Antiochia Margiańska
Antiochia Margiańska (wcześniej Aleksandria Margiańska) – ruiny starożytnego miasta położone nad rzeką Murgab w pobliżu obecnego miasta Mary (do 1937 Merw) w Turkmenistanie; swoją nazwę zawdzięcza Antiochowi I Soterowi, który ją odbudował, i krainie, w której jest położona – Margianie. W ostatnich latach w jej ruinach prowadzone są wykopaliska.
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 Widok z lotu ptaka na ruiny miasta | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
II, III |
| Numer ref. | |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1999 |
Położenie na mapie Turkmenistanu  | |
 37°39′46″N 62°11′33″E/37,662778 62,192500
| |
.jpg)
Pierwsza osada istniała w tym miejscu już we wczesnej epoce żelaza, a w okresie achemenidzkim nieco się rozrosła i nosiła nazwę Erk-kala, choć nie odgrywała większej roli jako ośrodek miejski.[potrzebny przypis] Aleksander Macedoński założył na jej miejscu kolonię (przede wszystkim ze względów strategicznych) pod nazwą Aleksandrii Margiańskiej, która w latach panowania Seleukosa I Nikatora została doszczętnie zniszczona najazdami koczowników z Azji Środkowej lub w wyniku lokalnych konfliktów[1].
Miasto odbudował dopiero Antioch I Soter, nadając jej początkowo nazwę Seleucji[potrzebny przypis], a później przemianowano je na Antiochię Margiańską. Całą oazę, w której leżało, otoczono wałem ziemnym o długości 250[2]–260[1] km dla ochrony przed atakami nomadów i dla zabezpieczenia ziem uprawnych przed piaskami pustyni[2]. W okresie hellenistycznym i później – partyjskim, miasto znacznie się rozrosło i nabrało dużego znaczenia jako grecki ośrodek urbanistyczny w rejonie Iranu i Azji Środkowej.
W XII w. była to jedna z największych metropolii świata, zamieszkiwana przez około 200 tysięcy mieszkańców. Do upadku przyczyniło się zdobycie miasta w 1221 przez Mongołów pod wodzą syna Dżyngis Chana, Tołuja i późniejsza rzeź mieszkańców – tylko 400 rzemieślników zachowano przy życiu deportując ich na dwór mongolski[3]. Ostateczny koniec był wynikiem opanowania w 1785 miasta przez emirów Buchary, którzy zburzyli miasto i zniszczyli tamy zapewniające zaopatrzenie w wodę, a całą ludność deportowali w rejon Buchary i Samarkandy.
Na zachód od miasta budowano w okresie od VII do XII wieku ufortyfikowane pałace zwane köszk, z których największym jest Wielki Kyz Kala[4].
Ruiny miasta, Państwowy Park Historyczny i Kulturowy „Starożytne Merw”, znajdują się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka: Historia starożytnych Greków. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992, s. 251. ISBN 83-01-06653-9.
- ↑ a b Anna Świderkówna: Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978, s. 255.
- ↑ Bahn 2019 ↓, s. 270.
- ↑ Bahn 2019 ↓, s. 271.
Bibliografia edytuj
- Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka: Historia starożytnych Greków. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-06653-9.
- Anna Świderkówna: Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978.
- Historia Archeologii. red. Paul Bahn. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo "Arkady" Sp. z o.o., 2019. ISBN 978-83-213-5058-5.