Billy Dee Williams

amerykański aktor

William December Dee „Billy” Williams Jr.[1][2] (ur. 6 kwietnia 1937 w Nowym Jorku) – amerykański aktor, artysta malarz, piosenkarz i scenarzysta, określany jako „czarny Clark Gable[3], znany przede wszystkim jako odtwórca roli Lando Calrissiana w trzech częściach sagi Gwiezdne wojny: Imperium kontratakuje, Powrót Jedi i Skywalker. Odrodzenie[4].

Billy Dee Williams
Ilustracja
Billy Dee Williams podczas Comic-Conu 2005
Imię i nazwisko

William December Williams Jr.

Data i miejsce urodzenia

6 kwietnia 1937
Nowy Jork

Zawód

aktor, artysta malarz, piosenkarz, scenarzysta

Współmałżonek

Audrey Sellers
(1959–1963; rozwód)
Marlene Clark
(1968–1971; rozwód)
Teruko Nakagami
(od 1972)

Lata aktywności

od 1959

Billy Dee Williams na Phoenix Comicon (2011)

W 1985 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 1521 Vine Street[5][6].

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodził się na nowojorskim Manhattanie[7] jako jeden z bliźniaków z siostrą Lorettą[8]. Jego rodzice byli czarnoskórzy. Jego ojciec, William December Williams Sr., pracował jako dozorca i pochodził z Teksasu, a matka Loretta Anne/Eve (z domu Scott) była operatorką windy i pochodziła z Montserrat, wyspy na Karaibach[9]. Dorastał w Harlemie wychowywany przez babkę ze strony matki, gdy jego rodzice pracowali. W 1945, w wieku ośmiu lat zadebiutował na scenie Broadwayu u boku austriackiej aktorki Lotte Lenyi w przedstawieniu Płonąca pochodnia Florencji (The Firebrand of Florence)[10]. Poznawał tajniki aktorstwa w nowojorskim Harlem Actors Workshop[11].

Kariera edytuj

W 1960 wystąpił w sztuce Wspaniały świat (The Cool World). Ukończył nowojorską szkołę średnią Fiorello H. LaGuardia High School of Music & Art and Performing Arts[7], a następnie kontynuował naukę w National Academy of Fine Arts and Design w Nowym Jorku i Harlem Actors Workshop, gdzie nauczycielem był Sidney Poitier[12].

Po kinowym debiucie w dramacie Ostatni gniewny człowiek (The Last Angry Man, 1959), w 1961 Williams nagrał longplay jazzowy wydany przez Prestige Records pt. Let’s Misbehave[13], na którym zaśpiewał kilka standardów. Album w tym czasie okazał się sukcesem komercyjnym i zakwalifikował się do legendarnej wytwórni Motown 25: Yesterday, Today, Forever (1983).

W 1963 grał w spektaklu off-broadwayowskim The Blue Boy in Black[14]. Pojawił się na małym ekranie w prestiżowych serialach: CBS Obrońcy (The Defenders, 1964), operze mydlanej NBC Inny świat (Another World, 1964), CBS Pielęgniarki (The Nurses, 1965), operze mydlanej CBS Guiding Light (1966) jako dr Jim Frazier. W 1967 wystąpił na broadwayowskiej scenie w musicalu Hallelujah, Baby!. Za rolę Gale’a Sayersa, zawodnika drużyny futbolu amerykańskiego w telewizyjnym biograficznym dramacie sportowym ABC Pieśń Briana (Brian’s Song, 1971) otrzymał nagrodę TV Land i był nominowany do nagrody Emmy[15]. Dwukrotnie był ekranowym partnerem Diany Ross; w biograficznym dramacie muzycznym Sidneya J. Furie Lady śpiewa bluesa (Lady Sings the Blues, 1972) w roli Louisa McKaya i dramacie Mahogany (1975).

