Baliwat (niem. Ballei) – struktura organizacyjna w niektórych zakonach rycerskich, pośrednia między przeoratem a komandorią, zarządzana przez urzędnika zakonnego zwanego baliwem[1].

W zakonie krzyżackim baliwatami były zespoły dóbr zakonnych, zwykle na ziemiach niemieckich[2]. Na ich czele stał komtur krajowy, lub mistrz prowincji. Baliwaty te dzieliły się z kolei na komandorie, zarządzane przez komturów.[3] Statuty krzyżackie z początku wieku XIII wymieniają siedmiu komturów krajowych, stojących na czele Baliwatów: Niemiec, Prus, Inflant, Austrii, Apulii, Romanii (Grecji) i Armenii [3]

W zakonie maltańskim baliwat był jednostką administracyjną: języki (langue) dzieliły się na przeoraty, przeoraty na baliwaty, a baliwaty na komandorie[4].

Przypisy edytuj

  1. Tadeusz Wojciech Lange: Zakon Maltański w Drugiej Rzeczypospolitej 1919-1939, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000, s. 10
  2. Henryk Samsonowicz: Krzyżacy. Warszawa: Agencja Omnipress, 1988, s. 26.
  3. a b Edward Piotrowski, Zakony Rycerskie, 1995 (pol.).
  4. Dariusz Markowski, Sebastian Smagłowski, Tajemnicze losy joannickich tablic herbowych ze Słońska oraz ich problematyka konserwatorska [online], Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 3 września 2018 [dostęp 2024-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-03].