Sośniczany
 |
Ten artykuł od 2013-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Sośniczany – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Koprzywnica[5][4].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
379[2] |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
27-660[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TSA |
| SIMC |
0796737[4] |
Położenie na mapie gminy Koprzywnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego  | |
 50°36′55″N 21°35′59″E/50,615278 21,599722[1]
| |
W administracji kościelnej rzymskokatolickiej wieś położona w archidiecezji lubelskiej, w diecezji sandomierskiej, w dekanacie koprzywnickim, w parafii pw. św. Floriana.
Były wsią klasztoru cystersów koprzywnickich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[6]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnobrzeskim.
W 1998 r. Sośniczany miały 431 mieszkańców i 196 gospodarstw o łącznej powierzchni 521,89 ha. Do 2010 w Sośniczanach znajdowała się filia szkoły podstawowej.
Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 79 z Krakowa do Sandomierza.
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0796743 | Górki | część wsi |
| 0796750 | Majdan | część wsi |
| 0796766 | W Wąwozie | część wsi |
| 0796772 | Zastawie | część wsi |
Historia edytuj
Wieś Sośniczany w źródłach historycznych nosi nazwę: Sosnichaney, Sosniczani, Sosniczany i Sosznyczani.
W latach 30. XX wieku w Sośniczanach odkryto cmentarzysko wczesnohistoryczne Sandomierzan (odłamu Małopolan); jest to cmentarzysko kurhanowe, podobne jak w sandomierskich wsiach Gorzyczany, Trzebiesławice i Winiary.
W XII wieku wieś należała do rodziny Bogoriów, a dziesięcinę pobierał biskup krakowski. Komes Mikołaj Bogoria darował tę wieś cystersom z pobliskiej Koprzywnicy z okazji fundacji klasztoru w 1185 r. Podobnie uczynił biskup Pełka z prawem do dziesięciny; jej wartość w 1279 r. wynosiła 16 grzywien. Legat papieski, biskup firmański Filip w łacińskim dokumencie z lipca 1279 r. wystawionym w Budzie na Węgrzech potwierdził opatowi klasztoru Cystersów w Koprzywnicy; prawo do pobierania dziesięciny między innymi z Sośniczan[7].
Istnieje hipoteza, że bitwa w 1280 r. pomiędzy ruskim księciem Lwem Danielewiczem a zwycięskimi wojskami księcia Leszka Czarnego miała miejsce w pobliżu Sośniczan.
Przywileje książęce (ekonomiczne i sądowe) dla klasztoru cystersów w Koprzywnicy z II poł. XIII wieku obejmują również dobra w Sośniczanach; są to: immunitet Bolesława V Wstydliwego z 1277 r. i dwa Leszka Czarnego z 1284 r. Kolejne przywileje nadał król Kazimierz III Wielki w 1346 r., zwolnił poddanych klasztornych w Sośniczanach z obowiązku prac przy zamku w Sandomierzu.
W XIII wieku jakieś dobra w tej wsi posiadali nadal rodowcy Bogoriów. W roku 1370 i 1387 opat koprzywnicki powiększa swój stan własności w pobliżu Sośniczan, m.in. nabył jakieś łąki położone między wsiami Szewce a Skotniki od szlachetnego rodzeństwa Mikołaja, Ileia i Katarzyny (heredes de Gelczsa) za 40 grzywien. W 1462 r. jakieś dobra w tej wsi miał niejaki Jan Frik (de Sosznyczany).
W XV wieku. klasztor koprzywnicki w Sośniczanach miał aż 15,5 łanów kmiecych; był tu dobrze utrzymany folwark, karczmy i młyn. Według regestru z 1564 r. klasztor płacił podymne tylko z 3 łanów, a w 1578 r. podatkiem objęto 7,5 łana, 15 kmieci 2 komorników.
W lecie 1606 na łąkach między Koprzywnicą a Sośniczanami zw. „Rokosisko” obozowała szlachta – uczestnicy tzw. Rokoszu Mikołaja Zebrzydowskiego.
W okresie tzw. Potopu szwedzkiego (1655–1660) przez Sośniczany przechodziły oddziały szwedzkie.
W I poł. XVIII wieku odbył się w Koprzywnicy słynny proces dwóch kobiet z Sośniczan (przy okazji zarazy)oskarżonych o czary; wyrok kary śmierci (kwalifikowanej) wykonano: obie ścięto a ciało jednej spalono na stosie, a drugiej zakopano w ziemi.
W 1787 r. Sośniczany miały 235 mieszkańców, w tym 8 Żydów; a w 1827 r. 38 domów i 232 mieszkańców. W 1884 r. wieś miała 54 gospodarstw, 391 mieszkańców i 671 mórg ziemi.
W 1917 r. w Sośniczanach założono Katolicką Organizację Młodzieżową; tradycje od 1990 r. kontynuuje Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży.
W 1929 r. Sośniczany miały 64 gospodarstw i 437 mieszkańców, w tym 14 Żydów; była tu 1 klasa Publicznej Szkoły Powszechnej i Ochotnicza Straż Pożarna.
Obecnie części wsi noszą nazwy: Górki, Majdan, Majorat, Pastwisko, W Wąwozie, Zastawie. Wśród obiektów fizjograficznych występują nazwy: Koprzywianka – rzeka, Majorat – pola, Miestkie – pola, Na Bożej Męce – pola, Na Gorzyczańskiem – pola, Pastwisko – pola, Spławy – pola, Stawy – pola, Studzienki – pola, W Starych Sośniczanach – pola, Za Górą – pola, Zastawie – pola.
W przeszłości wieś była położona na terenie, który nosi nazwę „W Starych Sośniczanach”; obecna wieś Sośniczany ciąży w przeciwnym kierunku – ku pobliskiej Koprzywnicy.
W 1866 r. w Sośniczanach urodził się Leon Popielski (zm. 1920), profesor farmakologii i farmakognozji w Uniwersytecie Lwowskim, twórca lwowskiej szkoły biochemiczno-fizjologiczno-farmakologicznej; odkrył wazodylatynę oraz zapoczątkował badania nad właściwościami sekretonicznymi histaminy.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 126984
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2019. Stan ludności 31.12.2019 str. 14 [dostęp 2022-05-22]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1187 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 113.
- ↑ Piekosiński 1886 ↓, s. 144.
Bibliografia edytuj
- Franciszek Piekosiński: Monumenta Meadievii Historica. Codex diplomaticus Poloniae minoris, Volumes 9-10. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1886, s. 40-41.
Linki zewnętrzne edytuj
- Sośniczany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 89.