1,4-Butanodiol

1,4-Butanodiol
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	butano-1,4-diol
	Inne nazwy i oznaczenia
	BDO, 1,4-butanodiol, glikol tetrametylenowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C4H10O2
Inne wzory	HO(CH; 2); 4OH, HOC; 4H; 8OH
Masa molowa	90,12 g/mol
Wygląd	bezbarwna kleista ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	110-63-4
PubChem	8064
DrugBank	DB01955
SMILES
	C(CCO)CO
InChI
	InChI=1S/C4H10O2/c5-3-1-2-4-6/h5-6H,1-4H2
	InChIKey
	WERYXYBDKMZEQL-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,017 g/cm³ (25 °C); ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	100 g/l (25 °C)
Temperatura topnienia	16 °C; 20,1 °C
Temperatura wrzenia	230 °C
logP	−0,88 (25 °C)
Kwasowość (pKa)	14,5 (25 °C)
Lepkość	84,9 mPa·s (20 °C)
Prężność pary	0,019 hPa (25 °C)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2023-03-26]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Uwaga
Zwroty H	H302, H336
Zwroty P	P261, P264, P270, P271, P301+P312, P304+P340
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	1 0 0
Temperatura zapłonu	134 °C (zamknięty tygiel)
Temperatura samozapłonu	385 °C (1013 hPa)
Numer RTECS	EK0525000
Dawka śmiertelna	LD50 1525 mg/kg (szczur, drogą pokarmową)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

1,4-Butanodiol – organiczny związek chemiczny z grupy dioli, stosowany jako rozpuszczalnik do farb i plastików, w preparatyce organicznej do syntezy γ-butyrolaktonu (GBL). W obecności kwasu fosforowego i w wysokiej temperaturze przechodzi w tetrahydrofuran (THF).

Użycie rekreacyjne edytuj

BDO bywa używane rekreacyjnie, jako substancja psychoaktywna. Jednym z jego metabolitów jest kwas γ-hydroksymasłowy (GHB). Nadużywanie tej substancji może prowadzić do uzależnienia psychicznego i fizycznego. Po spożyciu, w organizmie BDO metabolizowane jest przez dehydrogenazę alkoholową i dehydrogenazę aldehydową do GHB. Ponieważ oba te enzymy metabolizują także alkohol etylowy, spożycie jednocześnie BDO i etanolu może być groźne dla zdrowia.

Szkodliwość edytuj

Na początku listopada 2007 roku 1,4-butanodiol wykryto w popularnej zabawce dla dzieci – koralikach Bindeez. Polski importer wycofał produkt ze sklepów. Spożycie 1,4-butanodiolu może powodować m.in. zaburzenia i utratę świadomości, a w przypadku dużych ilości nawet śmierć.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j 1,4-Butanediol, karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, Merck, 20 marca 2023, numer katalogowy: 240559 [dostęp 2023-03-26] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b ^c 1,4-Butanediol, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2018-02-13] (ang.).
↑ 1,4-Butanediol, karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, Merck, numer katalogowy: 240559 [dostęp 2017-10-19] (ang.). (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[SA-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j 1,4-Butanediol, karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, Merck, 20 marca 2023, numer katalogowy: 240559 [dostęp 2023-03-26] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[CID-2] 1,4-Butanediol, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2018-02-13] (ang.).

[SA-US-3] 1,4-Butanediol, karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, Merck, numer katalogowy: 240559 [dostęp 2017-10-19] (ang.). (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[1]

[2]

[3]