Allsvenskan
Allsvenskan – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich w Szwecji, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1924 roku i od samego początku zarządzana przez Szwedzki Związek Piłki Nożnej (SvFF). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 16 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Szwecji, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Superettan (II ligi szwedzkiej).
 2024
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Dyscyplina | |
| Organizator rozgrywek | |
| Data założenia |
1924 |
| Założyciel | |
| Poprzednia nazwa |
Allsvenskan (1924–1981), |
| Partner TV |
TV4 Group |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn |
16 |
| Zwycięzca |
Mistrz Szwecji |
| Niższy poziom ligowy | |
| Puchary | |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca |
GAIS (1924/1925) |
| Obecny zwycięzca |
Malmö FF (2023) |
| Najwięcej zwycięstw |
Malmö FF (23) |
| Strona internetowa | |
Historia edytuj
Mistrzostwa Szwecji w piłce nożnej rozgrywane są od 1896 roku. Rozgrywki zwane Svenska Mästerskapet odbywały się systemem pucharowym w krótkim okresie, a wszystkie gry były rozgrywane w Göteborgu lub Sztokholmie. Zwycięzca turnieju otrzymywał tytuł mistrza Szwecji. W 1924 roku powstała Allsvenskan, jako następca ligi Svenska serien, będącej najwyższą szwedzką dywizją piłkarską w latach 1910–1924 (mistrz ligi nie był mistrzem kraju). Mistrz Allsvenskan jest automatycznie mistrzem kraju dopiero od 1931. W latach 1982–1990 mistrza kraju wyłaniały play-offy, zaś w 1991 i 1992 kontynuacyjna liga zwana Mästerskapsserien. W 1993 powrócono do nazwy Allsvenskan[1].
System rozgrywek edytuj
Obecny format ligi zakładający brak systemu rozgrywek dwurundowych obowiązuje od sezonu 1993.
Rozgrywki składają się z 30 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 2008 w lidze występuje 16 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 10 do 14. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1989 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.
Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Szwecji w piłce nożnej. Mistrz Szwecji kwalifikuje się do eliminacji Ligi Mistrzów UEFA. Druga oraz trzecia drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Szwecji startuje w eliminacjach do Ligi Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie pierwsze miejsce w lidze – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Europy otrzymuje również czwarta drużyna klasyfikacji końcowej. Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do Superettan. Trzecia drużyna od dołu tablicy walczy w barażach play-off z trzecią drużyną Superettan o utrzymanie w najwyższej lidze.
W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest w oparciu o wynik dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności w przypadku remisu – różnicą bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie ogólnym bilansem bramkowym osiągniętym w sezonie, większą liczbą bramek zdobytych oraz w ostateczności losowaniem.
Zwycięzca rozgrywek otrzymuje Puchar Lennarta Johanssona (od nazwiska Lennarta Johanssona - szwedzkiego działacza piłkarskiego, prezydenta europejskiej federacji piłkarskiej UEFA w latach 1990–2007).
Skład ligi w sezonie 2024 edytuj
| Uczestnicy poprzedniej edycji | |||
|---|---|---|---|
| MLÖ | Malmö FF  |
Malmö | 1 |
| ELF | IF Elfsborg | Borås | 2 |
| HÄC | BK Häcken | Göteborg | 3 |
| DGÅ | Djurgårdens IF | Sztokholm | 4 |
| VÄR | IFK Värnamo | Värnamo | 5 |
| KAL | Kalmar FF | Kalmar | 6 |
| HAM | Hammarby IF | Sztokholm | 7 |
| SIR | IK Sirius | Uppsala | 8 |
| NKÖ | IFK Norrköping | Norrköping | 9 |
| MJÄ | Mjällby AIF | Hällevik | 10 |
| AIK | AIK Fotboll | Solna | 11 |
| HMS | Halmstads BK | Halmstad | 12 |
| IFK | IFK Göteborg | Göteborg | 13 |
| po barażach | |||
| BRO | IF Brommapojkarna | Bromma | 14 |
 Spadek z Allsvenskan
| |||
| DEG | Degerfors IF | Degerfors | 15 |
| VAR | Varbergs BoIS | Varberg | 16 |
 Awans z Superettan
| |||
| VÄS | Västerås SK | Västerås | 1 |
| GAI | GAIS Göteborg | Göteborg | 2 |
|
Oznaczenia:
| |||
Lista sezonów edytuj
Svenska Serien edytuj
Allsvenskan edytuj
Statystyka edytuj
Tabela medalowa edytuj
Mistrzostwo Szwecji zostało do tej pory zdobyte przez 19 różnych drużyn. 15 z nich zostało mistrzami od wprowadzenia obecnych zasad rozgrywek od sezonu 1930/1931.
