Sobiescy herbu Janina

ród szlachecki i książęcy
(Przekierowano z Sobiescy)

Sobiescy herbu Janinapolski ród magnacki, pieczętujący się herbem Janina, z którego pochodził król Polski Jan III Sobieski.

Sobiescy herbu Janina
Ilustracja
Janina
Państwo

 Korona Królestwa Polskiego

Region

woj. sandomierskie
woj. lubelskie

Gniazdo rodzinne

Sobieszyn

Protoplasta

Stanisław Sobieski

Status rodziny

wymarła

Ostatni przedstawiciel

Maria Sobieska

Data wymarcia

1740

Dynastia Sobieskich
Herb Dynastia Sobieskich
Kraj

I Rzeczpospolita

Tytuły

król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, inflancki, smoleński, siewierski i czernihowski

Założyciel

Jan III Sobieski

Ostatni przedstawiciel

Jan III Sobieski

Rok złożenia z funkcji

21 maja 1674

Pochodzenie etniczne

polska

Herb książęcy rodu Sobeskich, należący do synów Jana III Sobieskiego

Ród Sobieskich skoligacony był z najświetniejszymi rodami Rzeczypospolitej: Wiśniowieckimi, Żółkiewskimi, Radziwiłłami czy Lubomirskimi. Dzięki korzystnym mariażom zdobywał wpływy i rósł w siłę.

Według legendarnych relacji Sobiescy mieli wywodzić się od Wizimira, rzekomego syna Leszka Czarnego bądź Wizimiry Teodory, córki tegoż księcia. W rzeczywistości Leszek Czarny zmarł bezpotomnie, a Wizimir(a) to tylko genealogiczny wymysł, mający wskazywać na rzekome dynastyczne pochodzenie króla Jana III Sobieskiego. Sprzeczność tę wykazała już XIX-wieczna literatura historyczna (Tadeusz Korzon, Oswald Balzer).

Historia

edytuj

Ród Sobieskich początkowo był rodziną skromną i ma swoje korzenie w dalekiej przeszłości, choć nie tak odległej i nieznanej jak wiele innych polskich rodów szlacheckich. Na udokumentowanie najwcześniejszych poczynań rodu brakuje bowiem odpowiednich źródeł. Wiadomo, że wywodzili się oni z ziemi stężyckiej w województwie sandomierskim, konkretnie z wsi Sobieszyn. W XVII wieku członkowie rodu nadal podpisywali się na dokumentach historycznych czy innych treściach wraz z tytułem z Sobieszyna, chociaż od dawna nie byli już w posiadaniu tej miejscowości. Ród Sobieskich osiedlił się w sąsiednim województwie lubelskim, gdzie rozpoczęła się ich wielka kariera. Przeprowadzka ta była wynikiem działań Sebastiana Sobieskiego, który w 1516 roku ożenił się z Barbarą Giełczewską. Dzięki temu małżeństwu Sebastian Sobieski otrzymał wieś Wolę Giełczewską oraz sumę 30 grzywien srebra jako posag od swojej żony[1].

Jan Sobieski (ok. 1518–1564) był najistotniejszym z perspektywy historycznej synem Sebastiana Sobieskiego i odgrywał istotną rolę w historii rodu Sobieskich, chociaż wcześniejsze opracowania genealogiczne często go pomijały. Jan Sobieski wykazał się charakterystyczną cechą dla kolejnych członków rodziny - pasją do działań wojennych. W latach czterdziestych XVI wieku służył jako rotmistrz jazdy pod dowództwem hetmana polnego koronnego Mikołaja Sieniawskiego oraz słynnego dowódcy, starosty barskiego Bernarda Pretwicza, który prowadził działania przeciwko najazdom tatarskim. W 1552 roku Jan Sobieski wziął udział w wyprawie do Mołdawii wraz z wspomnianym Mikołajem Sieniawskim, której celem było osadzenie Aleksandra Lăpușneanu na tronie mołdawskim. Nowy hospodar złożył przysięgę wierności Zygmuntowi Augustowi. Jednak król nie był zadowolony z działań hetmana, albowiem obawiał się, że jego samowolne działania mogą sprowadzić wojnę z Turcją na Polskę. Na szczęście udało się uniknąć konfliktu, a Jan Sobieski kontynuował służbę wojskową, zwalczając Tatarów. Pod koniec życia wziął udział w wojnie o Inflanty przeciwko Iwanowi Groźnemu. Zmarł w trakcie kampanii w roku 1564. Jan, małżonek Katarzyny Gdeszyńskiej, miał trzech synów, spośród których największą karierę osiągnął Marek Sobieski, dziadek Jana III Sobieskiego[1].

