Wikipedia

Aleksandr Alechin

rosyjski szachista

Aleksander Aleksandrowicz Alechin, ros. Александр Александрович Алехин, fr. Alexandre Alekhine (ur. 31 października 1892 w Moskwie, zm. 24 marca 1946 w Estoril) – rosyjski i francuski szachista, czwarty mistrz świata w szachach[1][2], znany ze swojego bardzo ofensywnego stylu gry. Był mistrzem świata w latach 1927–1935, 1937–1946[3].

Aleksander Alechin
Ilustracja
Aleksandr Alechin (ok. 1924)
Data i miejsce urodzenia

31 października 1892
Moskwa

Data i miejsce śmierci

24 marca 1946
Estoril

Obywatelstwo

Imperium Rosyjskie
Rosyjska FSRR
Francja

Ranking FIDE

2860 (maj 1931) wg Chessmetrics

FIDE Top 100

1 (122 mies. między styczniem 1924 a lipcem 1944)

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
abcdefgh
8
a8 – Czarna wieża
b8 – Czarny skoczek
c8 – Czarny goniec
d8 – Czarny hetman
e8 – Czarny król
f8 – Czarny goniec
h8 – Czarna wieża
a7 – Czarny pionek
b7 – Czarny pionek
c7 – Czarny pionek
d7 – Czarny pionek
e7 – Czarny pionek
f7 – Czarny pionek
g7 – Czarny pionek
h7 – Czarny pionek
f6 – Czarny skoczek
e4 – Biały pionek
a2 – Biały pionek
b2 – Biały pionek
c2 – Biały pionek
d2 – Biały pionek
f2 – Biały pionek
g2 – Biały pionek
h2 – Biały pionek
a1 – Biała wieża
b1 – Biały skoczek
c1 – Biały goniec
d1 – Biały hetman
e1 – Biały król
f1 – Biały goniec
g1 – Biały skoczek
h1 – Biała wieża
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Obrona Alechina

Życiorys edytuj

Alechin urodził się w bogatej rodzinie. Jego ojciec był posiadaczem ziemskim i deputowanym do Dumy, matka, córka bogatego przemysłowca, była jego pierwszym nauczycielem szachów. Po rozegraniu sławnego turnieju w Petersburgu w 1914 był jednym z pierwszych szachistów, którym przyznano nieformalny wówczas tytuł arcymistrza. Oprócz języka rosyjskiego biegle posługiwał się językami angielskim, francuskim i niemieckim.

Kilka lat po rewolucji październikowej Alechin wyemigrował do Francji, gdzie w 1925 roku otrzymał francuskie obywatelstwo i rozpoczął studia na wydziale prawniczym w Sorbonie. Pomimo że nie ukończył swoich badań nad chińskim systemem więziennictwa, przez resztę życia był tytułowany doktorem prawa.

W 1927 roku, po pokonaniu Capablanki, zdobył tytuł mistrza świata, po czym konsekwentnie odmawiał swojemu rywalowi prawa do rewanżu. W 1935 roku utracił swój tytuł na rzecz Maxa Euwego. Przyczyną porażki było najprawdopodobniej nadużywanie alkoholu. Alechin uporał się z tym problemem i w roku 1937 odzyskał tytuł mistrza świata, pokonując Euwego w meczu rewanżowym. Tytuł zachował już do śmierci[4].

Po upadku Francji Alechin, nie mogąc uzyskać wizy wyjazdowej do USA (żona Alechina była Amerykanką) oraz w celu zabezpieczenia kolekcji swoich obrazów w posiadłości żony we Francji, pisał do gazety „Pariser Zeitung(inne języki)” w 1941 antysemickie artykuły i rozpoczął okres kolaboracji z Niemcami[5].

Podczas II wojny światowej Alechin brał udział w turniejach organizowanych w nazistowskich Niemczech, w krajach przez Niemcy okupowanych (Francja, Czechy, Polska) oraz w krajach neutralnych (Hiszpania, Portugalia). Po wojnie był traktowany jako persona non grata przez organizatorów turniejów[6][7].

Alechin planował przystąpienie do kolejnego meczu o mistrzostwo świata przeciwko Michaiłowi Botwinnikowi. Te plany pokrzyżowała śmierć mistrza świata w portugalskim mieście Estoril. Skremowane szczątki pochowano na paryskim Cmentarzu Montparnasse, nagrobek ufundowała FIDE. Okoliczności jego śmierci nie są jasne[8].

Aleksander Alechin to jeden z najwybitniejszych szachistów w historii szachów. Wziął udział w 87 turniejach szachowych, zajmując (lub dzieląc) pierwsze miejsce w 67 turniejach. Jest też autorem ważnych opracowań teoretycznych. Pozostawił po sobie poważną spuściznę z zakresu literatury szachowej[9].

Według Chessmetrics jego ranking w roku 1931 wynosił 2860[10].

Niektóre szachowe otwarcia i warianty nazwano imieniem Alechina. Najważniejszym z nich jest obrona Alechina, powstająca po posunięciach 1.e4 Sf6.

Na cześć Alechina została nazwana planetoida (1909) Alekhin.

Wizyta Aleksandra Alechina w Poznaniu w grudniu 1928 roku znalazła swoje odbicie w powieści kryminalnej Piotra Bojarskiego „Arcymistrz”[11].

Mecze Alechina o mistrzostwo świata edytuj

Rok Przeciwnik Wynik
1927 Capablanca wygrana (+6-3=25)
1929 Bogolubow wygrana (+11-5=9)
1934 Bogolubow wygrana (+8-3=15)
1935 Euwe przegrana (+8-9=13)
1937 Euwe wygrana (+10-4=11)
W nawiasach: liczba wygranych, przegranych i zremisowanych partii.

Publikacje poświęcone Alechinowi edytuj

  • Alexander Alekhine – My Best Games of Chess, 1908 – 1937 (Dover, 1985);
  • Leonard Skinner, Robert Verhoeven – Alexander Alekhine’s Games of Chess, 1902 – 1946 (McFarland, 1999);
  • Pablo Moran – A. Alekhine, Agony of a Chess Genius (McFarland, 1989);
  • Irving Chernev – Twelve Great Chess Players and Their Best Games (Dover, 1995).

Przypisy edytuj

  1. ↑ Aleksander Alechin – czwarty mistrz świata [online], mlodytechnik.pl [dostęp 2023-09-19] (pol.).
  2. ↑ W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 16.
  3. ↑ W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, 1986, s. 16.
  4. ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021, s. 156 nn.
  5. ↑ Andrzej Filipowicz „Dzieje Polskiego Związku Szachowego”, Wydawnictwo „O-K”, Warszawa 2007.
  6. ↑ Was Alekhine a Nazi? by Edward Winter.
  7. ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa 2021, s. 160 n.
  8. ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach, s. 160.
  9. ↑ W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 20.
  10. ↑ Chessmetrics Player Profile: Alexander Alekhine.
  11. ↑ Arcymistrz – Piotr Bojarski | Książka w Lubimyczytac.pl – Opinie, oceny, ceny.

Bibliografia edytuj

  • W.Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 16–24.
  • Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021. Tłum. z angielskiego: Jerzy J. Malinowski.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksandr_Alechin&oldid=71923644”