Stan po zakończonym sezonie 2023.
| Lp. | Klub | Miejsca na podium | Zwycięskie sezony | ||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
| |||
| 1. | Malmö FF | 23 | 16 | 8 | 1943/44, 1948/49, 1949/50, 1950/51, 1952/53, 1965, 1967, 1970, 1971, 1974, 1975, 1977, 1986, 1988, 2004, 2010, 2013, 2014, 2016, 2017, 2020, 2021, 2023 |
| 2. | IFK Göteborg | 18 | 9 | 12 | 1908, 1910, 1918, 1934/35, 1941/42, 1957/58, 1969, 1982, 1983, 1984, 1987, 1990, 1991, 1993, 1994, 1995, 1996, 2007 |
| 3. | IFK Norrköping | 13 | 11 | 5 | 1942/43, 1944/45, 1945/46, 1946/47, 1947/48, 1951/52, 1955/56, 1956/57, 1960, 1962, 1963, 1989, 2015 |
| 4. | AIK Fotboll | 12 | 17 | 11 | 1900, 1901, 1911, 1914, 1916, 1923, 1931/32, 1936/37, 1992, 1998, 2009, 2018 |
| 5. | Djurgårdens IF | 12 | 12 | 10 | 1912, 1915, 1917, 1920, 1954/55, 1959, 1964, 1966, 2002, 2003, 2005, 2019 |
| 6. | Örgryte IS | 12 | 4 | 4 | 1896, 1897, 1898, 1899, 1902, 1904, 1905, 1906, 1907, 1909, 1913, 1985 |
| 7. | IF Elfsborg | 6 | 8 | 5 | 1935/36, 1938/39, 1939/40, 1961, 2006, 2012 |
| 8. | Helsingborgs IF | 5 | 9 | 7 | 1932/33, 1933/34, 1940/41, 1999, 2011 |
| 9. | Östers IF | 4 | 3 | 4 | 1968, 1978, 1980, 1981 |
| 10. | GAIS | 4 | 3 | 2 | 1919, 1922, 1930/31, 1953/54 |
| 11. | Halmstads BK | 4 | 2 | 2 | 1976, 1979, 1997, 2000 |
| 12. | Åtvidabergs FF | 2 | 2 | 0 | 1972, 1973 |
| 13. | Hammarby IF | 1 | 3 | 4 | 2001 |
| 14. | IK Sleipner | 1 | 3 | 0 | 1937/38 |
| 15. | Kalmar FF | 1 | 1 | 2 | 2008 |
| BK Häcken | 1 | 1 | 2 | 2022 | |
| 17. | IFK Eskilstuna | 1 | 1 | 0 | 1921 |
| 18. | Brynäs IF | 1 | 0 | 0 | 1925 |
| Fässbergs IF | 1 | 0 | 0 | 1924 | |
| Göteborgs IF | 1 | 0 | 0 | 1903 | |
| 21. | IFK Uppsala | 0 | 3 | 0 | |
| 22. | Degerfors IF | 0 | 2 | 2 | |
| 23. | Göteborgs FF | 0 | 2 | 0 | |
| Örgryte IS 2 | 0 | 2 | 0 | ||
| 25. | Örebro SK | 0 | 1 | 2 | |
| 26. | BK Derby | 0 | 1 | 0 | |
| Idrottens Vänner | 0 | 1 | 0 | ||
| IFK Malmö | 0 | 1 | 0 | ||
| IFK Stockholm | 0 | 1 | 0 | ||
| Jönköpings Södra IF | 0 | 1 | 0 | ||
| Råå IF | 0 | 1 | 0 | ||
| IK Sirius Fotboll | 0 | 1 | 0 | ||
| Jönköpings Södra IF | 0 | 1 | 0 | ||
| 34. | Landskrona BoIS | 0 | 0 | 1 | |
| Sandvikens IF | 0 | 0 | 1 | ||
Frekwencja edytuj
Z początku na mecze I ligi uczęszczało średnio 3–5 tys. widzów. Największą popularnością mecze ligowe w Szwecji cieszyły się w latach 50., kiedy to reprezentacja odnosiła swe największe sukcesy (wicemistrzostwo świata 1958). Stopniowo od połowy lat 40. średnia frekwencja rosła aż osiągnęła pod koniec lat 50. średnią około 12 tys. kibiców na mecz. Największą popularnością cieszyły się zespoły AIK Fotboll, IFK Göteborg, IFK Norrköping i Malmö FF. Później spadła ona o połowę. Pod koniec lat 70. kluby szwedzkie zaczęły odnosić pierwsze sukcesy na arenie międzynarodowej. W tym okresie na mecze chodziło około 5–6 tys. widzów. Od końca lat 90. obserwuje się ogromny wzrost frekwencji na meczach ligowych. Rozgrywki cieszą się coraz większym zainteresowaniem, a w ciągu ostatnich 10 lat średnia widzów na mecz niemal się podwoiła (do około 9–11 tys. widzów) i powoli dorównuje tej z lat 50. Obecnie najwięcej kibiców chodzi na mecze IFK Göteborg, Malmö FF i trzech klubów stołecznych - AIK Fotboll, Djurgårdens IF i Hammarby IF.
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Oficjalna strona Allsvenskan (szw.)
- Allsvenskan, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02].
- Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
- Oficjalna strona SvFF (szw.)
- Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)