Marek Sobieski odziedziczył zarówno talenty militarne swojego ojca, Jana, jak i osiągnięcia ekonomiczne swojego dziadka. Dzięki temu połączeniu zdolności, Marek odniósł sukcesy zarówno w dziedzinie wojskowości, jak i gospodarki. Jego osiągnięcia militarne oraz umiejętność zarządzania majątkiem przyczyniły się do wzmocnienia pozycji rodziny Sobieskich. Urodził się około 1549 lub 1550 roku, szybko znalazł wpływowych protektorów, którzy przyspieszyli jego karierę. Jednym z nich był Jan Zamoyski, wschodząca gwiazda polskiej polityki, który w 1576 roku wprowadził Sobieskiego na dwór nowo wybranego króla Stefana Batorego. Ta decyzja okazała się trafna, ponieważ impulsywny, dobrze zbudowany i zawsze gotowy do walki (a także do bójek) młody dworzanin od razu przypadł do gustu monarsze. Szybko również udowodnił swoją odwagę. Służąc w nadwornej chorągwi husarskiej, Marek Sobieski wziął udział w wojnie króla z Gdańskiem w 1577 roku. W trakcie sierpniowych walk o Latarnię, został ranny i wraz z koniem wpadł do rzeki. Jednak dzięki pomocy towarzyszy, zdołał się wydostać na brzeg. Kontynuował służbę jako husarz i brał udział w kolejnych konfliktach z Moskwą. W 1580 roku uczestniczył w zwycięskiej bitwie z Rosjanami pod Torowcem, gdzie spotkało go kolejne niezwykłe zdarzenie - został trafiony strzałą z łuku, dosłownie przypięty do siodła. Na szczęście strzała nie wyrządziła mu poważnych obrażeń ciała, przenikając jedynie przez żupan i ubranie wierzchnie[1].

Przedstawiciele rodu Sobieskich

edytuj
Obraz Imię Rok urodzenia Rok śmierci Rodzice Małżeństwa Funkcja
  Stanisław Sobieski ok. 1450 1508/1516
  • Mikołaj Sobieski
  • Jadwiga
  • Małgorzata Krzyniecka
Polski szlachcic
pierwszy poświadczony historycznie
właściciel Sobieszyna
  Piotr Sobieski ok. 1460 po 1508
  • Mikołaj Sobieski
  • Jadwiga
Polski szlachcic
właściciel wsi Lędo
  Sebastian Sobieski ok. 1486 1557 Polski szlachcic
protoplasta rodu
  Jan Sobieski ok. 1518 1564
  • Katarzyna Gdeszyńska
Rotmistrz jazdy
  Marek Sobieski ok. 1550 1605
  • Jadwiga Snopkowska
  • Katarzyna Tęczyńska
Wojewoda lubelski
  Sebastian Sobieski ok. 1552 1614
  • Anna Zebrzydowska
Chorąży wielki koronny
  Jakub Sobieski 1590 1646 Polski magnat
poseł
  Aleksandra Sobieska ok. 1590 1645 Żona marszałka litewskiego
  Marek Sobieski 1628 1652
  • Brak
Starosta jaworowski
krasnostawski
rotmistrz wojsk koronnych
  Jan III Sobieski 1629 1696 Król Polski
  Katarzyna Sobieska 1634 1694 Podkanclerzyna
hetmanowa polna litewska
  Jakub Ludwik Sobieski 1667 1737 Pretendent do tronów:
polskiego
pruskiego
mołdawskiego
węgierskiego
  Teresa Kunegunda Sobieska 1676 1730 Żoną elektora Bawarii
  Aleksander Benedykt Sobieski 1677 1714
  • Brak
Królewicz polski
  Konstanty Władysław Sobieski 1680 1726 Królewicz polski
  Maria Karolina Sobieska 1697 1740
  • Fryderyk de La Tour d'Auvergne
  • Karol de La Tour d'Auvergne
Księżna de Turenne
Szambelanowa francuska
  Maria Klementyna Sobieska 1701 1735 Żona pretendenta do tronu
Szkocji i Anglii
  1. Dziedziczka wsi Bychawka.

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj