Solaris Urbino 15 LE

model autobusu

Solaris Urbino 15 LEniskowejściowy autobus z serii Solaris Urbino, przeznaczony dla komunikacji międzymiastowej i podmiejskiej. Produkowany od 2008 r. przez polskie przedsiębiorstwo Solaris Bus & Coach w Bolechowie-Osiedlu koło Poznania. Autobus powstał jako odmiana produkowanego w latach 2000–2018 niskopodłogowego modelu Solaris Urbino 15. W latach 2008–2018 produkowany był model Urbino 15 LE w ramach III generacji rodziny Urbino z napędem konwencjonalnym oraz w wersji na gaz CNG. Od 2020 r. w ofercie producenta znajduje się elektryczna wersja Urbino 15 LE electric oparta o Urbino IV generacji.

Solaris Urbino 15 LE
Solaris Urbino 15 LE CNG
Solaris Urbino 15 LE electric
Ilustracja
Solaris Urbino 15 LE (2008)
Dane ogólne
Producent

Solaris Bus & Coach

Premiera

2008

Lata produkcji

2008-2018 (wersje z silnikiem Diesla i CNG), od 2020 (wersja elektryczna)

Miejsce produkcji

Polska Bolechowo-Osiedle

Dane techniczne
Typy nadwozia

Niskowejściowy autobus międzymiastowy i podmiejski klasy maxi

Układ drzwi

1-2-0
2-2-0
1-2-1
2-2-1

Wysokość podłogi

320 lub 360 mm[a]

Po zastosowaniu przyklęku

250 lub 290 mm

Silniki

U15LE: DAF MX-11 271
U15LE CNG: Cummins ISLG8.9E6
U15LE electric: ZF CeTrax

Moc silników

U15LE: 271 kW
U15LE CNG: 239 kW
U15LE electric: max. 300 kW

Skrzynia biegów

Voith Diwa 6 lub ZF Ecolife

Długość

III gen.: 14 590 mm
IV gen.: 14 890 mm

Szerokość

2550 mm

Wysokość

U15LE: 3000 mm
U15LE CNG: 3250 mm
U15LE electric: 3465 mm

Masa całkowita

25 000 kg

Rozstaw osi

III gen.: 6800/1690 mm
IV gen.: 7000/1690 mm

Wnętrze
Liczba miejsc ogółem

max. 105

Liczba miejsc siedzących

max. 65+1

Informacje dodatkowe
ABS

T

ASR

T

EBS

T

ESP

Opcja

Klimatyzacja

Opcja

Historia edytuj

Geneza edytuj

 
Solaris Urbino 15 z 2001 r. w MZA Warszawa
Zobacz więcej w artykule Solaris Bus & Coach, w sekcji Autobusy miejskie i międzymiastowe.

W 1994 r. Krzysztof Olszewski założył w Bolechowie-Osiedlu koło Poznania spółkę Neoplan Polska. Na potrzeby wygranego przetargu na dostawę 72 niskopodłogowych autobusów miejskich dla MPK Poznań w tym samym roku w Bolechowie rozpoczęto budowę nowej fabryki autobusów miejskich, a 22 marca 1996 r. z linii montażowej zjechał pierwszy autobus. Neoplan Polska produkował modele autobusów miejskich oraz autokarów na licencji niemieckiego przedsiębiorstwa Neoplan, m.in. popularny wówczas 15-metrowy Neoplan N4020. W 1999 r. zaprezentowano model Solaris Urbino 12 – pierwszy autobus miejski z nowej rodziny Solaris Urbino, która szybko stała się najlepiej sprzedawanym autobusem miejskim w Polsce. Jeszcze w tym samym roku do oferty producenta dołączyły modele: przegubowy Urbino 18 oraz trzyosiowy Urbino 15. W 2004 r. ofertę rozszerzono o niskowejściowy model przeznaczony dla ruchu międzymiastowego – Urbino 12 LE (ang. low entry)[1][2][3].

Urbino 15 LE i Urbino 15 LE CNG edytuj

W 2008 r. podczas targów Autotec w Brnie Solaris zaprezentował niskowejściowy autobus oparty konstrukcyjnie o miejski model Urbino 15 III generacji, który nazwano Urbino 15 LE. Autobus ten był wówczas jedynym modelem tego typu w ofercie producentów z Europy Środkowej[b]. Pierwszym odbiorcą Urbino 15 LE był austriacki przewoźnik Stern & Hafferl(inne języki)[6][5].

