Wikipedia

Aaron Swartz

amerykański programista, publicysta, działacz polityczny i internetowy

Aaron Swartz (ur. 8 listopada 1986 w Highland Park[1], zm. 11 stycznia 2013 w Nowym Jorku[2]) – amerykański programista, publicysta, działacz polityczny i internetowy (haktywista).

Aaron Swartz
Ilustracja
Aaron Swartz (2008)
Data i miejsce urodzenia

8 listopada 1986
Highland Park, Illinois

Data i miejsce śmierci

11 stycznia 2013
Nowy Jork

Zawód, zajęcie

programista

Multimedia w Wikimedia Commons

Zyskał uznanie jako współautor specyfikacji RSS 1.0[3]. Był współautorem języka formatowania Markdown[4]. Pomógł także w stworzeniu Creative Commons[5] oraz serwisu Reddit[6]. Wzbudził zainteresowanie mediów po aresztowaniu 6 stycznia 2011[7] i oskarżeniu w związku z zarzucanym mu wykradzeniem zbioru artykułów naukowych z bazy danych JSTOR[8][9]. Był współzałożycielem organizacji: Demand Progress i Progressive Change Campaign Committee. 11 stycznia 2013 został znaleziony martwy w apartamencie na nowojorskim Brooklynie. Według lekarza sądowego popełnił on samobójstwo przez powieszenie. Jest uważany za męczennika w obronie dostępu do wiedzy[10][11][12][13][14][15][16].

Życiorys edytuj

Wykształcenie edytuj

Kiedy był nastolatkiem, uczestniczył w pracach nad tworzeniem standardów internetowych. W wieku 13 lat został współautorem specyfikacji RSS 1.0. Był członkiem grupy roboczej RDF w ramach W3C. Zaprojektował, wraz z Johnem Gruberem, język formatowania Markdown, a także uczestniczył w pracach nad innymi projektami informatycznymi. Przez rok Swartz studiował na Uniwersytecie Stanforda.

Reddit i Open Library edytuj

Po roku studiów porzucił uczelnię, by zająć się uruchomieniem przedsiębiorstwa internetowego Infogami. Powstało ono przy wsparciu finansowym Y Combinator, dostarczającego kapitału raczkującym przedsięwzięciom internetowym. Wewnętrzna struktura Infogami była oparta o mechanizm wiki, która stała się przedmiotem zainteresowania Swartza, od czasu zaangażowania się w theinfo – encyklopedię z 2000 roku wykorzystującą wiki.

W ciągu roku Infogami połączyła się z reddit, a pod koniec 2006 r. reddit został sprzedany CondéNet (należącemu do Condé Nast Publications, m.in. właściciela magazynu Wired). Swartz w związku z tą pracą przeniósł się do San Francisco. W styczniu 2007 Swartz został poproszony o ustąpienie ze stanowiska w Wired Digital[17]. We wrześniu 2007 Swartz z Simonem Carstensenem uruchomili Jottit, usługę internetową podobną do Infogami. Swartz był również twórcą oprogramowania internetowego o nazwie web.py, napisanego w Pythonie, które jest wykorzystywane przez Jottit (a wcześniej reddit). Następnie został zatrudniony w Internet Archive, gdzie odpowiadał za oprogramowanie do nowego projektu pod nazwą Open Library.

Działalność polityczna i blogowanie edytuj

Swartz był blogerem. Napisał m.in. dwa eseje: „Who Writes Wikipedia”[18], w którym zajmuje się autorami Wikipedii (napisał to w okresie kandydowania do zarządu Wikimedia Foundation w 2006 r.) i „HOWTO: Be More Productive”[19], esej o osobistej efektywności.

W dalszym okresie Swartz zajmował się przede wszystkim działalnością społeczno-polityczną. Działał w watchdog.net i był członkiem zarządu organizacji politycznej Change Congress. W 2010 roku został pracownikiem naukowym w Safra Center for Ethics na Uniwersytecie Harvarda. W 2008 roku opublikował Guerilla Open Access Manifesto, manifest nawołujący do radykalnych działań na rzecz otwartego dostępu do publikacji naukowych[20]. Był współzałożycielem organizacji Progress Demand zajmującej się aktywizowaniem grup społecznych w celu wywierania pozytywnego wpływu na polityków i decydentów w USA.

Włamanie do JSTOR edytuj

19 lipca 2011 Swartz został oskarżony przez prokuratora stanu Massachusetts m.in. o włamanie do należącej do MIT bazy danych JSTOR i nielegalne pobranie ponad 4 mln artykułów naukowych (do których dostęp jest płatny)[21]. Było to związane z włamaniem do serwerowni MIT i zainstalowaniem laptopa z odpowiednim programem przesyłającym dane na określony adres e-mail[22]. Swartz sam zgłosił się do dyspozycji władz, nie przyznając się do winy w żadnym z zarzucanych mu czynów i został zwolniony po wpłaceniu kaucji w wysokości 100 tys. dolarów. JSTOR wydał oświadczenie, że nie będzie ścigać Swartza w postępowaniu cywilnym[8].

