Allanit
 |
Ten artykuł od 2014-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Allanit (ortyt) – minerał z grupy krzemianów, odmiana epidotu. Należy do grupy minerałów rzadkich.
 Allanit | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
ortyt |
|---|---|
| Skład chemiczny |
krzemian wapnia, ceru, itru, lantanu, żelaza, manganu i glinu ((Ca,Fe)2(R,Al,Fe)3Si3O12OH) |
| Twardość w skali Mohsa |
5,5–6 |
| Przełam |
muszlowy lub nierówny, kruchy |
| Łupliwość |
niedoskonała |
| Pokrój kryształu |
słupkowy, tabliczkowy |
| Układ krystalograficzny |
jednoskośny |
| Gęstość minerału |
3,4–4,2 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
jasnobrązowy do czarnego |
| Rysa |
szarozielona, brązowa |
| Połysk |
żywiczny, smolisty |
Nazwa pochodzi od nazwiska amerykańskiego mineraloga Thomasa Allana (1777–1833).
Charakterystyka edytuj
Właściwości edytuj
Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju słupkowym, tabliczkowym, igiełkowym. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, igiełkowych, spotykany także w formie pojedynczych ziarn w skale. Jest kruchy, przeświecający, bywa promieniotwórczy (obecność uranu i toru). Współwystępuje z epidotem, biotytem, monacytem, gadolinitem, kwarcem.
- Pleochroizm: wyraźny; obserwowane barwy: czerwonobrązowa – brązowożółta – zielonobrązowa
- Widmo absorpcyjne: nie diagnostyczne
- Luminescencja: brak
Występowanie edytuj
W kwaśnych skałach magmowych, zwykle w granitach, granodiorytach i sjenitach. Spotykany także w skałach metamorficznych.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Kanada, Norwegia, Szwecja, Grenlandia, Rosja, Republika Malgaska, USA.
- W Polsce: występuje w granitach karkonoskich, granitach i pegmatytach strzegomskich oraz porfirze z okolic Radzimowic.
Zastosowanie edytuj
- ma znaczenie naukowe,
- jest atrakcyjny dla kolekcjonerów,
- w jubilerstwie wykorzystywany rzadko z powodu ciemnej barwy. Znacznie częściej w galanterii ozdobnej i wyrobach pamiątkarskich. Poszukiwane są kamienie jasnobrązowe, przeświecające. Powszechny jest szlif kaboszonowy.
Bibliografia edytuj
- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
- Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.
Linki zewnętrzne edytuj
- artykuły na stronie Webmineral.com: allanit-(Ce), allanit-(La), allanit-(Y) (ang.)
- artykuł na stronie Mindat.org: allanit-(Ce), allanit-(La), allanit-(Y) (ang.)