Sonora (stan)

Stan Meksyku

Sonorastan w północno-zachodnim Meksyku. Graniczy ze stanami: Sinaloa (na południu), Chihuahua (na wschodzie) i z Kalifornią Dolną (na północnym zachodzie). Na zachodzie oblewają ją wody Zatoki Kalifornijskiej. Od północy ma wspólną granicę z amerykańskimi stanami: Arizoną i Nowym Meksykiem.

Sonora
stan
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Meksyk

Siedziba

Hermosillo

Kod ISO 3166-2

MX-SON

Gubernator

Claudia Pavlovich (PRI)

Powierzchnia

182 052 km²

Populacja (2005)
• liczba ludności


2 839 969

• gęstość

15 os./km²

Położenie na mapie Meksyku
Położenie na mapie
Strona internetowa

Podział administracyjny edytuj

Stan Sonora dzieli się na 72 gmin (hiszp. municipios).

Historia edytuj

Obecność człowieka na tym terenie sięga 30 tysięcy lat, od kiedy przebywały tu grupy zbieracko-myśliwskie. W regionie gór Pinacate znajdują się pozostałości po osadzie datowanej na 15 tys. lat. Kolejne świadectwa stałych osiedli pochodzą z ok. 1500 p.n.e. Rozkwitały tu m.in. takie kultury jak: Hohokam, Mogollón, Casas Grandes czy Paquime. W pierwszych stuleciach silny wpływ na region wywierały kultury mezoamerykańskie. Były to głównie kontakty handlowe. W 1340 w wyniku wędrówki z rejonu Casa Grande w kierunku górzystych obszarów Sonory doszło do wykształcenia się plemienia Ópata. W chwili przybycia Hiszpanów do Meksyku zamieszkiwały tu grupy indiańskie władające językami z rodziny juto-náhuatl i hokana.

W 1531 Nuño Beltrán de Guzmán zakłada miasto San Miguel de Culiacán w obecnym sąsiednim stanie Sinaloa. To właśnie Sinaloa była miejscem, z którego koloniści rozpoczęli poszukiwania cennych kruszców oraz zaczęli handlować niewolnikami. W 1533 Diego Guzmán jako pierwszy z Hiszpanów pojawia się na obszarze obecnego stanu Sonora. Po napotkaniu oporu ze strony indiańskich plemion przy rzece Yaquí postanawia opuścić ten niegościnny teren.

W 1536 Álvar Núñez Cabeza de Vaca i trzech innych ocalałych z ekspedycji Pánfilo de Narváeza przeszło przez Sonorę w poszukiwaniu osiedli hiszpańskich. De Vaca w swoich wspomnieniach odnotował, że podczas swojej wędrówki natknął się na dwa duże miasta Indian – Cíbolę i Quivirę. Później wysłano kilka wypraw w celu ich odnalezienia, ale zakończyły się one niepowodzeniem. Ze względu na niewielką liczbę osadników Sonora zawsze miała peryferyjny charakter w stosunku do reszty Nowej Hiszpanii. W 1586 wybudowane zostaje więzienie. Ciągłe próby całkowitego podboju regionu doprowadzają w XVII w. do znacznego zmniejszenia się populacji Indian. Dzięki jezuitom udaje się schrystianizować ocalałych Indian i nakłonić ich do osiadłego trybu życia. Jezuici tworzą kilka osiedli, w których uczą Indian uprawy roli oraz pracy w kopalniach. W tym samym czasie część Yaquí w dalszym ciągu stawia opór Hiszpanom.

Ruch niepodległościowy, który w reszcie kraju rozpoczął się w 1810 r. w Sonorze nie znajduje wielkiego poparcia ze względu na zaangażowanie wielkich właścicieli ziemskich w walkę z atakami Apaczów.

W 1821 Sonora staje się jedną z części niepodległego Meksyku. Kilka lat później Sonora i Sinaloa stają się odrębnymi stanami (wcześniej były jedną jednostką administracyjną). Okres ten charakteryzował się wielką niestabilnością polityczną, ze względu na ciągłe walki o władzę. W 1847 podczas wojny amerykańsko-meksykańskiej Sonora zostaje zajęta przez armię Stanów Zjednoczonych. Po traktacie z Guadalupe Hidalgo i zawarciu pokoju wojska okupacyjne opuściły stan. Po okresie spokoju za rządów Porfirio Diaza kolejny okres walk przynosi wybuch rewolucji meksykańskiej, która kończy się w 1917.