W ofercie producenta znalazła się także wersja napędzana gazem CNG – Solaris Urbino 15 CNG[6]. Solarisy Urbino 15 LE i Urbino 15 LE CNG eksportowane były głównie na rynek krajów skandynawskich, gdzie autobusy niskowejściowe o dużej pojemności obsługują linie międzymiastowe, łącząc dostępność dla osób niepełnosprawnych i starszych z większą wygodą autobusu o częściowo wysokiej podłodze. W 2011 r. Solaris został wyróżniony tytułem „Junior Eksportu” za sprzedaż modelu Urbino 15 LE CNG do Szwecji i Norwegii w liczbie 230 szt. (co stanowiło 20% całkowitej rocznej sprzedaży producenta w 2010 r.)[6][7].

Po wprowadzeniu w 2015 r. do produkcji IV generacji autobusów miejskich Solaris Urbino[8], model Urbino 15 LE (podobnie jak Urbino 15), nadal był produkowany w ramach III generacji. W związku ze spadkiem sprzedaży autobusów 15-metrowych, w 2018 r. Solaris całkowicie wycofał się z produkcji autobusów tego typu[9]. W ofercie pozostał niskowejściowy model Urbino 12 LE, którego nową odsłonę pokazano w 2015 r[10].

Urbino 15 LE electric edytuj

W październiku 2020 r. miała miejsce premiera jedynego w ofercie producenta autobusu o długości 15 m w ramach IV generacji rodziny Urbino. Był to w pełni elektryczny niskowejściowy model Urbino 15 LE electric. Nowy model jest nieco dłuższy w stosunku do swoich poprzedników (14 890 mm)[11]. Trzyosiowy autobus może być rejestrowany zarówno w klasie I jako autobus przeznaczony dla komunikacji miejskiej, jak i klasie II – jako autobus międzymiastowy. W zależności od przeznaczenia różnić się może wyposażenie pojazdu. Dla wersji międzymiastowych przewidziano takie udogodnienia, jak indywidualne nawiewy nad każdym siedzeniem, fotele wyposażone w zagłówki, podłokietniki i pasy bezpieczeństwa, czy też półki na bagaż podręczny. Wejście na pokład możliwe jest poprzez 2 lub 3 pary drzwi. Łącznie autobus może przewieźć maksymalnie od 51 do 65 pasażerów na miejscach siedzących, a całkowita pojemność autobusu to do 105 osób[12][13].

Autobus napędza centralny asynchroniczny silnik trakcyjny ZF CeTrax o mocy do 300 kW. Energia elektryczna magazynowana jest w bateriach Solaris High Power lub Solaris High Energy+ w sześciu pakietach – czterech w tylnej części pojazdu i dwóch na dachu. Łącznie ich maksymalna pojemność do 470 kWh, co pozwala na przejechanie od 250 do 350 km na jednym ładowaniu. Ładowanie odbywa się, podobnie jak w przypadku innych autobusów elektrycznych Solaris, przez złączne plug-in lub przez pantograf. Po raz pierwszy zastosowano gniazda o mocy do 260 kW[13].

Autobus wyposażono w szereg systemów bezpieczeństwa, jak m.in. EBS, ABS, ASR, opcjonalnie ESC, ale także system wykrywający pieszych i rowerzystów, doświetlanie zakrętów, system kamer zamiast lusterek bocznych, czy automatyczne załączanie świateł i wycieraczek. Panel kierowcy opcjonalnie składa się z paneli dotykowych, dostępne są także pulpity VDO i Actia. Ze względu na główne przeznaczenie modelu, jakim jest rynek państw skandynawskich, Urbino 15 LE electric może być wyposażone w tzw. pakiet skandynawski, czyli piasecznicę, schowek na łańcuchy śniegowe, dodatkowe długie światła (w postaci listwy nad przednią szybą), czy dodatkowe systemy ogrzewania wnętrza[11][12][13]. W 2021 r. model Solaris Urbino 15 LE electric zwyciężył w konkursie Zrównoważony Rozwój 2021 w kategorii „autobus elektryczny” organizowanym przez czasopismo branżowe „Busplaner”[14].

