Spartakus

Spartakus (zm. 71 p.n.e.) – niewolnik, gladiator rzymski, z pochodzenia prawdopodobnie Trak. Przywódca największego i najgroźniejszego w historii Rzymu powstania niewolników.

Spartakus
rzeźba przedstawiająca Spartakusa
Data i miejsce urodzenia	ok. 109 p.n.e. Tracja (spekulacja)
Data i miejsce śmierci	71 p.n.e. Kalabria
Zawód, zajęcie	gladiator

Pochodzenie

Nie jest pewne, czy Spartakus był rzeczywiście Trakiem. Przypisywano mu tę narodowość, ponieważ jako gladiator był szkolony w trackim stylu walki. Prawdopodobnie był dezerterem z rzymskiej armii, potem rozbójnikiem. Ponownie schwytany przez Rzymian, został sprzedany do szkoły gladiatorów w Kapui. Spartakus, jako doskonały gladiator, przez pewien czas pełnił stanowisko nauczyciela szermierki w szkole gladiatorów w Kapui, uczył cennych „sztuk” tej walki. Od jego imienia pochodzi nazwa „spartakiada”. Miał duże zdolności uczenia się walki.

Powstanie

Był organizatorem i przywódcą największego w starożytnym Rzymie powstania niewolników (73-71 p.n.e.), w którym wzięło udział około 100 tys. wojowników (niewolników i gladiatorów). W czasie buntu najpierw pokonał strażników, następnie zbiegł ku Wezuwiuszowi i tam powoli zaczął tworzyć armię złożoną z niewolników i zbiegłych gladiatorów. Pierwszy o jej sile miał przekonać się Klaudiusz Glaber, wysłany przez pretora Publiusza Wariniusa. Śmierć poniosło wówczas 3000 żołnierzy rzymskich. Powstanie zostało krwawo stłumione przez Marka Krassusa. Spartakus zginął w walce, a jego ciało nie zostało odnalezione. 6 tys. pojmanych powstańców ukrzyżowano wzdłuż via Appia.

„	(...) chciał przedrzeć się wśród straszliwej walki i ran wprost do Krassusa. Ale nie dotarł do niego. Zabił mu dwóch centurionów, z którymi się zderzył. W końcu, gdy wszyscy jego ludzie uciekali, został sam.	”
— Plutarch z Cheronei „Żywot Krassusa” 11 [w:] Żywoty sławnych mężów''

Opis upadku Spartakusa znajdujemy u greckiego historyka, Appiana z Aleksandrii.

Filmy o Spartakusie

Powstało kilka filmów przedstawiających losy Spartakusa. Najsłynniejszy z nich wyreżyserowany przez Stanley'a Kubricka, pochodzi z 1960 roku, tytułową rolę zagrał Kirk Douglas.

W 2010 amerykańska telewizja Starz rozpoczęła emisję serialowej wersji życiorysu Spartakusa, luźno opartej na wydarzeniach historycznych. Serial doczekał się trzech serii – Krew i piach (2010), Zemsta (2012) i Wojna potępionych (2013) – oraz prequela Spartakus: Bogowie areny (2011), w którym jednak nie występuje postać Spartakusa.

Bibliografia

• Wrogowie Rzymu : od Hannibala do Attyli, króla Hunów. Bellona, 2007, s. 87−98. ISBN 978-83-11-10678-9.