10 cm haubica vz. 14/19 Škoda
100 mm haubica wz 14/19 – czechosłowacka haubica kalibru 100 mm produkowana w zakładach Škoda, będąca ulepszeniem wcześniejszej haubicy 100 mm M.14 produkowanej od 1914 dla armii austro-węgierskiej. W latach 1928-1939 była także produkowana na licencji w Polsce.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber |
100 mm |
| Długość lufy |
2400 mm |
| Donośność |
9 970 m |
| Prędkość pocz. pocisku |
395 m/s |
| Długość |
5,48 m |
| Szerokość |
1,85 m |
| Wysokość |
1,72 m |
| Masa |
1501 kg (w położeniu bojowym) |
| Kąt ostrzału |
od –7,5° do +48° (w pionie) |
| Jednostka ognia |
Amunicja: pociski odłamkowo-burzące pięciu wzorów, masa pocisku do 16 kg |
| Szybkostrzelność |
8 strz./min |
| Obsługa |
7 osób |
Po uzyskaniu niepodległości przez Czechosłowację po zakończeniu I wojny światowej rozpoczęto ponownie produkcję tej broni w unowocześnionej wersji, zmodernizowano nieco konstrukcję i przedłużono lufę do 24 kalibrów (2,4 m), co znacznie poprawiło maksymalny zasięg haubicy.
Broń ta była eksportowana do wielu krajów, między innymi do Polski (100 mm haubica wz. 1914/19) i Jugosławii (M.1914/19).
W momencie rozpoczęcia II wojny światowej obie wersje haubic były używane przez wojska włoskie na wszystkich frontach walki – od frontu wschodniego w Związku Radzieckim do Afryki Północnej. Po kapitulacji Włoch haubice te zostały przejęte przez wojska niemieckie, gdzie otrzymały oznaczenie 10-cm leFH 315(i) (lekka haubica polowa, numer 315, włoska).
Wojska niemieckie używały także haubic tego typu przejętych z armii innych podbitych państw: Austrii – 10-cm leFH 14 (ö); Czechosłowacji – 10-cm leFH 14/19(t); Grecji – 10-cm leFH 318(g); Polski – 10-cm leFH 14/19(p); oraz Jugosławii – 10-cm leFH 316(j). Część haubic została sprzedana przez Niemcy do Włoch i używana jako obice da 100/22 (Włochy używały już wcześniejszy model 100/17 Mod.14).
Dane taktyczno-techniczne edytuj
100 mm houfnice vz 14/19
- Kaliber: 100 mm
- Długość lufy: 2400 mm
- Masa na stanowisku bojowym: 1505 kg
- Kąt podniesienia lufy: -7,5° do +48°
- Prędkość wylotowa pocisku: 415 m/s
- Zasięg maksymalny: 9970 m
- Masa pocisku: 14 kg
Użycie w Wojsku Polskim edytuj
Haubica – wraz z nieco starszym modelem wz. 14 – była używana w WP już od 1918. Dużą liczbę haubic Škoda 100 mm houfnice vz 14/19 zakupiono w czasie wojny z Rosją Radziecką, a po wojnie nabyto licencję na ich produkcję. Produkcje uruchomiono w 1928 w zakładach w Starachowicach, a w 1939 także Stalowej Woli (składane z części wyprodukowanych w Starachowicach). W Polsce budowano modele tej haubicy określone jako: wz. 1914/1919P i wz. 1914/1919A.
We wrześniu 1939 Wojsko Polskie dysponowało ok. 900 haubicami tego typu. Stanowiły one – obok armat 75 mm – wyposażenie pułków artylerii lekkiej, w których dwa dywizjony miały 24 haubice (część pułków miała 12 haubic w jednym dyonie). Haubice wz. 1914/19 skutecznie służyły podczas kampanii 1939. Ich walory taktyczno-techniczne były porównywalne z innymi lekkimi haubicami europejskimi (w 1939 haubice te były też w uzbrojeniu armii słowackiej, jugosłowiańskiej i włoskiej). Haubice te w Wojsku Polskim były holowane przez konie – podobnie jak lekkie haubice niemieckie, francuskie czy radzieckie. Istniała także wersja przystosowana do holowania przez ciągnik artyleryjski C4P stosowana w 1 Pułku Artylerii Motorowej. Haubica ta stosowana również była w pociągach pancernych oraz jako uzbrojenie monitorów rzecznych Flotylli Pińskiej.
.jpg)
Jednostka ognia [j.o.] do haubicy: 40 naboi (20 z pociskiem stalowym wz. 28 i 20 z pociskiem stalowym wz. 31) oraz 59 zapalników (24 zapalniki uderzeniowe natychmiastowego działania RYG wz. 19, 15 zapalników uderzeniowych z krótką zwłoką wz. 99/15, 15 zapalników uderzeniowych z długą zwłoką wz. 99/15 oraz 5 zapalników podwójnego działania L.D. wz. 17)[1]. Masa brutto 1 j.o. = 792 kg.
Haubica wz. 14/19P, używana podczas działań obronnych w 1939, przejęta następnie przez armię niemiecką i przekazana Włochom, znajduje się wśród eksponatów Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy[2].
Armaty salutacyjne 2A28SP-94 stylizowane na te haubice stanowią w ilości 6 sztuk wyposażenie plutonu salutowego Pułku Reprezentacyjnego[3], będąc w istocie odmianą armaty 2A28 kalibru 73 mm[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa 2010: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, s. 253. ISBN 978-83-86100-83-5.
- ↑ "1939" - wystawa w Muzeum Wojsk Lądowych. Wśród eksponatów polska haubica z Włoch
- ↑ Mesko dostarczy amunicję do armat salutacyjnych [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM, 1 listopada 2019 [dostęp 2020-11-03] (pol.).
- ↑ Pluton salutowy gotowy na święto [online], www.polska-zbrojna.pl [dostęp 2020-11-03].
Bibliografia edytuj
- Christopher Chant: Artillery: over 300 of the world's finest artillery pieces from 1914 to the present day. Wigston: Silverdale Books, 2005. ISBN 1-84509-248-1. (ang.).
- Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa 1994: Wydawnictwo „WIS”, s. 83. ISBN 83-86028-01-7.