Sparaksis

Sparaksis
	; Sparaxis tricolor
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	kosaćcowate
Rodzaj	sparaksis
	Nazwa systematyczna
	Sparaxis Ker Gawl.; Bot. Mag.: 548. 1802
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sparaksis (Sparaxis Ker Gawl.) – rodzaj wieloletnich roślin należący do rodziny kosaćcowatych. Należy do niego ok. 13 gatunków roślin występujących w południowej Afryce, w regionie przylądkowym. Nazwa łacińska pochodzi z greckiego słowa sparasso, oznaczającego łzy, ze względu na kształt przylistków tej rośliny. Gatunek typowy nie został wyznaczony^[3].

Morfologia edytuj

Łodyga: Naga, gruba, nierozgałęziona lub rozgałęziona u nasady lub nieco powyżej. Wyrasta z małych, okrągłych bulw chronionych twardą, włóknistą powłoką. Bulwy zakorzenione są u nasady.
Liście: Wyrastają z nasady bulwy, rzadko z łodygi. Najniższe 2 - 3 liście są pochwiaste; kolejne są lancetowate do linearnych lub sierpowate.
Kwiaty: Kwiatostan składa się z kilku do kilkunastu kwiatów w luźnym kłosie. Przylistki suche i pomarszczone; blade z brązowymi paskami; lancetowate, jajowate lub łopatkowe. Kwiaty symetryczne lub zygomorficzne.
Owoce: Torebka beczkowata lub owalna.
Nasiona: W każdej torebce znajduje się od 4 do 15 okrągłych, relatywnie dużych i błyszczących nasion o gładkiej powierzchni.

Systematyka edytuj

Synonimy: Synnotia Sweet, Streptanthera Sweet, Anactorion Raf., × Sparanthera Cif. & Giacom.

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z rodzajów podrodziny Crocoideae G. T. Burnett z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae) należącej do rzędu szparagowców (Asparagales) w obrębie jednoliściennych^[2].

Gatunki

Sparaxis auriculata Goldblatt & J.C.Manning
Sparaxis bulbifera (L.) Ker Gawl.
Sparaxis caryophyllacea Goldblatt
Sparaxis elegans (Sweet) Goldblatt
Sparaxis fragrans (Jacq.) Ker Gawl.
Sparaxis galeata Ker Gawl.
Sparaxis grandiflora (D.Delaroche) Ker Gawl.
- Sparaxis grandiflora subsp. acutiloba Goldblatt
- Sparaxis grandiflora subsp. fimbriata (Lam.) Goldblatt
- Sparaxis grandiflora subsp. grandiflora.
- Sparaxis grandiflora subsp. violacea (Eckl.) Goldblatt
Sparaxis maculosa Goldblatt
Sparaxis metelerkampiae (L.Bolus) Goldblatt & J.C.Manning
Sparaxis parviflora (G.J.Lewis) Goldblatt
Sparaxis pillansii L.Bolus
Sparaxis roxburghii (Baker) Goldblatt
Sparaxis tricolor (Schneev.) Ker Gawl.
Sparaxis variegata (Sweet) Goldblatt
Sparaxis villosa (Burm.f.) Goldblatt

Wykorzystania edytuj

Gatunek Sparaxis tricolor uprawiany jest jako roślina ozdobna.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-03] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-05-03].

Bibliografia edytuj

World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew.. [dostęp 2010-05-03].
Crescent Bloom. [dostęp 2010-05-03].
Goldblatt P.. Review and Phylogenetic Analysis of Sparaxis. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 79, s. 143-159, 1992.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-03] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-05-03].

[3]

[1]

[2]