1609
rok
Rządzący państwami w 1609
Wydarzenia w Polsce edytuj
- 15 stycznia-26 lutego – w Warszawie obradował sejm zwyczajny[1].
- 28 lutego:
- wojna polsko-szwedzka: wojsko hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza zaatakowało bronioną przez Szwedów Parnawę, zdobywając ją 2 marca.
- Sokółka uzyskała prawa miejskie.
- 2 marca – wojna polsko-szwedzka: kapitulacja Szwedów w oblężonej Parnawie.
- 11 marca – wybuchła wojna polsko-rosyjska (1609–1618).
- 23/24 marca – wojna o Inflanty: zwycięstwo floty polskiej nad szwedzką w bitwie morskiej pod Salis.
- 24 maja – Zygmunt III Waza wraz z rodziną i dworem opuścił Wawel przenosząc się na stałe do Warszawy
- 21 sierpnia – przeciwnicy religijni unii brzeskiej dokonali w Wilnie nieudanego zamachu na życie biskupa Adama Pocieja[2].
- 6 października – wojna polsko-szwedzka: Jan Karol Chodkiewicz pokonał Szwedów w bitwie nad Gawią.
- Adam Wacław cieszyński przeszedł na katolicyzm[3].
- W Krakowie powstał pierwszy klasztor bonifratrów w Polsce.
- Koalicja antypolska zawarta między Szwecją i Rosją, która stała się bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny polsko-rosyjskiej 1609-1618.
- Koniec rokoszu Zebrzydowskiego.
Wydarzenia na świecie edytuj
- 15 stycznia – w Dolnej Saksonii rozpoczęto regularne wydawanie gazety z wiadomościami.
- 25 marca – do służby w Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej wszedł „Halve Maen”, okręt żeglarza i odkrywcy Henry’ego Hudsona.
- 9 kwietnia:
- wojna osiemdziesięcioletnia: zawarto dwunastoletni rozejm pomiędzy Hiszpanią a zbuntowanymi prowincjami niderlandzkimi.
- król Hiszpanii Filip III wydał edykt nakazujący wygnanie Morysków.
- 12 kwietnia – Niderlandy proklamowały niepodległość.
- 20 maja – wszystkie 154 wiersze Williama Szekspira ukazały się w kolekcji w 1609 roku, owa książka zatytułowana była Shake-Speares Sonnets, obejmowała ona 152 wcześniej niepublikowanych wierszy.
- 9 lipca – cesarz Rudolf II wydał list majestatyczny gwarantujący protestantom w Czechach wolność wyznania.
- 10 lipca – w Niemczech została założona Liga Katolicka.
- 20 sierpnia – cesarz Rudolf II wydał list majestatyczny gwarantujący protestantom w Śląsku wolność wyznania.
- 25 sierpnia – Galileo Galilei zademonstrował Wenecjanom swój pierwszy teleskop.
- 28 sierpnia – Henry Hudson jako pierwszy Europejczyk wylądował w Delaware.
- 4 września – angielski żeglarz Henry Hudson dopłynął do brzegu wyspy Manhattan.
- 12 września – Henry Hudson odkrył ujście obecnej rzeki Hudson.
- 29 września – V wojna polsko-rosyjska: wojska polsko-litewskie rozpoczęły oblężenie Smoleńska.
- 30 listopada – Galileusz rozpoczął obserwację teleskopową Księżyca oraz szkicowanie jego powierzchni.
- 8 grudnia – w Mediolanie otwarto Bibliotekę Ambrozjańską.
- Brytyjczycy przybili do wyspy North Island i jako pierwsi Europejczycy postawili stopę na Seszelach.
- Zawarto Ligę Katolicką.
- Jan Kepler, wierząc w zasadniczą słuszność teorii Kopernika, opublikował pracę z której wynikało jednoznacznie, że planety nie krążą wokół Słońca po okręgach, jak przyjmował Kopernik - pierwsze dwa prawa Keplera. Trzecie prawo zostało opublikowane w roku 1619.
Urodzili się edytuj
- 10 marca - Grzegorz Jan Zdziewojski, polski duchowny katolicki, teolog, działacz kontrreformacji, poeta (zm. ok. 1685)
- 18 marca – Fryderyk III, król Danii i Norwegii (zm. 1670)
- 22 marca – Jan II Kazimierz, król Polski w latach 1648-1668 (zm. 1672)
- 25 listopada – Henrietta Maria, córka króla Francji Henryka IV, żona Karola I, króla Anglii i Szkocji (zm. 1669)
- data dzienna nieznana:
- Krzysztof Opaliński, poeta (zm. 1655)
- Jakub Weiher, wojewoda malborski, założyciel Wejherowa (zm. 1657)
Zmarli edytuj
- 25 marca – Jan Wilhelm, książę Kleve, Jülich i Bergu, hrabia Mark i Ravensbergu, ostatni władca połączonych księstw westfalskich, biskup-elekt Münsteru i administrator tego biskupstwa (ur. 1562)
- 4 kwietnia – Charles de L’Écluse (Kluzjusz) – francuski lekarz i botanik (ur. 1526)
- 25 czerwca – Julius d’Austria, nieślubny syn cesarza Rudolfa II Habsburga (ur. 1586)
- 9 października – Jan Leonardi, włoski ksiądz, założyciel Kleryków Regularnych Matki Bożej (ur. 1541)
- Data dzienna nieznana:
- Mikołaj Gomółka, pierwszy polski kompozytor narodowy (ur. ok. 1535)
Święta ruchome edytuj
- Tłusty czwartek: 26 lutego
- Ostatki: 3 marca
- Popielec: 4 marca
- Niedziela Palmowa: 12 kwietnia
- Wielki Czwartek: 16 kwietnia
- Wielki Piątek: 17 kwietnia
- Wielka Sobota: 18 kwietnia
- Wielkanoc: 19 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 20 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 28 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 7 czerwca
- Boże Ciało: 18 czerwca
Przypisy edytuj
- ↑ Władysław Konopczyński, Chronologia sejmów polskich 1493 - 1793, Kraków 1948, s. 146.
- ↑ Paweł Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny wiek. PIW Warszawa 1982, s. 230.
- ↑ J. Spyra: Okres Piastowski. www.cieszyn.pl. [dostęp 2017-11-07]. (pol.).
