Solenodonsaurus
Solenodonsaurus – wymarły rodzaj Reptiliomorpha. Żył około 320-305 milionów lat temu. Jego klasyfikacja pozostaje niepewna. Był prawdopodobnie wczesnym gadem bądź płazem bliskim Diadectomorpha. Jego szczątki znaleziono w Czechach. Jego nazwa oznacza „jednozębny jaszczur”. Zwierzę mierzyło 45 cm[1].
| Solenodonsaurus | |||
| Broili, 1924 | |||
| Okres istnienia: 320–305 mln lat temu | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rodzaj |
Solenodonsaurus | ||
| Gatunki | |||
| |||
Solenodonsaurus wykazuje dziwaczną mieszankę cech, przez co jest trudny do umiejscowienia na drzewie rodowym kręgowców. Zęby nie noszą charakterystycznych dla labiryntodonów fałdowań szkliwa. Jego czaszka miała znacznie mniejszy karb zwany otic notch, niż ten obserwowany u innych płazów Reptiliomorpha. Budowa ogólna każe umieszczać go w diadektomorfach[2].
Paleobiologia edytuj
Solenodonsaurus był prawdopodobnie najlepiej zaadaptowany do życia na lądzie, a nie w wodzie, jak wiele innych wczesnych czworonogów. Kończyny i miednica u wszystkich znanych okazów nie zachowały się w całości, co sprawia trudności w wyjaśnieniu, w jaki sposób zwierzę poruszało się. Cechą sugerującą lądowy tryb życia jest rotacja o 90° końca kości ramiennej, ustawiająca kończynę barkową raczej ku przodowi, niż od boku. Kilka prawdopodobnie lądowych grup paleozoicznych czworonogów, jak temnospondyle Amphibamidae, mikrozaury i pierwsze owodniowce, cechowało się podobnym stopniem rotacji kości ramiennej. Krótki, trójkątny kształt czaszki Solenodonsaurus odróżnia go od najbardziej wodnych form, mających długie i wąski lub szerokie, parboliczne czaszki[3].
Kiedyś uznawano, że Solenodonsaurus dysponował słuchem bazującym na impedancji, jak większość współczesnych czworonogów, z błoną bębenkową pokrywającą karb kości łuskowej w tylnej części czaszki. Dowód istnienia błony bębenkowej miałby stanowić grzebień biegnący wzdłuż karbu kości łuskowej, mogący stanowić miejsce przyczepu rzeczonej błony. Jednakże otic notch jest bardzo mały, wobec czego obecnie nie uważa się istnienia u tego zwierzęcia błony bębenkowej za prawdopodobne[3].
Filogeneza edytuj
Solenodonsaurus uważany jest tradycyjnie za bliskiego krewnego owodniowców. Jednak analiza filogenetyczna z 2012 obejmująca Solenodonsaurus i inne wczesne czworonogi pokazała, że był bliżej spokrewniony z płazami z grupy Lepospondyli. Publikacja ta przedstawiła następujący kladogram[3]:
| Tetrapoda |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Należy tutaj zwrócić uwagę, że filogeneza wczesnych tetrapodów została kiepsko poznana[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Palaeos Vertebrates Amniota : Solenodonsaurus [online], palaeos.com [dostęp 2017-11-20].
- ↑ Michel Laurin, Robert R Reisz, A new study of Solenodonsaurus janenschi, and a reconsideration of amniote origins and stegocephalian evolution, „Canadian Journal of Earth Sciences”, 36 (8), 1999, s. 1239–1255, DOI: 10.1139/e99-036, ISSN 0008-4077.
- ↑ a b c M. N. Danto, F. Witzmann, J. Müller. Redescription and phylogenetic relationships of Solenodonsaurus janenschi Broili, 1924, from the Late Carboniferous of Nýřany, Czech Republic. „Fossil Record”. 15 (2), s. 45, 2012. DOI: 10.1002/mmng.201200003. (ang.).
- ↑ Laurin, M. (1996): Phylogeny of Stegocephalians, w Tree of Life Web Project