Wiosną 2022 r. pierwszy egzemplarz Urbino 15 LE electric trafił do nabywcy. Jedną sztukę zakupiło hiszpańskie przedsiębiorstwo ALSA do obsługi linii podmiejskiej łączącej Madryt i Tres Cantos[15].

Konstrukcja edytuj

III generacja[6] IV generacja[11]
Urbino 15 LE Urbino 15 LE CNG Urbino 15 LE electric
Długość [mm] 14 590 14 590 14 890
Wysokość [mm] 3000 3250 3465
Szerokość [mm] 2550 2550 2550
Rozstaw osi [mm] 6800/1690 6800/1690 7000/1690
Zwis przedni/tylny [mm] 2750/3350 2750/3350 2750/3450
Kąt natarcia/zejścia [°] 7/7 lub 7,7/7,7[a] 7/7 lub 7,7/7,7[a] 7/7 lub 7,7/7,7[a]
Dopuszczalna masa całkowita [kg] 25 000 25 000 25 000
Podwozie i układ jezdny
Oś przednia oś niezależna ZF oś niezależna ZF oś niezależna ZF
Oś napędowa oś portalowa ZF oś portalowa ZF oś portalowa ZF
Oś tylna (wleczona) oś wleczona ZF oś wleczona ZF oś wleczona ZF (opcjonalnie sterowana aktywnie)
Układ hamulcowy EBS, ABS, ASR, retarder, hamulec postojowy i przystankowy EBS, ABS, ASR, retarder, hamulec postojowy i przystankowy EBS, ABS, ASR, ESC, hamulec postojowy i przystankowy
Układ poziomujący ECAS ECAS ECAS
Układ kierowniczy ZF Servocom ZF Servocom RB Servocom lub Hema
Układ napędowy
Silnik DAF MX-11 271 (271 kW), Euro 6 Cummins ISLG8.9E6 320 (239 kW), Euro 6 asynchroniczny ZF CeTrax, maks. 300 kW
Zbiornik paliwa / Baterie 300 l, zbiornik AdBlue: 50 l butle kompozytowe 6 × lub 7 × 214 l na dachu do 470 kW, na dachu i w tylnej części pojazdu
Skrzynia biegów Voith Diwa 6 lub ZF Ecolife Voith Diwa 6 lub ZF Ecolife
Układ centralnego smarowania centralny punkt smarny, na smar stały lub półpłynny centralny punkt smarny, na smar stały lub półpłynny centralny punkt smarny, na smar stały lub półpłynny
Elektryka oparta o magistralę CAN-Bus oparta o magistralę CAN-Bus oparta o magistralę CAN-Bus
Wnętrze
Wysokość wejścia [mm] 320 lub 360[a] 320 lub 360[a] 320 lub 360[a]
Układ drzwi 1-2-0
1-2-1
2-2-0
2-2-1
1-2-0
1-2-1
2-2-0
2-2-1
1-2-0
1-2-1
2-2-0
2-2-1
Liczba miejsc siedzących do 65+1 do 64+1 do 65+1
Ogrzewanie grzejniki konwektorowe, dmuchawy 2-stopniowe; dodatkowe ogrzewanie: Webasto, opcjonalnie piec na biopaliwo i zbiornik ogrzewania grzejniki konwektorowe, dmuchawy 2-stopniowe; dodatkowe ogrzewanie: Webasto, opcjonalnie piec na biopaliwo i zbiornik ogrzewania klimatyzacja z funkcją grzania pompą ciepła

Poszycie ścian bocznych autobusu wykonane jest ze stali odpornej na korozję, a w przypadku pojazdów III generacji także z aluminium. Wzornictwo zaczerpnięto z pozostałych modeli rodziny Urbino, wraz z charakterystyczną asymetryczną linią przedniej szyby, poprawiającą widoczność kierowcy. Napęd pojazdu przenoszony jest na drugą oś. Oś przednia i tylna (wleczona) są skrętne. Autobus wyposażony jest w zawieszenie ECAS z funkcją przyklęku z prawej strony (obniżenie o ok. 70 mm) i podniesienia nadwozia o ok. 60 mm. W przypadku wersji z napędem silnikiem Diesla wykorzystywane były jednostki napędowe DAF, a z kolei w wersjach gazowych – produkcji Cummins. W Urbino 15 LE electric zastosowano centralny silnik asynchroniczny ZF[6][11].

