3 Armia (RFSRR)
3 Armia (ros. 3-я армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej okresu wojny domowej w Rosji i wojny polsko-bolszewickiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
czerwiec 1918 |
| Rozformowanie |
grudzień 1920 |
| Działania zbrojne | |
| wojna domowa w Rosji wojna polsko-bolszewicka bitwa nad Niemnem (19–24 lipca 1920) bitwa pod Rosią (24–25 lipca 1920) bitwa nad Bugiem (31 lipca – 7 sierpnia 1920) bitwa o Grodno (20–26 września 1920) bitwa pod Krwawym Borem (27–28 września 1920) bitwa pod Lidą (28–29 września 1920) | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Podległość | |
Formowanie i walki edytuj
Sformowana w czerwcu 1918 z wojsk Frontu Wschodniego w rejonie Permu i Jekaterynburga. Pierwszym dowódcą 3 Armii był łotewski rewolucjonista Reingold Berzin. Komisarzem wojskowym 3 Armii był Filipp Gołoszczokin, jednocześnie komisarz wojskowy Uralskiej Obwodowej Rady Delegatów Robotniczych, Kozackich i Czerwonoarmijnych. Jednym z członków Rady Rewolucyjnej 3 Armii był Walentin Trifonow. Armia walczyła na Uralu.
27 czerwca 1918 tuż po północy (zaledwie 2 dni po powstaniu które zniweczyło próbę przeniesienia rodziny carskiej do Murmańska) dokonał on inspekcji domu Ipatjewa. Wkrótce wysłał telegram do Moskwy, zapewniając w nim Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy (WCIK), że wszyscy członkowie rodziny carskiej żyją i mają się dobrze.
W listopadzie i grudniu 1918 r. 3 Armia poniosła ogromne straty podczas odwrotu znad Czusowej, z Kunguru i Permu, przy trzydziestostopniowym mrozie i brakach w zaopatrzeniu, umundurowaniu i uzbrojeniu. Armia musiała być odtwarzana praktycznie od nowa[1][2].
W styczniu 1920 zostasa przeformowana w 1 Rewolucyjną Armię Robotniczą. Odtworzona w czerwcu 1920, pod dowództwem W. Łazarewicza wchodziła w skład Frontu Zachodniego Tuchaczewskiego. Podczas ofensywy lipcowej 1920 3 Armia otrzymała rozkaz zajęcia 5 lipca Dokszyc, zaś 6 lipca odcięcia przeciwnika od linii odwrotu drogą żelazną w rejonie stacji Parafianowo. 9 lipca 1920 3 Armia otrzymała rozkaz skoncentrowania się do 11 lipca w rejonie Chołchło – Pierszaje – Raków. Poniosła duże straty w walkach nad Wkrą, pod Modlinem i na przedmościu warszawskim. Na skutek błędów polskiego dowództwa po bitwie nad Wisłą Armii udało się wycofać większość sił na wschód. W bitwie nad Niemnem poniosła olbrzymie straty. Podczas odwrotu spod Lidy większość jej sił dostało się do niewoli lub uległo rozproszeniu. W grudniu 1920 została rozformowana.
Dowódcy armii[3] edytuj
- Reingold Berzin (20 lipca - 29 listopada 1918);
- Michaił Łaszewicz (30 listopada 1918 - 5 marca 1919);
- Siergiej Mieżeninow (5 marca - 26 sierpnia 1919);
- Michaił Ałafuzo (26 sierpnia - 6 października 1919, cz.p.o.);
- Michaił Matijasewicz (7 października 1919 - 15 stycznia 1920);
- Władimir Łazariewicz (12 czerwca - 18 października 1920);
- Aleksandr Biełoj (18 - 24 października, cz.p.o.);
- Nikołaj Kakurin (24 października — 31 grudnia 1920).
Struktura organizacyjna edytuj
- 4 lipca 1920
- 27 września 1920
Przypisy edytuj
- ↑ Jonathan D. Smele, Civil war in Siberia. The anti-Bolshevik government of Admiral Kolchak 1918–1920, Cambridge: Cambridge University Press, 1997, s. 181, ISBN 978-0-521-57335-1.
- ↑ J.D. Smele, The „Russian” Civil Wars 1916–1926. Ten Years That Shook the World, Hurst&Company, London 2015, ISBN 978-1-84904-721-0., s. 89.
- ↑ Гражданская война и интервенция в СССР (энциклопедия). Советская Энциклопедия. [dostęp 2020-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-18)]. (ros.).
Bibliografia edytuj
- Shay McNeal, Ocalić cara Mikołaja II, Świat Książki, Warszawa 2004.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.