Wikipedia

Bazylika św. Franciszki Rzymianki w Rzymie

bazylika w Rzymie

Bazylika św. Franciszki Rzymianki w Rzymie (wł. Basilica di Santa Francesca Romana), wcześniej Santa Maria Nova – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie. Kościół Santa Maria Nova został zbudowany na ruinach starożytnej świątyni Wenus i Romy.

Bazylika św. Franciszki Rzymianki w Rzymie
Santa Maria Nova
Basilica di Santa Francesca Romana
Kościół tytularny
Ilustracja
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
Piazza di Santa Francesca Romana 4

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

San Marco Evangelista al Campidoglio[1]

Bazylika mniejsza

od niepamiętnych czasów

Wezwanie

św. Franciszki Rzymianki

Wspomnienie liturgiczne

9 marca

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Franciszki Rzymianki”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Franciszki Rzymianki”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Franciszki Rzymianki”
41°53′28,4211″N 12°29′18,7513″E/41,891228 12,488542
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii San Marco Evangelista al Campidoglio oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1].

Lokalizacja edytuj

Kościół znajduje się w X Rione Rzymu – Campitelli przy Piazza di Santa Francesca Romana 4[1]. Bazylika zlokalizowana jest przy Forum Romanum.

Patronka edytuj

Patronką świątyni jest św. Franciszka Rzymianka – włoska arystokratka, mistyczka, założycielka Oblatek Benedyktynek z Góry Oliwnej żyjąca w XIV/XV wieku.

Historia edytuj

 
Widok z Palatynu na Forum Romanum i bazylikę św. Franciszki Rzymianki

W połowie VIII wieku, za pontyfikatu papieża Pawła I na ruinach świątyni Wenus i Romy (prawdopodobnie w okolicy zachodniego wejścia na teren świątyni) wzniesiono oratorium św. Piotra i Pawła (oratorium to jest obecnie nawą współczesnego kościoła)[2] W połowie IX wieku pobliski kościół Santa Maria Antiqua popadł w ruinę (prawdopodobnie w wyniku trzęsienia ziemi w 847 roku), w związku z tym papież Leon IV przekazał prawa i obowiązki związane ze starym kościołem oratorium św. Piotra i Pawła (jednak bez zmiany nazwy oratorium)[2]. Za papieża Grzegorza V stary tytuł Santa Maria Antiqua został ostatecznie przeniesiony na oratorium św. Piotra i Pawła, które odtąd było znane jako Santa Maria Nova[2]. Również za pontyfikatu tego papieża do kościoła zostały przeniesione z podmiejskich katakumb relikwie kilku męczenników[2]. Dawna kaplica została przebudowana na kościół między 847 a 996 rokiem[2].

Kompleks został przekazany kanonikom regularnym Kongregacji św. Frygidiana z Lukki ok. 1140. Pozostawali oni w jego posiadaniu do 1352, gdy przekazano go benedyktynom z Kongregacji Monte Oliveto (oliwetów)[3].

Za papieża Aleksandra III przeprowadzono renowację kościoła i wybudowano dzwonnicę[2]. Kościół został ponownie konsekrowany w 1161 roku[2].

W 1352 roku przy kościele założono klasztor oliwetów[2][3]. W bazylice została pochowana Franciszka Rzymianka, której kanonizacja w 1609 roku dała impuls do przebudowy świątyni[2]. W 1615 roku dodano nową fasadę projektu Carlo Lombardi, który również nadzorował przebudowę wnętrza[2]. Dodano również drewniany sufit oraz zbudowano konfesję, w której w 1638 roku umieszczono relikwie św. Franciszki Rzymianki[2]. W rezultacie kościół uzyskał nową dedykację[2]. Konfesja została przemodelowana w 1858 roku[2] W 1873 roku rząd włoski zlikwidował klasztor oliwetanów istniejący przy bazylice[2]

Architektura i sztuka edytuj

 
Dzwonnica bazyliki

Wysoka romańska dzwonnica znajduje się po lewej stronie kościoła, tuż przy ołtarzu głównym[2]. Została zbudowana z cegły, ma pięć kondygnacji powyżej linii dachu, oddzielonych od siebie wystającymi gzymsami[2].

