Anna Fiodorówna
Anna Fiodorówna, także Anna Holszańska[1] (ur. lata 90 XIV w.[2], zm. 25 maja 1458 w Czersku[3]) – księżna mazowiecka.
Życiorys edytuj
Była córką Fiodora Olgierdowica[4]. Dawniejsza literatura uważała ją za córkę Iwana Holszańskiego[5].
Najprawdopodobniej w 1412[6] wyszła za mąż za księcia mazowieckiego Bolesława Januszowica. Syn Bolesław IV warszawski dwoma zapisami w 1431 i 1436 zabezpieczył jej na wypadek swej śmierci posiadanie ziemi warszawskiej tytułem dożywocia.
Była fundatorką szpitala Św. Ducha przy kościele eremitów w Warszawie, który to szpital uposażyła własnymi nadaniami. Przeczy temu Julian Bartoszewicz[7] (pisownia oryginalna z pominięciem akcentów é)::
... Chciała żeby księża augustyjanie, którzy tyle dóbr posiadali, swoim kosztem wystawili szpital dla chorych, dowodziła albowiem, że dobra te przydzielone były do kaplicy ś-go Ducha i że na ten cel jedynie ofiarowane, przyobiecując uroczyście, że i majątek i zarząd szpitala pozostanie na zawsze przy zakonie. … Kiedy stanął szpital, księżna zawarła komplanacyją z augustyjanami, w której zapowiedziała im zarząd jego, … obiecywała dalej, że za życia do utrzymania szpitala dokładać się będzie, jakoż miała dawać co rok 60 kop żyta i po 40 dukatów...
I pomimo że ugodę tę spisaną w 1442 r, zatwierdził w 1444 papież Eugeniusz IV a wykonanie jej polecił nuncjuszowi Jędrzejowi Pallatio, księżna Anna ugody nie dotrzymała, na kościół i szpital nie łożyła, a w testamencie (1458) władzę nad szpitalem oddała lazarystom. Uposażyła kilka kaplic w warszawskiej kolegiacie św. Jana. W 1433 oddała na własność mansjonarzom nieruchomość, na której przed 1478 wzniesiono murowaną kamienicę nazwaną Mansjonarią[8], a także uczyniła zapis na ich utrzymanie[9]. Ufundowała klasztor bernardynów z kościołem św. Anny, sprowadzając pierwszych zakonników z Krakowa w 1454.
Przypisy edytuj
- ↑ Marek Wrede. Mansjonaria, kamienica Kościelskich. „Rocznik Warszawski”. XXIV, s. 6, 1995.
- ↑ J. Tęgowski ustalił datę urodzenia Anny na koniec lat 90. XIV w., natomiast K. Jasiński nie wykluczył jej narodzin ok. 1395. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań – Wrocław 1998, s. 103.
- ↑ J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012, s. 459–460.
- ↑ J. Tęgowski, Anna i Barbara – księżne mazowieckie z XV wieku. Przyczynek do genealogii Piastów mazowieckich, [w:] J. Śliwiński (red.), Społeczeństwo i polityka do XVII wieku, Olsztyn 1994, s. 97–104. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań – Wrocław 1998, s. 102.
- ↑ O. Balzer, Genealogia Piastów, Kraków 1895, s. 487–488.
- ↑ K. Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań – Wrocław 1998, s. 102–103; J. Tęgowski, Anna i Barbara – księżne mazowieckie z XV wieku. Przyczynek do genealogii Piastów mazowieckich, [w:] J. Śliwiński (red.), Społeczeństwo i polityka do XVII wieku, Olsztyn 1994, s. 97–104, twierdził, że małżeństwo zostało zawarte między 16 maja 1412 a 19 lipca 1414. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań – Wrocław 1998, s. 102.
- ↑ Julian Bartoszewicz: Kościoły Warszawskie rzymsko-katolickie opisane pod względem historycznym, Warszawa 1855 str. 63-78
- ↑ Jerzy Łoziński, Andrzej Rottermund (red.): Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Część I – Stare Miasto. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczna i Filmowe, 1993, s. 390. ISBN 83-221-0628-9.
- ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 40.
Bibliografia edytuj
- Balzer O., Genealogia Piastów, Akademia Umiejętności, Kraków 1895, s. 487–489.
- Grabowski J., Dynastia Piastów mazowieckich, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2012, ISBN 978-83-7730-066-4, s. 459–461.
- Jasiński K., Rodowód Piastów mazowieckich, Wydawnictwo Historyczne, Poznań – Wrocław 1998, ISSN 1509-8702, ISBN 83-913563-0-2, s. 102–103.
- Piotrowski T., Anna, [w:] W. Konopczyński (red.) Polski Słownik Biograficzny, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1935, t. I, s. 123.
- Tęgowski J., Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań – Wrocław 1999, s. 65–66.