Sooronbaj Dżeenbekow

kirgiski polityk, 5. prezydent Kirgistanu (2017–2020)

Sooronbaj Szaripowicz Dżeenbekow, kirg. Сооронбай Шарипович Жээнбеков; (ur. 16 listopada 1958 w Karakułdży w obwodzie oszyńskim) – kirgiski polityk, premier Kirgistanu od 13 kwietnia 2016[1] do 22 sierpnia 2017[2], prezydent Kirgistanu od 24 listopada 2017 do 15 października 2020[3][4].

Sooronbaj Dżeenbekow
Сооронбай Жээнбеков
Ilustracja
Sooronbaj Dżeenbekow (2017)
Pełne imię i nazwisko

Sooronbaj Szaripowicz Dżeenbekow

Data i miejsce urodzenia

16 listopada 1958
Karakułdża

5. Prezydent Kirgistanu
Okres

od 24 listopada 2017
do 15 października 2020

Przynależność polityczna

Socjaldemokratyczna Partia Kirgistanu

Poprzednik

Ałmazbek Atambajew

Następca

Sadyr Dżaparow (p.o.)

Premier Kirgistanu
Okres

od 13 kwietnia 2016
do 22 sierpnia 2017

Przynależność polityczna

bezpartyjny

Poprzednik

Temir Sarijew

Następca

Muchammetkałyj Abułgazijew (p.o.)

Życiorys edytuj

Z wykształcenia zootechnik, sprawował urząd ministra rolnictwa, zasobów wodnych i przemysłu przetwórczego w rządzie Ałmazbeka Atambajewa od kwietnia do listopada 2007, gubernatora obwodu oszyńskiego w latach 2010–2012 oraz przedstawiciela rządowego w obwodzie oszyńskim w latach 2012–2015.

17 maja 2017 został nominowany przez rządzącą Socjaldemokratyczną Partię Kirgistanu do startu z jej ramienia w zaplanowanych na jesień wyborach prezydenckich[5]. Na XVI zjeździe partii został oficjalnie wybrany kandydatem, a 15 lipca 2017 roku jego kandydatura została zarejestrowana przez Centralną Komisję Wyborczą[6][7]. Ostatecznie zdobył w nich 925 361 głosów co dało mu zwycięstwo już w pierwszej turze[8].

8 sierpnia został oskarżony przez pełnomocników wyborczych Temira Sarijewa oraz Rity Karasartowej o prowadzenie agitacji wyborczej mimo tego, że kampania wyborcza jeszcze nie rozpoczęła się – zabrania tego kirgiski Kodeks Wyborczy. Miał on wzywać ministrów ze swojego rządu, gubernatorów, merów miast oraz innych urzędników do sztabu wyborczego SDPK i namawiać ich do popierania jego startu oraz zbierania podpisów poparcia pod jego kandydaturą[9][10]. 13 sierpnia CKW uznała te oskarżenia za bezpodstawne[11][12].

Zgodnie z kirgiskim prawem zabronione jest zajmowanie stanowiska premiera oraz startowanie w wyborach prezydenckich. W związku z tym 21 sierpnia złożył na ręce prezydenta swoją dymisję[2], który tego samego dnia ją przyjął[13]. Na ten sam dzień zwołane zostało nadzwyczajne posiedzenie Rady Najwyższej, na którym Sooronbaj podsumował 1,5 roku swoich rządów[14]. W następnym dniu prezydent podpisał dokument rozwiązujący obecny rząd oraz polecił liderom koalicji rządzącej jak najszybszy wybór następcy[15]. Wystosował również pismo do toragi Żogorku Kenesz o zwołanie nadzwyczajnej sesji parlamentu na 25 sierpnia[16]. 24 sierpnia Socjaldemokratyczna Partia Kirgistanu obradowała nad składem nowego rządu oraz zapoznała się z programem Sapara Isakowa – kandydata na stanowisko premiera[17], który kolejnego dnia 97 głosami został wybrany premierem[18].

W następstwie wygranych wyborów prezydenckich, 24 listopada 2017 w Biszkeku odbyła się uroczysta inauguracja, podczas której Sooronbaj Dżeenbekow objął urząd prezydenta Kirgistanu[19]. Na fali protestów społecznych po wyborach w 2020 roku 15 października zrezygnował z urzędu[20][21].