Sonora przez cały czas pozostaje rolniczo-hodowlanym stanem z niewielką populacją i rozległymi terenami pustynnymi. Bliskość Stanów Zjednoczonych ma swoje wady i zalety. Do niekorzystnych zjawisk należy głównie wzrost przestępczości związany z działalnością kartelów narkotykowych. Z drugiej strony po zawarciu Porozumienia o Wolnym Handlu (tzw. NAFTA) przybyło tu wielu inwestorów i wybudowanych zostało wiele zakładów (głównie tzw. montowni – maquiladoras).

Warunki geograficzne i klimatyczne edytuj

Przez stan przebiega pasmo górskie – Sierra Madre Occidental. Zachodnia, nadbrzeżna część Sonory ma charakter równinny.

Większość rzek regionu wpada do Zatoki Kalifornijskiej. Największą rzeką jest Yaquí, która ma następujące dopływy: Bavispe, Sahuaripa i Moctezuma. Przez południową część stanu przepływa rzeka Mayo. Rzeka Kolorado tworzy naturalną granicę ze stanem Baja California.

Na wybrzeżu klimat jest z reguły ciepły i suchy, średnia temperatura wynosi tu ok. 23 °C. W północnej części stanu klimat jest bardziej umiarkowany i suchy (średnia temperatura wynosi ok. 16 °C). W górach jest dużo chłodniej. W Hermosillo średnia roczna temperatur wynosi ok. 23 °C a średnia opadów 24 cm rocznie. Na północy w Nogales średnia opadów jest większa i sięga ok. 42 cm rocznie, a średnia opadów śniegu ok. 11 cm.

Na wybrzeżu przeważa niska roślinność krzewiasta. W górach występują lasy sosnowe i dębowe. Ze zwierząt spotyka się m.in.: jelenie, dziki, pumy, dzikie barany, iguany, kameleony i zające.

Gospodarka edytuj

Poszczególne sektory gospodarki stanu wg ich udziału w PKB, kształtują się następująco: przemysł (18%), usługi (19%), handel (19%), transport (9%), finanse (15%), rolnictwo (15%), budownictwo (3%) i górnictwo (2%).

Na terenie stanu powstało wiele tzw. maquiladoras (montowni), zakładów, które produkują głównie na eksport. Większość z nich wytwarza elektronikę i przedmioty AGD.

Rolnictwo odgrywa dużą rolę w gospodarce Sonory. Na północy i na północnym wschodzie w szerokim zakresie korzysta się z nawadniania. Uprawia się tam m.in.: oliwki, winorośl, warzywa. W centralnej części stanu uprawia się: pszenicę, jęczmień i lucernę. We wschodnim rejonie sieje się: kukurydzę, fasolę, dużą powierzchnię zajmują też sady owocowe.

W Sonorze od zawsze obecne były duże stada bydła ze względu na rozległe pastwiska. Oprócz tego hoduje się też: drób, świnie i kozy. W wodach Zatoki Kalifornijskiej poławia się: krewetki i homary.

Z surowców mineralnych wydobywa się: miedź, grafit, srebro, ołów i wolfram.

Turystyka edytuj

Sonora posiada wiele malowniczych plaż nad Zatoką Kalifornijską – najpopularniejszymi z nich są Puerto Peñasco oraz San Carlos niedaleko Guaymas. Istnieją tu doskonałe warunki do nurkowania i wędkarstwa. W okolicach Ciudad Obregón znajdują się osiedla ludności Yaquí. Na Wyspie Rekinów (Isla Tiburón) został ustanowiony rezerwat przyrody. Na liście Pueblos Mágicos w stanie Sonora znajdują się miejscowości: Álamos, Magdalena de Kino, San Carlos oraz Ures[1].

Galeria edytuj

Zobacz też edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Przypisy edytuj

  1. Carol Osegueda, México ya tiene 177 Pueblos Mágicos en 2023, ¿Cuáles son?, Tv Azteca Morelos, 1 lipca 2023 [dostęp 2023-09-18] (hiszp.).