Andrzej Wawrzyniak

Andrzej Michał Wawrzyniak (ur. 3 grudnia 1931 w Warszawie, zm. 8 listopada 2020) – polski marynarz, dyplomata, znawca i kolekcjoner sztuki orientalnej, muzealnik. Założyciel oraz w latach 1973–2013 dyrektor i kustosz Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. W Indonezji, z którą związany był od lat, znany jako „Andrzej Nusantara Wawrzyniak”.

Andrzej Wawrzyniak

Data i miejsce urodzenia	3 grudnia 1931 Warszawa
Data śmierci	8 listopada 2020
Zastępca szefa misji i chargé d’affaires PRL w Indonezji
Okres	od 1967 do 1971
Szef Delegacji Polskiej do Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Laosie
Okres	od 1973 do 1974
Chargé d’affaires PRL w Nepalu
Okres	od 1977 do 1981
Poprzednik	Aleksy Dębnicki
Chargé d’affaires RP w Afganistanie
Okres	od 1990 do 1993
Poprzednik	Edward Poradko
Następca	Tomasz Kozłowski
Szef biura terenowego OBWE w Bośni i Hercegowinie
Okres	od 1996 do 1996
Honorowy konsul generalny Republiki Sri Lanki w Polsce
Okres	od 1997 do 2003
Dyrektor Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie
Okres	od 1973 do 2013
Następca	Joanna Wasilewska
Odznaczenia

Życiorys

Grób Andrzeja Wawrzyniaka na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

W 1955 ukończył studia na Wydziale Dyplomatyczno-Konsularnym Szkoły Głównej Służby Zagranicznej w Warszawie, następnie w latach 1955–1957 studiował na Wydziale Morskim Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie. W latach 1976–1977 student studiów podyplomowych i doktoranckich w Wyższej Szkole Nauk Społecznych w Warszawie. Członek wielu krajowych i międzynarodowych organizacji i stowarzyszeń, zajmujących się problematyką krajów Azji, Australii i Oceanii. Był między innymi członkiem Komitetu Badań nad Krajami Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej oraz Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN.

W latach 1946–1952 członek Związku Młodziezy Polskiej. Od 1950 członek PZPR, następnie lektor w Komitecie Centralnym tej partii.

W wieku 16 lat zaciągnął się na statek szkolny Dar Pomorza i od tego czasu pływał na dwunastu statkach, awansując do stopnia oficera Polskiej Marynarki Handlowej.

Od 1956 w polskiej służbie dyplomatycznej, od 1973 w randze ministra pełnomocnego. W latach 1956–1960 był szefem wydziału Delegacji Polskiej do Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie. W latach 1961–1965 był attaché kulturalnym, a w latach 1967–1971 zastępcą szefa misji i chargé d’affaires Polski w Indonezji. W latach 1973–1974 pełnił funkcję szefa Delegacji Polskiej do Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Laosie, w latach 1977–1981 szefa ambasady Polski w Nepalu. W 1989 był obserwatorem międzynarodowym ONZ podczas wyborów w Namibii. W latach 1990–1993 szefa Ambasady RP w Kabulu. W 1996 szefa biura terenowego Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Bośni i Hercegowinie, a w 1999 był obserwatorem ONZ na Timorze Wschodnim.

W latach 1997–2003 konsul honorowy Sri Lanki w Polsce.

Pochowany w kolumbarium na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Działalność związana z Muzeum Azji i Pacyfiku

W 1973 podarował państwu polskiemu kolekcję około 3000 obiektów z prywatnej kolekcji obiektów etnograficznych i dzieł sztuki pochodzących z Azji, głównie Indonezji. Stanisław Lorentz te zbiory jako jedną z największych prywatnych kolekcji indonezjologicznych, przewyższającą m.in. wszystkie znane prywatne zbiory holenderskie, uchodzące w tej dziedzinie za największe na świecie. W tym samym roku na ich bazie utworzono w Warszawie państwowe Muzeum Archipelagu Nusantary, od 1976 pod nazwą Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. Wawrzyniak został mianowany jego dyrektorem i kustoszem, którym był do 2013, kiedy to został usunięty ze stanowiska ze względu na stwierdzone nieprawidłowości podczas kierowania placówką.