Przypisy edytuj

  1. W Kirgistanie wybrali nowego premiera. 2016-04-13. [dostęp 2017-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-24)]. (ros.).
  2. a b Жээнбеков сегодня покинет пост премьер-министра. Вечерний Бишкек, 2017-08-21. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-21)]. (ros.).
  3. Peter Leonard, Ayzirek Imanaliyeva, Seizure of Kyrgyzstan nears completion as president steps down [online], 15 października 2020 [dostęp 2020-10-16] (ang.).
  4. Президент Сооронбай Жээнбеков: Мен үчүн өлкөбүздүн тынчтыгы, элибиздин бүтүндүгү, коомубуздун ынтымагы кызмат ордунан бийик. Ар бир мекендешимдин өмүрү — баарынан кымбат [online], Кыргыз Республикасынын Президентинин расмий Интернет сайты, 15 października 2020 [dostęp 2020-10-16] (kirg.).
  5. Kyrgyzstan: Ruling Party Nominates Presidential Candidate, eurasianet.org, 2017-05-18
  6. В ЦИК КР поступило решение партии «Социал-демократическая партия Кыргызстана» о выдвижении в качестве кандидата на должность Президента Кыргызской Республики Жээнбекова С.Ш.. 2017-07-15. [dostęp 2017-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-24)]. (ros.).
  7. КСДП 16-СЪЕЗДИНДЕ С.ЖЭЭНБЕКОВДУН ТАЛАПКЕРЛИГИН КР ПРЕЗИДЕНТТИГИНЕ КӨРСӨТТҮ. 2017-07-15. [dostęp 2017-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (20)]. (kirg.).
  8. 2017-жылдын 18-октябрындагы саат 19:30га карата кол менен саноо тууралуу маалымат. Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы, 2017-10-18. [dostęp 2017-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-22)]. (kirg.).
  9. Эркин Суротчуев: Сегодня: скандал от Сариева, опять страшные аварии, в пятницу придут дожди. Вечерний Бишкек, 2017-08-08. [dostęp 2017-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-08)]. (ros.).
  10. Токтосун Шамбетов: Выборы-2017: Сариев обвинил Жээнбекова. Радио Азаттык, 2017-08-08. [dostęp 2017-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-08)]. (ros.).
  11. Наталья Ли: ЦИК: Сооронбай Жээнбеков не нарушал правил агитации. Вечерний Бишкек, 2017-08-14. [dostęp 2017-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-15)]. (ros.).
  12. Кыргыз Республикасынын Президенти кызматына талапкер Т.А Сариевдин ыйгарым укуктуу өкүлү А.Орозакунова жана Кыргыз Республикасынын Президенти кызматына талапкер Р.Р.Карасартованын ыйгарым укуктуу өкүлдөрү А.Рыскулова, Ж. Орозбекованын арыздары жөнүндө. Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы, 2017-08-13. [dostęp 2017-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-15)]. (kirg.).
  13. Президент принял отставку Сооронбая Жээнбекова. Новости.кг, 2017-08-21. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-25)]. (ros.).
  14. Жээнбеков подвел экономические итоги своего премьерства. Акчабар, 2017-08-22. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-25)]. (ros.).
  15. Атамбаев подписал указ об отставке Жээнбекова и всего правительства. Вечерний Бишкек, 2017-08-22. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-22)]. (ros.).
  16. Атамбаев поручил сформировать новое правительство в сжатые сроки. Вечерний Бишкек, 2017-08-22. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-25)]. (ros.).
  17. Гулиза Авазова: СДПК ознакомилась с программой Сапара Исакова и его новой командой. Вечерний Бишкек, 2017-08-24. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-25)]. (ros.).
  18. Гулиза Авазова: Жогорку Кенеш утвердил Сапара Исакова на пост премьер-министра. Вечерний Бишкек, 2017-08-25. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-25)]. (ros.).
  19. Kyrgyzstan’s new president officially takes office, TASS, 2017-11-24
  20. Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2020-10-23].
  21. Theo Merz, Kyrgyzstan’s president steps down amid political unrest, „The Guardian”, 15 października 2020, ISSN 0261-3077 [dostęp 2020-10-23] (ang.).