Przednia cześć pojazdu ma niską podłogę – podobnie jak w przypadku modeli miejskich, jednak za drugimi drzwiami znajduje się podwyższenie ciągnące się aż do tyłu autobusu, gdzie siedzenia są umieszczone jeden za drugim przodem do kierunku jazdy. Dzięki temu większa jest liczba miejsc siedzących w stosunku do modelu miejskiego – Urbino 15 LE może być wyposażony w od 57 do 61 miejsc siedzących. Podobnie jak w modelach miejskich, przy drugich drzwiach znajduje się platforma dla osoby niepełnosprawnej, istnieje jednak możliwość zabudowy w tym miejscu dodatkowych czterech miejsc siedzących. Wejście na pokład zapewniają dwie pary drzwi, z czego przednie są jedno- lub dwuskrzydłowe, opcjonalnie można zamontować trzecie jednoskrzydłowe drzwi na tylnym zwisie (wejście po pokonaniu stopni). Dodatkowo w wersjach przeznaczonych na dalsze trasy, autobusy są wyposażane w wygodniejsze fotele z zagłówkami i podłokietnikami, a opcjonalnie w pasy bezpieczeństwa, półki na bagaż podręczny, czy indywidualne oświetlenie i nawiewy nad każdym fotelem[6][5].

Uwagi edytuj

  1. a b c d e f g W zależności od zastosowanego ogumienia.
  2. W ofercie Irisbus znajdował się wówczsas podmiejski model o długości 15 metrów – Irisbus Ares, jednak nie był to pojazd niskowejściowy. W swojej ofercie 15-metrowe autobusy niskowejściowe mieli producenci z Europy Zachodniej, np. MAN Lion’s City L LE[4][5]

Przypisy edytuj

  1. Zbigniew Rusak, Solaris Urbino – 15 lat rynkowego sukcesu (1) [online] [dostęp 2021-01-04] (pol.).
  2. Solaris Bus & Coach S.A., Solaris. Power of Enthusiasm, Broszura producenta, 2013 (pol.).
  3. Historia [online], solarisbus.com [dostęp 2021-01-04] (pol.).
  4. MAN Truck & Bus, MAN Lion’s City. Welcome to the city-bus family, Katalog produktowy, 2012 (ang.).
  5. a b c AUTOTEC 2008 – Solaris Bus & Coach (2) [online], infobus.pl, 24 czerwca 2008 [dostęp 2021-01-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-07] (pol.).
  6. a b c d e f Solaris Bus & Coach S.A., Urbino Low Entry. Katalog produktowy, 2013 (pol.).
  7. Solaris Urbino 15 LE CNG – Juniorem Eksportu [online], wnp.pl [dostęp 2018-03-25] (pol.).
  8. Bawarska premiera Nowego Urbino [online], infobus.pl, 13 lipca 2015 [dostęp 2021-01-14] (pol.).
  9. Solaris na rok 2018: Trzy premiery + trzy wygaszenia [FILM] [online], infobus.pl, 9 lutego 2018 [dostęp 2019-05-02] (pol.).
  10. Nowe Urbino 12 electric i Urbino 12 LE na Busworld 2015 [online], truckfocus.pl, 11 września 2015 [dostęp 2021-01-14] (pol.).
  11. a b c d Solaris Urbino 15 LE electric. Katalog produktowy 2020/2021 [online], solarisbus.com [dostęp 2021-01-18] (pol.).
  12. a b Światowa premiera Urbino 15 LE electric [online], solarisbus.com, 20 października 2020 [dostęp 2021-01-18] (pol.).
  13. a b c Solaris prezentuje autobus Urbino 15 LE electric. Światowa premiera [online], transport-publiczny.pl, 20 października 2020 [dostęp 2021-01-18] (pol.).
  14. Solaris Urbino 15 LE electric najlepszym autobusem elektrycznym [online], logistyka.net.pl [dostęp 2021-04-26] (pol.).
  15. Háromtengelyes Solaris villanybuszt állított forgalomba az Alsa [online], magyarbusz.info, 27 marca 2022 [dostęp 2022-10-08] (węg.).