W muszli apsydy znajduje się mozaika przedstawiająca Matkę Bożą z Dzieciątkiem między apostołami Jakubem, Janem, Piotrem i Andrzejem, jest ona datowana na prawdopodobnie 1161 rok[2].

Podłoga nawy zachowuje fragmenty arte cosmatesca z 1216 roku, ale w większości została ponownie ułożona podczas renowacji w 1953 roku[2].

 
Wnętrze bazyliki


Kaplice boczne

Pierwsza kaplica po prawej stronie poświęcona jest Ukrzyżowaniu. Ołtarz Kalwarii jest anonimowy, ale obrazy na ścianach bocznych są autorstwa Giuseppe Marii Crespi[2].

Druga kaplica po prawej stronie poświęcona jest św. Benedyktowi. Ołtarz przedstawia św. Benedykta ze św. Henrykiem cesarzem i Franciszką Rzymianką, obraz jest dziełem Augusto Orlandi z 1937 roku. Malowidła na ścianach bocznych są anonimowe: po lewej nauczający św. Bernard Tolomei (XVII w.), po prawej św. Bernard Tolomei wykonuje egzorcyzm (XVI w.)[2].

Trzecia kaplica po prawej stronie poświęcona jest św. Franciszce Rzymiance. Została ona odnowiona w 1729 roku. Obraz na ołtarzu przedstawiający świętą jest anonimowy[2].

Pierwsza kaplica po lewej stronie poświęcona jest Bożemu Narodzeniu, obraz w ołtarz jest kopią dzieła Carlo Maratty. Dwa obrazy na ścianach bocznych przypisuje się Domenico Maria Canuti i przedstawiają św. Bernarda Tolomei[2].

Druga kaplica po lewej stronie poświęcona jest papieżowi św. Grzegorzowi Wielkiemu. Wizerunek świętego jest autorstwa Angelo Caroselli[2].

Trzecia kaplica po lewej stronie poświęcona jest Matce Bożej Bolesnej. Dawniej była w niej marmurowa Pietà, która jednak została sprzedana i obecnie jest w Niemczech. Na ołtarzu obecnie znajduje się wizerunek św. Emidiusza[2].

Czwarta kaplica po lewej stronie poświęcona jest św. Bernardowi Tolomei. Ołtarz Giuseppe Pirovaniego przedstawia św. Bernarda Tolomei na łożu śmierci podczas zarazy w Sienie[2].

Kardynałowie edytuj

Bazylika św. Franciszki Rzymianki jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sanctae Mariae Novae)[4]. Tytuł S. Mariae Novae wcześniej był nadawany kardynałom-diakonom i został zlikwidowany 8 sierpnia 1661 roku[5]. Tytuł ponownie ustanowił, tym razem jako tytuł prezbiterialny, papież Leon XIII 17 marca 1887 roku[4]

Kardynałowie diakoni edytuj

Kardynałowie prezbiterzy edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Mianowany przez antypapieża Wiktora IV
  2. ↑ Mianowany przez antypapieża Klemensa VII

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Chiesa rettoria santa Maria nova (Santa Francesca Romana al Palatino). Diocesi di Roma. [dostęp 2019-04-06]. (wł.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Santa Francesca Romana. Churches of Rome. [dostęp 2019-04-06]. (ang.).
  3. ↑ a b Paul Fridolin Kehr: Italia Pontificia. T. I: Roma. 1906, s. 65, seria: Regesta Pontificum Romanorum.
  4. ↑ a b Santa Maria Nuova. w bazie catholic-hierarchy.org. [dostęp 2019-04-06]. (ang.).
  5. ↑ Santa Maria Nuova (diakonia). w bazie catholic-hierarchy.org. [dostęp 2019-04-06]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bazylika_św._Franciszki_Rzymianki_w_Rzymie&oldid=72438674”