Łukasz Chryzoberges

Łukasz Chryzoberges, gr. Λουκάς Χρυσοβέργης, Loukas Chrysobergēspatriarcha Konstantynopola w latach 1156–1169.

Łukasz Chryzoberges
Λουκάς Χρυσοβέργης
Patriarcha Konstantynopola
Kraj działania

Cesarstwo Bizantyńskie

Data śmierci

styczeń 1170

Patriarcha Konstantynopola
Okres sprawowania

1156–1169

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Patriarchat Konstantynopolitański

Wybór patriarchy

1156

Życiorys edytuj

W okresie patriarchatu Chryzobergesa doszło do dwóch poważnych kontrowersji teologicznych. Diakon Soterich Panteugen, patriarcha-elekt antiocheński stwierdził, że ofiary eucharystycznej nie można składać Trójcy Świętej, powodowałoby to bowiem, że jeden Chrystus jednocześnie dokonuje ludzkiej czynności składania ofiary i boskiej przyjmowania jej, co oznaczałoby nestoriańskie rozdzielenie i personalizację Jego dwóch natur. Zwołany przez Chryzobergesa synod w latach 1156–1157 przyjął rozwiązanie wypracowane przez Mikołaja z Metony, który wskazał, opierając się w swej odpowiedzi na koncepcjach Leoncjusza z Bizancjum i Maksyma Wyznawcy, że to właśnie unia hipostatyczna powoduje, że Bóg składa po ludzku akt ofiarny, jednak z natury pozostaje Bogiem, a więc jednocześnie przyjmuje ofiarę[1]. Przestrzegał też, by dzieła Chrystusa nie redukować do prawniczego rozumienia ofiary, ujmowanej jako wymiana. Bóg niczego od nas nie potrzebuje, Nie idziemy do Niego [by złożyć ofiarę]; to raczej On zstąpił do nas i przyjął naszą naturę, nie jako warunek pogodzenia się, lecz aby spotkać nas otwarcie w ciele[2].

W okresie jego patriarchatu doszło też do kontrowersji chrystologicznej na tle wyjaśnienia, jakie dał Demetriusz z Lampi (we Frygii) do słów Jezusa z Ewangelii: bo Ojciec większy jest ode mnie (J 14, 28). Zwołany przez Chryzobergesa w 1166 r. synod uznał wyjaśnienie Demetriusza za heretyckie i potępił jego samego i jego zwolenników[3]. Nadal też musiał przeciwstawiać się szerzącym się herezjom bogomilskiej, paulicjańskiej i monofizyckiej[4].

Chryzoberges zaangażował się również działania mające na celu podniesienie dyscypliny kościelnej. W grudniu 1157 rozszerzył zakaz patriarchy Jana IX Agapeta sprawowania przez duchownego zawodu adwokata w sądach świeckich, na wszystkie świeckie zawody. W zachowanym kanonie pisał: Możemy zaobserwować, że niektórzy duchowni, wbrew prawu kanonicznemu, zajmują się sprawami światowymi. Niektórzy zajęli stanowiska kuratorów lub opiekunów arystokratycznych domów i posiadłości, inni pojęli się zbierania podatków publicznych ... Nakazujemy tym ludziom, aby powstrzymali się od wszystkich wymienionych zawodów i poświęcili się służbie kościelnej[5].

Twórczość edytuj

Chryzoberges napisał poemat dydaktyczny zatytułowany Dieta (Perí diájtas). W napisanym wierszem politycznym utworze zawarł przepisy na sporządzanie dań postnych przeznaczonych na różne dni kalendarza liturgicznego[6].

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj

  • J.M. Hussey: The Orthodoox Church in the Byzantine Empire. Oxford: University Press, 1986.
  • O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. Wrocław: Ossolineum, 1984. ISBN 83-04-01422-X.
  • Dogmatic Controversies, 12th and 14th Centuries. W: Johann Heinrich Kurtz: History of the Christian Church to the Reformation. T. & T. Clark, 1860.
  • Paul Magdalino: The Empire of Manuel Komnenos. Cambridge: University Press, 1993.
  • John Meyendorff: Teologia bizantyjska. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984. ISBN 83-211-0451-7.