Pierwsze reakcje na zarzuty postawione Swartzowi wyrażały dla niego poparcie. Niektórzy prawnicy zwracali uwagę na to, że postępowanie karne zostało wszczęte przy braku oskarżenia na drodze cywilnej, a także nieproporcjonalną penalizację zarzucanych mu czynów w stosunku do spowodowanych szkód[23][24].

SOPA edytuj

Swartz był także zaangażowany w akcję przeciwko wprowadzeniu amerykańskiego prawa Stop Online Piracy Act (SOPA) przez Kongres Stanów Zjednoczonych[25].

Śmierć edytuj

11 stycznia 2013 Swartz popełnił samobójstwo w mieszkaniu na Brooklynie[26].

Publikacje edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ David Amsden, The Brilliant Life and Tragic Death of Aaron Swartz [online], Rolling Stone, 15 lutego 2013 [dostęp 2023-09-22] (ang.).
  2. ↑ Anne Cai: Aaron Swartz commits suicide. Massachusetts Institute of Technology, 2013-01-12. [dostęp 2013-01-12]. (ang.).
  3. ↑ RDF Site Summary (RSS) 1.0. web.resource.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-12)].
  4. ↑ Markdown Aaron Swartz: The Weblog. 19 marca 2004.
  5. ↑ „Remembering Aaron Swartz”. Creative Commons. Aaron was one of the early architects of Creative Commons. As a teenager, he helped design the code layer to our licenses... Lessig, Lawrence (12 stycznia 2013).
  6. ↑ Reddit co-founder Aaron Swartz dies at 26 [online], CBC, 12 stycznia 2013 [dostęp 2021-05-18] (ang.).
  7. ↑ Kevin Poulsen: Booking Video: Aaron Swartz Jokes, Jousts With Cops After MIT Bust. Wired, 2014-04-11. [dostęp 2014-04-12]. (ang.).
  8. ↑ a b John Schwartz: Open-Access Advocate Is Arrested for Huge Download. nytimes.com, 2013-01-19. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
  9. ↑ Założycielowi popularnego serwisu grozi kilkadziesiąt lat więzienia w serwisie kopalniawiedzy.pl 20-07-2011, dostęp 2011-07-31.
  10. ↑ Tom Foremski: ZDNet: The inevitable canonization of Aaron Swartz – First Martyr in the digital church of The Singularity?. 2013. [dostęp 2017-04-20]. (ang.).
  11. ↑ Sean Smith: Freedom’s Martyr: The Story of Aaron Swartz. 2014. [dostęp 2017-04-20]. (ang.).
  12. ↑ Matt Stoller: Vice: Aaron Swartz and 21st-Century Martyrdom. 2014. [dostęp 2017-04-20]. (ang.).
  13. ↑ Terrence O’Brien: EnGadget: How Aaron Swartz went from internet activist to martyr. 2014. [dostęp 2017-04-20]. (ang.).
  14. ↑ Gideon Lichfield: Quartz: Why Aaron Swartz is becoming a martyr, and why you should care. 2013. [dostęp 2017-04-20]. (ang.).
  15. ↑ BBC: Has Aaron Swartz’s death made him an internet ‘martyr’?. 2013. [dostęp 2017-04-20]. (ang.).
  16. ↑ Matthew Herper: Forbes: Does Making Aaron Swartz A Martyr Endanger Other Suicidal People?. 2013. [dostęp 2017-04-20]. (ang.).
  17. ↑ Philipp Lenssen, A Chat with Aaron Swartz,2007, dostęp 2011-07-31.
  18. ↑ Who Writes Wikipedia. aaronsw.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-08)]., 2006, dostęp 2011-07-31.
  19. ↑ Aaron Swartz: HOWTO: Be More Productive, 2005, dostęp 2011-07-31.
  20. ↑ Peter Suber, Guerilla Open Access Manifesto: unsigned but apparently by Aaron Swartz, „Open Access News”, legacy.earlham.edu [dostęp 2016-06-18] (ang.).
  21. ↑ Nick Bilton Internet Activist Charged in Data Theft NYTimes.com, dostęp 2011-07-31.
  22. ↑ Kiedy cyberprotest staje się cyberprzestępstwem – lekcja dla niedoszłych haktywistów. networld.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-17)]. Networld.pl, 27.07.2011, dostęp 2011-07-31.
  23. ↑ Milton J. Valencia: Activist charged with hacking. Boston.com. [dostęp 2017-07-22]. (ang.).
  24. ↑ Max Kennerly Examining The Outrageous Aaron Swartz Indictment For Computer Fraud, 19.07.2011.
  25. ↑ Watch Aaron Swartz Explain 'How We Stopped SOPA’. Mashable, 2013-01-14. [dostęp 2021-04-24]. (ang.).
  26. ↑ Aaron Swartz popełnił samobójstwo. Groziło mu 30 lat więzienia za „przestępstwo” komputerowe. Dziennik Internautów, 2013-01-14.
  27. ↑ Aaron Swartz, MusicBrainz: A Semantic Web Service, „IEEE INTELLIGENT SYSTEMS” (1–2), 2002, s. 76–77.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aaron_Swartz&oldid=73499219”