Skuły
Skuły – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grodziskim, w gminie Żabia Wola[4][5]. Położona nad Pisią Tuczną.
| wieś | |
 Kościół w Skułach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
157 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
283[2] |
| Strefa numeracyjna |
46 |
| Kod pocztowy |
96-321[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WGM |
| SIMC |
0740694[4] |
Położenie na mapie gminy Żabia Wola  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 51°59′12″N 20°39′51″E/51,986667 20,664167[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie skierniewickim.
Historia edytuj
Pierwsze wzmianki pochodzą I poł. z XV wieku, osada była ośrodkiem dóbr wojewody czerskiego Piotra Pilikowicza[6]. Wieś szlachecka Skuli położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie tarczyńskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[7].
Po powstaniu styczniowym folwark skulski został skonfiskowany i wydzierżawiony, zaś po wojnie rosyjsko-tureckiej 1877-1878, dobra te otrzymał generał Michaił Skobielew. Sprowadził on w 1878 osadników rosyjskich, którzy na przekazanej im ziemi założyli osadę Skobelówka (po I wojnie światowej na cześć Bartosza Głowackiego nazwę zmieniono na Bartoszówka). Po osadnikach rosyjskich zachował się cmentarz prawosławny, graniczący ze starym cmentarzem katolickim.
We wsi znajduje się kościół pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła (parafia należy do dekanatu Mszczonów diecezji łowickiej), jest on prawdopodobnie trzecim kościołem w Skułach. Pierwszy został wybudowany przypuszczalnie w XIV wieku, drugi w XVI w., a spalony w 1656. Obecny kościół wzniesiono w 1678, w latach 1774-1775 dobudowano zakrystię, a ściany wewnątrz obito płótnem, na którym namalowane zostały sceny ze Starego i Nowego Testamentu. Część wyposażenia kościoła pochodzi z XVIII w. Obok stoi dzwonnica z 1822, a przed samym kościołem zegar słoneczny z XVIII w.
We wsi istnieje Ochotnicza Straż Pożarna w Skułach. Założona została 19 kwietnia 1927. Inicjatorem powstania tej organizacji był Stanisław Sokołowski, który objął funkcję naczelnika. Jest istotnym ośrodkiem wspólnoto-twórczym. Od 2018 r. w jej pomieszczeniu organizowane są kursy języka angielskiego.
Skuły i Bartoszówka, położone są między dwoma kompleksami leśnymi. Las na wschód od wsi, objęty jest w większości ochroną ścisłą (rez. Skulski Las), zaś w lesie na zachodzie utworzony jest niewielki rez. Skulskie Dęby.
Do 1954 roku istniała gmina Skuły.
Zabytki edytuj
Według wykazu NID w Skułach znajdują się cztery zabytki architektury sakralnej i sepulkralnej[8]:
- Kościół par. pw. śś. Piotra i Pawła (decyzja 44/460 z 23.03.1962)
- Dzwonnica przy kościele par. pw. śś. Piotra i Pawła (decyzja 44/460 z 23.03.1962)
- Cmentarz rzymskokatolicki - (decyzja 890 z 21.12.1992)
- Cmentarz przy kościele par. pw. śś. Piotra i Pawła (decyzja 976-A z 18.10.1994)
Szlaki piesze edytuj
Grzegorzewice - Bartoszówka/Skuły - rez. Skulski Las - Żelechów (fragment szlaku Rochna - Młochów)
Grzegorzewice (stacja PKP) - Bartoszówka/Skuły - Kuklówka Zarzeczna i Radziejowicka - Jaktorów
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124284
- ↑ Wieś Skuły w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-11-29] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 238-239
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 297, Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
- ↑ Rejestr zabytków. Zestawienia zabytków nieruchomych. NID. [dostęp 2018-08-30]. (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Skuły, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 737.
- Bokówka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 189.
- OSP w Skułach
- Szkoła Podstawowa imienia Marii Kownackiej w Skułach