Wikipedia

Sobieszyn (województwo lubelskie)

wieś w województwie lubelskim

Sobieszyn – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Ułęż[5][6]. Historycznie Sobieszyn należy do ziemi stężyckiej w Małopolsce.

Sobieszyn
wieś
Ilustracja
Pałac, elewacja od strony stawów
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

rycki

Gmina

Ułęż

Liczba ludności (2021)

599[2][3]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

08-504[4]

Tablice rejestracyjne

LRY

SIMC

0392371[5]

Położenie na mapie gminy Ułęż
Mapa konturowa gminy Ułęż, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Sobieszyn”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Sobieszyn”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Sobieszyn”
Położenie na mapie powiatu ryckiego
Mapa konturowa powiatu ryckiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Sobieszyn”
Ziemia51°35′29″N 22°10′03″E/51,591389 22,167500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Integralne części wsi Sobieszyn[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0392394 Sobieszyn-Kolonia część wsi

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Ułęż[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 706 mieszkańców[8].

Sobieszyn jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego.

Historia edytuj

Wieś stanowi dawne gniazdo rodu Sobieskich. W 1508 r. Stanisław i Małgorzata Sobiescy ze swych części płacą poboru 2 grzywny, 13 groszy i 9 denarów. W 1569 r. Stanisław Sobieski płaci tu poboru od ½ łana i 2 zagrodników, Jan Sobieski od 16 półłanków. W pobliskiej wsi Lendo Mniejsze siedzi trzech Sobieskich (Zbigniew, Klemens, Dobrogost), mających niewielkie cząstki. We wsi Budziska mają znaczne części Jan i Stanisław (możliwe że ci sami co w Sobieszynie). Jan ma 16 półłanków kmiecych, Stanisław zaś 14. Chrystian Sobieski ma 24 półłanków w Radoryżu i Cisowniku (Pawiński, Małop., 332, 333 i 476).

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w ziemi stężyckiej[9].

W 1648 r. Sobieszyn wraz z Łysobykami i Lendem należy do rodziny Zbąskich. W 1664 r. Sobieszyn (w powiecie stężyckim) miał dwie części: Łukasza Sobieskiego 12 domów, 60 mieszkańców i Stanisława Kazimierz Bieniawskiego 14 domów, 61 mieszkańców. Sprawę między Sobieszynem a Podlodowem załatwia komisja sejmu warszawskiego w roku 1775 (Vol. leg., VIII, 384). Na początku XIX stulecia dobra należały do hrabiostwa Tarnowskich, od 1826 r. do Maciejewskich, wreszcie do głośnego z filantropijnych zapisów hrabiego Kajetana Kickiego.

W wieku XIX Sobieszyn, wieś i fol., powiecie garwoliński, gminie Ułęż, parafii Sobieszyn, odległy 42 wiorst od Garwolina, 5 wiorst od Łysobyków. Leży na krawędzi szeroko rozpostartej doliny praw. brzegu Wieprza, w pobliżu ujścia rzeki t.n. Posiada kościół parafii murowany, szkołę początkową (od 1871 r.), trzy młyny wodne, trzy stawy, 65 domów, 567 mieszkańców W 1827 r. było 54 domów, 348 mieszkańców[10].

W latach 1886–1893 polski chemik i gleboznawca Teofil Cichocki zorganizował oraz kierował stacją chemiczno-rolną w Sobieszynie, gdzie oprócz badań chemicznych, nadzorował również stałą stację meteorologiczną[11].

Charakterystyka dóbr

Dobra Sobieszyn składały się w 1875 r. z folwarków.: Sobieszyn, Lendo Małe al. Ruskie, awulsu Brzozowa, nomenklatur: Brzozowa, Wólka, Drewnik, rozlegly mórg 2432: folwark Sobieszyn z awulsem Brzozowa grunty orne i ogrody mórg 587, łąk mórg 179, pastwiska mórg 27, lasu mórg 1271, nieużytków mórg 199, budynków murowanych 6, z drzewa 33, płodozmian 8. polowy, las nieurządzony, folwark Lendo Ruskie grunty orne i ogrody mórg 129, łąk mórg 17, pastwisk mórg 3, nieużytków mórg 20, budynków murowanych 1, z drzewa 10, cegielnia.

W skład dóbr poprzednio wchodziły: wieś Sobieszyn osad 71, mórg 691, wieś Wólka Sobieska osad 9, mórg 137, wieś Lendo Ruskie osad 8, mórg 167[10].

Kościół i parafia

Sobieszyn należał z dawna do parafii w pobliskim Drążgowie (nad Wieprzem). Gdy kościół w Drążgowie zamieniono na zbór ariański co miało miejsce w drugiej połowie XVI wieku, parafię przeniesiono do Żabianki. Po 30 latach arianom odebrano kościół w Drążgowie, parafia wróciła na dawne miejsce.
Gdy w 1771 roku kościół ów ze starości runął, parafia pozostała bez świątyni, którą zastępowała mała kaplica. Dopiero zapis hrabiego Kajetana Kickiego (materiały i 4000 zł. w koronach austriackich), uczyniony z warunkiem wzniesienia kościoła w Sobieszynie, obdarzył parafią nową piękną świątynią w stylu ostrołukowym, o trzech nawach, z wieżą w nim „wielki ołtarz cały z marmuru, w ołtarzu Chrystus ukrzyżowany z marmuru kararyjskiego”. Kościół ten poświęcony został w 1886 r. i parafią przeniesiono tu z Drążgowa (por. Przegląd katolicki, 1886 rok, Nr. 49)[10].

Szkoły edytuj

  • Zespół Szkół im. hr. Kajetana Kickiego w Sobieszynie-Brzozowej (liceum, technikum)[12]
  • Zespół Szkół Ogólnokształcących w Sobieszynie[13]
    • Szkoła Podstawowa im. Jana III Sobieskiego w Sobieszynie
    • Liceum Ogólnokształcące im. Jana III Sobieskiego w Sobieszynie
  • Oddział Przedszkolny Szkoły Podstawowej w Sobieszynie
  • Przedszkole Specjalne Nr 11

Zabytki edytuj

  • Kościół rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z XIX w.
  • Neogotycka murowana plebania
  • Pałac klasycystyczny Kickich z pierwszej połowy XIX wieku z zabudowaniami gospodarczymi, obok resztki XIX-wiecznego parku krajobrazowego
  • Modrzewiowy dwór z XIX wieku
  • Zabytkowy budynek szkoły i zespół parkowy w Sobieszynie-Brzozowej

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 125967
  2. ↑ Wieś Sobieszyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-22] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-22].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1166 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-05-23].
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200), ze zmianami w obwieszczeniu z dnia 2015-08-04 4 sierpnia 2015(dts) (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636).
  7. ↑ Jednostki pomocnicze gminy Ułęż. Urząd Gminy Ułęż. [dostęp 2017-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-21)].
  8. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  9. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  10. ↑ a b c Sobieszyn (województwo lubelskie), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 946.
  11. ↑ Gorczyński 1881 ↓.
  12. ↑ Strona Zespołu Szkół im Kajetana Kickiego w Sobieszynie.
  13. ↑ Strona Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Sobieszynie.

Bibliografia edytuj

  • Władysław Gorczyński: „Wyniki spostrzeżeń meteorologicznych stacji sobieszyńskiej” w „Pamiętnik fizyograficzny” t. XXII. Warszawa: Druk K. Kowalewskiego, 1881.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sobieszyn_(województwo_lubelskie)&oldid=72550955”