przez zarodniki, ale także przez kłącza lub tworzące się na nich bulwki[4].
- Biotop
- Rośnie na terenach bagiennych, w miejscach podmokłych, przy brzegach wód, w trzcinie[4]. Tworzy gęste kobierce nad brzegami wód stojących na głębokości kilkudziesięciu cm do 1,5 m. Jest w Polsce rośliną pospolitą na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Zasięgiem obejmuje całą Europę, północną Azję i Amerykę Północną[4]. Gatunek światłolubny, związany z glebami kwaśnymi i ubogimi, stale podmokłymi[4].
- Fitosocjologia
- Jest gatunkiem charakterystycznym dla klasy (Cl.) roślinności szuwarowej Phragmitetea i zespołu roślinności (Ass.) Equisetetum fluviatilis[5].
- Genetyka
- 2n = 216
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
- ↑ Equisetum fluviatile, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Maria Polakowska: Rośliny wodne. PZWS, 1969.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Bibliografia
edytuj- Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 3073
- EoL: 597768
- EUNIS: 150167
- Flora of China: 233500617
- Flora of North America: 233500617
- FloraWeb: 2143
- GBIF: 2687937
- identyfikator iNaturalist: 47745
- IPNI: 30041462-2
- ITIS: 17150
- NCBI: 231680
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): tro-26602005
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:30041462-2
- Tela Botanica: 24509
- identyfikator Tropicos: 26602005
- USDA PLANTS: EQFL
- CoL: 6FYGT