Ćmińsk
Ćmińsk – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Miedziana Góra[6][5].
| wieś | |
 Kościół pw. Świętej Trójcy w Ćmińsku. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
26-085[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TKI |
| SIMC |
1003874[5] |
Położenie na mapie gminy Miedziana Góra  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
 50°59′11″N 20°33′08″E/50,986389 20,552222[1]
| |
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Ćmińsk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Znajduje tu się kamieniołom piaskowica tumlińskiego.
Wieś posiada swój Gminny Klub Sportowy Gród Ćmińsk. Klub piłkarski został założony w 2003 roku, posiada barwy klubowe żółto-zielone; obecnie (2021) gra w Klasie A[7].
Dojazd z Kielc zapewniają autobusy komunikacji miejskiej linii 9.
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0252227 | Kobylaki | część wsi |
| 0252150 | Podglinie | część wsi |
| 0252167 | Podgród | część wsi |
| 0252173 | Podkościele | część wsi |
| 0252233 | Światełek | część wsi |
| 0252180 | Wykień | część wsi |
| 0252240 | Wyręba | część wsi |
| 0252196 | Wyrowce | część wsi |
Historia edytuj
Pierwszy zapis o Ćmińsku pochodzi z roku 1452. Wynika z niego, że biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki dokonał lokacji wsi na prawie średzkim. W okresie tym Ćmińsk wchodził w skład biskupiegio klucza kieleckiego. Był wsią biskupstwa krakowskiego w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[8]. Podobnie jak przyległe doń osady, słynął z lokalizacji dymarek – średniowiecznych pieców hutniczych. Ślady hutnictwa metali w okolicach Ćmińska można odnaleźć do dziś. W sąsiedniej wsi, Bobrza znajdują się ruiny Zakładów Wielkopiecowych z XIX w., wraz z powstałym w tym samym czasie Murem Oporowym.
W Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego podano, że w roku 1827 w Ćmińsku było 64 domów i 398 mieszkańców, natomiast parafia Ćmińska liczyła 1300 dusz. Wieś należała do gminy Samsonów powiatu kieleckiego. Nie było jeszcze wówczas podziału na Ćmińsk Kościelny i Rządowy. Najprawdopodobniej do podziału doszło około 1880 r.
Kolejny raz Ćmińsk powstał z połączenia miejscowości Ćmińsk Rządowy i Ćmińsk Kościelny w 2007 r., które pozostały jednak osobnymi sołectwami. W skład połączonej miejscowości weszły także okoliczne przysiółki: Podglinie, Podgród, Podkościele, Wykień i Wyrowce z Ćmińska Kościelnego oraz z Ćmińska Rządowego: Kobylaki, Światełek i Wyręba. Decyzję o połączeniu miejscowości oraz włączeniu w skład nowej wsi okolicznych przysiółków podjęła Rada Gminy w Miedzianej Górze 15 marca 2007 r. Jednocześnie włączone przysiółki zostały zmienione w ulice[9][10].
Zabytki edytuj
- Kościół parafialny pw. św. Trójcy, wzniesiony w latach 1646–1649, rozbudowany w latach 1914–1922. Wraz z plebanią został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.420/1-2 z 15.01.1957, z 15.02.1967 i z 2.01.1986)[11].
- Cmentarz parafialny (nr rej.: A.421 z 2.06.1992)[11].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 173249
- ↑ Wieś Ćmińsk w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-15], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 202 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Gród Ćmińsk. KieleckaPiłka.pl. [dostęp 2021-09-23]. (pol.).
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 112.
- ↑ Informację o połączeniu miejscowości zamieszczono 15 marca 2007 na stronie Biura Informacji Publicznej Gminy Miedziana Góra
- ↑ Gazeta.pl w Kielcach z 26 marca 2007: Po co wieś Światełek ulicą została
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 28 [dostęp 2015-11-09].