Odznaczenia i wyróżnienia

Polskie

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi na rzecz upowszechniania dorobku kulturowego narodów Azji i Pacyfiku (2003)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1995)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1985)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1967)
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
• Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” (1971)
• Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1975)
• Odznaka Honorowa „Zasłużony Pracownik Służby Dyplomatyczno-Konsularnej” nadana przez Ministra Spraw Zagranicznych (1978)
• Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej” za pomoc udzieloną polskim ekspedycjom himalajskim (1981)
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1982)
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego za działalność społeczną (1966)
• Złota Odznaka „Za Zasługi dla Związku Zawodowego Pracowników Państwowych i Społecznych" (1967)
• Honorowa Odznaka „Za Zasługi dla Związku Zawodowego Pracowników Państwowych i Społecznych (1972)
• Nagroda Specjalna Ministra Kultury i Sztuki za długoletnią działalność kolekcjonerską, popularyzatorską i organizacyjną w zakresie muzealnictwa (1975)
• Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1987, 2001)
• Nagroda I stopnia „Trybuny Ludu” za wieloletnią działalność na polu zbliżenia kultur świata (1989)
• Honorowa Nagroda Hetmana Kolekcjonerów Polskich Jerzego Dunin-Borkowskiego (2003)
• Zasłużony Działacz Kultury Pruszkowskiej na Mazowszu i Warmii i Mazurach za wkład w przybliżaniu społeczeństwu polskiemu bogatej kultury Pruszkowa (2005)
• Medal Pamiątkowy „Pro Masovia” (2010).

Zagraniczne

• Medal Wyzwolenia I klasy za działalność w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie (Tymczasowy Rząd Rewolucyjnego Wietnamu Południowego. 1976)
• Medal Przyjaźni w uznaniu zasług dla sprawiedliwej sprawy Wietnamu (Wietnam Północny, 1976)
• Order Zasługi za zasługi w promowaniu kultury ludów Afganistanu (Afganistan, 1991)
• Order Przyjaźni za zasługi w poparciu rewolucyjnego dzieła Narodu Wietnamskiego (Wietnam, 1995)
• Medal Przyjaźni za wybitny wkład w umacnianiu przyjaźni i współpracy między Laosem a Polską (Laos, 1997)
• Medal Przyjaźni za wkład w rozwój współpracy między Polską a Mongolią oraz propagowanie kultury i życia narodu mongolskiego wśród społeczeństwa polskiego (Mongolia, 1997)
• Order Zasługi Republiki Indonezyjskiej z Gwiazdą i Wstęgą za wybitne zasługi i działania na rzecz umocnienia przyjaźni między Polską a Indonezją (Indonezja, 1998)
• Nagroda Ministra Spraw Zagranicznych Bułgarii za pomoc okazaną bułgarskiej ekspedycji himalajskiej na szczyt Lhotse (Bułgaria, 1981)
• Nagroda Ministra Spraw Zagranicznych Republiki Indonezji za popularyzację kultury indonezyjskiej w Polsce (Indonezja, 1990)
• Zasłużony Działacz Kultury Mongolii za wkład w przybliżaniu społeczeństwu polskiemu bogatej kultury i sztuki Mongolii (Mongolia, 2003)

Bibliografia

• Stanisław Lorentz, Przewodnik po muzeach i zbiorach w Polsce, Interpress, Warszawa 1982, s. 414.
• Who is Who in Australasia and the Far East, Cambridge 1991–1992, s. 766.
• International Directory of Indonesianists, Indonesian Studies Committee, Association for Asian Studies, Ohio 1994, s. 249.
• Directory of Members, European Society for Oceanists, Copenhagen 1996, s. 111.
• Lech Z. Niekrasz (red.), Azja i Pacyfik nad Wisłą. 25 lat Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. 50 lat działalności Andrzeja Wawrzyniaka, MAiP, Warszawa 1998, s. 238 (album).
• Almanach 2002, Woreyd, Warszawa 2002, s. 432.