Sobór św. Aleksandra Newskiego w Preszowie

Sobór św. Aleksandra Newskiego – prawosławny sobór katedralny i parafialny w Preszowie. Główna świątynia eparchii preszowskiej Kościoła Prawosławnego Czech i Słowacji.

Sobór św. Aleksandra Newskiego

Katedrálny chrám svätého kniežaťa Alexandra Nevského v Prešove

sobór katedralny
Widok ogólny
Państwo	Słowacja
Kraj	preszowski
Miejscowość	Preszów
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Kościół Prawosławny Czech i Słowacji
Eparchia	preszowska
Katedra	od 1969
Wezwanie	św. Aleksandra Newskiego
Wspomnienie liturgiczne	30 sierpnia/12 września
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	św. Aleksego Totha
Historia Data rozpoczęcia budowy 1946 Data zakończenia budowy 1950; 1970 Data poświęcenia 11 lutego 1950 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Styl bizantyjsko-rosyjski Architekt archimandryta Andrzej (Kolomacký) – budynek soboru; inż. E.T. Pavlovský – dzwonnica Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 9 Liczba ikonostasów 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 1 Dzwonnica • typ dzwonnicy przystawiona
Położenie na mapie kraju preszowskiego Sobór
Położenie na mapie Słowacji Sobór
48°59′23,1″N 21°14′39,4″E
Strona internetowa

Położenie

Sobór mieści się przy ulicy Partizánskiej 3.

Historia

Świątynia została wzniesiona według projektu archimandryty Andrzeja (Kolomackiego) w latach 1946–1950, konsekrowana 11 lutego 1950. W latach 1969–1970 dobudowano wieżę-dzwonnicę, zaprojektowaną przez E.T. Pavlovskiego. W latach 1981–1982 odnowiono wnętrze soboru.

29 października 1994 w preszowskim soborze dokonano kanonizacji księcia wielkomorawskiego Rościsława.

W 1996 świątynię odwiedził patriarcha moskiewski Aleksy II, a w 1998 – patriarcha konstantynopolitański Bartłomiej I.

Architektura

Sobór nawiązuje architektonicznie do rosyjskiej sztuki cerkiewnej. Budowla murowana, orientowana, czterodzielna. Od strony zachodniej 3-kondygnacyjna wieża-dzwonnica, z ostrosłupowym hełmem zwieńczonym cebulastą kopułą z ośmioramiennym krzyżem. Pomiędzy wieżą a częścią nawową mieści się przedsionek. Nad częścią nawową, zdobioną w górnej części kokosznikami, znajduje się 5 cebulastych kopuł (największa – umieszczona na bębnie z latarnią – położona centralnie i 4 mniejsze, narożne) z ośmioramiennymi krzyżami. Prezbiterium mniejsze od nawy, w formie apsydy (również zwieńczonej kopułą z krzyżem), z 3 półkolistymi apsydiolami. We wnętrzu soboru, w części nawowej znajdują się 8-metrowe filary podtrzymujące bęben, a po jej północnej stronie – schody prowadzące na chór muzyczny. Między częścią nawową a prezbiterium mieści się drewniany, dwurzędowy ikonostas (w którym znajduje się 15 ikon), zdobiony złoconymi ornamentami.

Główne święta

• Uroczystość patronalna (św. Aleksandra Newskiego) – 12 września (30 sierpnia według starego stylu);
• Uroczystość Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy – 21 września (8 września według starego stylu).

Galeria

• 
  Sobór od frontu
• 
  Sobór od północy, widoczne apsydiole prezbiterium
• 
  Wnętrze
• 
  Krzyż-pomnik ofiar wielkiego głodu na Ukrainie, odsłonięty w 2006

Bibliografia

• Prešovská Pravoslávna Eparchia – Katedrálny chrám svätého kniežaťa Alexandra Nevského. orthodoxia.wz.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].