İsmail Gaspıralı

İsmail Gaspıralı (Gasprinski) (20 marca 185124 września 1914) - krymskotatarski intelektualista, pedagog, wydawca i polityk. Jeden z pierwszych w Imperium Rosyjskim, który działał na rzecz edukacji i reform społecznych wśród społeczności tureckich i muzułmańskich.

İsmail Gaspıralı
Ilustracja
Data urodzenia

20 marca 1851

Data śmierci

24 września 1914

Zawód, zajęcie

pedagog

Gaspıralı, którego nazwisko pochodzi od miasta Gaspra, skąd wywodził się jego ojciec, urodził się we wsi Uchuköy w pobliżu Bakczysaraju. Pochodził z rodziny szlacheckiej; odebrał staranną edukację.

Realizował swoje plany głównie dzięki założonej przez siebie w 1883 roku gazecie Terciman. W swoich publikacjach wzywał do zjednoczenia ludów tureckich i ich modernizacji na wzór europejski. Główną rolę w procesie modernizacji przyznawał powszechnej edukacji. Krytykował klerykalny model edukacji, który według niego zbyt duży nacisk kładł na sprawy religii. Był również pomysłodawcą gazety przeznaczonej dla kobiet, którą redagowała jego córka Şefiqa[1] oraz gazetki dla dzieci.

Był jednym z organizatorów I Wszechrosyjskiego Kongresu Muzułmańskiego oraz jednym z założycieli i przywódców partii Unia Muzułmańska (İttifaq âl-Möslimin), skupiającej muzułmańskich intelektualistów w Rosji.

Przypisy edytuj

  1. Natalia Malynowska, RÓWNE PRAWA KRYMSKICH TATAREK, „Przegląd Tatarski” (1), 2020, s. 26-29 [dostęp 2021-04-10].