α-Pinen

α-Pinen
	Z lewej enancjomer 1S,5S, z prawej 1R,5R
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	(1R,5R)-2,6,6-trimetylobicyklo[3.1.1]hept-2-en
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C10H16
Masa molowa	136,23 g/mol
Wygląd	bezbarwna ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	80-56-8 (nieokreślony izomer); 7785-70-8 (+)-α-pinen; 7785-26-4 (−)-α-pinen
PubChem	440968
SMILES
	CC1(C)C2CC1C(C)=CC2
InChI
	InChI=1S/C10H16/c1-7-4-5-8-6-9(7)10(8,2)3/h4,8-9H,5-6H2,1-3H3/t8-,9-/m0/s1
	InChIKey
	GRWFGVWFFZKLTI-IUCAKERBSA-N
Właściwości
	Gęstość
	0,858 g/cm³; ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	nierozpuszczalny
Temperatura topnienia	−64 °C
Temperatura wrzenia	154–156 °C
Skręcalność właściwa [α]D	−50,7° ((1S,5S)-α-pinen)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-05-20]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Zwroty H	H226, H315, H317, H319, H335, H410
Zwroty P	P261, P273, P280, P305+P351+P338, P501
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanego źródła
Drażniący; (Xi)	Groźny dla; środowiska; (N)
Zwroty R	R10, R36/37/38, R43, R50
Zwroty S	S26, S36/37, S61
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	3 2 0
Temperatura zapłonu	32 °C
Temperatura samozapłonu	255 °C
Numer RTECS	DT7000000 (nieokreślony izomer)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

α-Pinen – organiczny związek chemiczny z grupy cyklicznych monoterpenów. Główny składnik terpentyny otrzymywanej z żywicy sosnowej. Stosowany jest w kosmetyce jako składnik perfum oraz jako surowiec do otrzymywania innych środków zapachowych, np. α-terpineolu, limonenu lub bergaptolu.

Główne reakcje z udziałem α-pinenu:

Izomery edytuj

α-Pinen ma dwa enancjomery, (+)-(1R,5R)-α-pinen oraz (−)-(1S,5S)-α-pinen, obydwa występują w naturze w olejkach eterycznych wielu roślin, głównie iglastych.

Znanych jest też kilka izomerów konstytucyjnych pinenu, różniących się między sobą położeniem wiązania podwójnego. Każdy z nich ma dwa enancjomery, oznaczane zwyczajowo (+) i (−).

Izomery konstytucyjne pinenu
α-pinen
β-pinen
(+)-γ-pinen
(−)-δ-pinen

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f α-Pinen (nr 147524) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-05-20]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
↑ α-Pinen (nr 147524) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-05-20]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Aldrich-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f α-Pinen (nr 147524) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-05-20]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[FPX-2] Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .

[Aldrich-US-3] α-Pinen (nr 147524) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-05-20]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[1]

[2]

[3]