Wikipedia

Smiełyj (1902)

Smiełyj (Смелый) – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku i wojny rosyjsko-japońskiej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany 10 lutego 1902 roku w Port Artur, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł we wrześniu 1903 roku, w składzie Eskadry Oceanu Spokojnego. W styczniu 1905 roku niszczyciel został internowany w niemieckim porcie Tsingtau. W czasie I wojny światowej służył na Dalekim Wschodzie. Podczas wojny domowej został przejęty przez Japończyków, a następnie złomowany w 1922 roku.

Smiełyj (Смелый)
Ilustracja
„Smiełyj” w Port Artur.
Klasa

niszczyciel

Typ

Sokoł

Historia
Stocznia

Zakłady Newskie, Petersburg / Port Artur

Położenie stępki

1901 / 1901

Wodowanie

10 lutego 1902

 MW Imperium Rosyjskiego
Nazwa

„Gorlica” → „Smiełyj” (od 1902)

Wejście do służby

wrzesień 1903

Wycofanie ze służby

czerwiec 1918

Los okrętu

złomowany 1922

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

normalna: 220 ton
pełna: 240 t

Długość

57,91 metra

Szerokość

5,64 m

Zanurzenie

2,29 m

Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania
4 kotły Yarrow
moc 3800 KM
2 śruby
Prędkość

26,5-27,5 węzła

Zasięg

450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów

Uzbrojenie
1 działo 75 mm
3 działka kal. 47 mm (3 x I)
Wyrzutnie torpedowe

2 x 381 mm (2 x I)

Załoga

51-58

Multimedia w Wikimedia Commons

Projekt i budowa edytuj

„Smiełyj” był jednym z kilkudziesięciu niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców[1].

Budowę okrętu rozpoczęto w Zakładach Newskich w Petersburgu, kładąc stępkę w 1901 roku[1]. Następnie okręt w częściach przewieziono do Port Artur, gdzie został zwodowany jako „Gorlica” („Горлица”) 10 lutego 1902 roku, a do służby w Marynarce Wojennej Rosji przyjęto go we wrześniu 1903 roku, już pod nazwą „Smiełyj”[1][a].

Dane taktyczno-techniczne edytuj

Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra[4][5][b]. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, zaś pełna 240 ton[2][5][c]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczały cztery kotły Yarrow[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów[1][d].

Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped[1][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kal. 75 mm L/48 Canet, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze działka Hotchkiss M1885 L/40 kal. 47 mm na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)[1][6].

Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].

Służba edytuj

W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 2. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego[7][8]. W nocy z 9 na 10 czerwca niszczyciel (wraz z bliźniaczymi okrętami „Skoryj”, „Strojnyj” i „Rieszytielnyj”) wziął udział w nierozstrzygniętej bitwie z japońskimi niszczycielami z 2. Dywizjonu pod Port Artur[9]. W nocy z 15 na 16 grudnia 1904 roku „Smiełyj” wziął udział w obronie ostatniego pozostałego w Port Artur pancernika „Siewastopol” przed atakami japońskich torpedowców[10][e]. W nocy z 1 na 2 stycznia 1905 roku okręt wymknął się z oblężonej twierdzy i dopłynął do Tsingtau, gdzie został internowany 4 stycznia[5][11]. W listopadzie 1905 roku, po zakończeniu działań wojennych, okręt został zwrócony Rosji[1]. W 1912 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano obie wyrzutnie torped kal. 381 mm i wszystkie działka kal. 47 mm, instalując w zamian dwie pojedyncze wyrzutnie torped kal. 450 mm oraz drugą armatę kal. 75 mm (usytuowaną w pobliżu rufy) i dwa pojedyncze karabiny maszynowe kal. 7,62 mm[1]. Prócz tego okręt przystosowano do przenoszenia 10 min[1][2]. Podczas I wojny światowej bazował we Władywostoku[2]. Podczas wojny domowej okręt został 30 czerwca 1918 roku przejęty we Władywostoku przez Japończyków, a następnie zdewastowany przez wycofujących się Białych w listopadzie 1922 roku[1]. Przejęty przez Armię Czerwoną niszczyciel został złomowany w 1922 roku[1][12].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1899 roku, a do służby wszedł w 1902 roku[2].
  2. ↑ Według Navypedii długość okrętu wynosiła 61 metrów[1].
  3. ↑ Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, zaś pełna 305 ton[1].
  4. ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton[2].
  5. ↑ W walce uczestniczyły też bliźniacze niszczyciele „Storożewoj” i „Sierdityj”[10].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-11-01]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.
  3. ↑ Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.
  4. ↑ a b Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.
  5. ↑ a b c Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.
  6. ↑ Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.
  7. ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 15.
  8. ↑ T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 331.
  9. ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 54.
  10. ↑ a b Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 294.
  11. ↑ Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 308.
  12. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 573.

Bibliografia edytuj

  • T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.).
  • Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
  • Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
  • Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-11-01]. (ang.).
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
  • Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
  • Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Smiełyj_(1902)&oldid=70399288”