W 1975 zagrał w teatrze jako Dr Martin Luther King Jr w sztuce Mam marzenie (I Have a Dream). Startował do roli Hana Solo w filmie sci-fi George’a Lucasa Gwiezdne wojny: część IV - Nowa nadzieja (Star Wars: Episode IV - A New Hope, 1977), którą ostatecznie powierzono Harrisonowi Fordowi. Przełomem w karierze stała się kreacja barona-administratora Miasta Chmur, hazardzisty generała Lando Calrissiana w dwóch częściach sagi Gwiezdne wojny: Imperium kontratakuje (Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back, 1980) i Powrót Jedi (Star Wars: Episode VI - Return of the Jedi, 1983)[16], za którą zdobył nominację do nagrody Saturna. Po latach użyczył tej postaci głosu w grze komputerowej Jedi Outcast[17].

Pojawił się w roli Brady’ego Lloyda, zaborczego męża piosenkarki Dominique Deveraux (Diahann Carroll), przyrodniej siostry Blake’a Carringtona (John Forsythe) w operze mydlanej ABC Dynastia (Dynasty, 1984–1985).

W 1988 odniósł sukces na Broadwayu w sztuce Augusta Wilsona Fences jako Troy Maxon. W obrazie fantasy Tima Burtona Batman (1989) wystąpił w roli prawnika okręgu administracyjnego Harveya Denta. W 1991 poświęcił się swojej pasji, którą było malarstwo. Zachwycił recenzentów rolą Henry’ego Watersa, ojca skazanego na 25 lat za napad i gwałt więźnia w niezależnym dramacie Wizyta (The Visit, 2000), za którą zdobył nominację do trzech nagród: Independent Spirit Awards, Image Award i Black Reel. Można go było dostrzec w sitcomie CBS Różowe lata siedemdziesiąte (That ’70s Show, 2004) jako pastora Dana oraz operze mydlanej ABC General Hospital: Night Shift (Szpital miejski: Nocna zmiana, 2007) jako Toussainta Dubois. Użyczył swojego głosu Lando Calrissianowi, bohaterowi seryjnej komedii animowanej Robot Chicken (2007) oraz zagrał Redmonda Boyle’a w grze wideo Command & Conquer 3: Wojny o tyberium (2007).

W 2016 wziął udział w reklamie piwa 'Colt 45'[18].

W 2019 powrócił do swojej roli Lando Calrissiana w Gwiezdnych wojnach – w dziewiątej, zamykającej trylogię sequeli części cyklu pt. Gwiezdne wojny: Skywalker. Odrodzenie.

Życie prywatne edytuj

Williams trzy razy był żonaty. Jego pierwszą żoną była Audrey Sellers w 1959 roku. Rozwiedli się kilka lat później, po czym najwyraźniej popadł w depresję. Stwierdził, że „był okres, kiedy byłem bardzo przygnębiony, spłukany, przygnębiony”. Mają syna, Coreya Williamsa[19]. W 1968 Williams poślubił modelkę i aktorkę Marlene Clark na Hawajach. Ich małżeństwo trwało tylko dwa lata i rozwiedli się w 1971[20][21] Williams poślubił Teruko Nakagami 27 grudnia 1972. Mają córkę, Hanako (ur. 1973)[22]. Wnieśli o rozwód w 1993, zbiegli się w 1997.

Filmografia edytuj

Filmy fabularne edytuj

Rok Tytuł Rola Reżyser
1959 Ostatni z gniewnych (The Last Angry Man) Josh Quincy Daniel Mann
1970 Za miastem (The Out-of-Towners) Lost & Found - Boston Arthur Hiller
Czarna brygada (Carter's Army, TV ) szeregowy Lewis George McCowan
1972 Końcowe odliczanie (The Final Comedown) Johnny Johnson Oscar Williams
Lady śpiewa bluesa (Lady Sings the Blues) Louis McKay Sidney J. Furie
1973 Hit! Nick Allen Sidney J. Furie
1974 The Take Sneed Robert Hartford-Davis
1975 Mahogany Brian Walker Berry Gordy
1976 The Bingo Long Traveling All-Stars & Motor Kings Bingo Long John Badham
1977 Scott Joplin (TV) Scott Joplin Jeremy Kagan
1980 Gwiezdne wojny: część V – Imperium kontratakuje (The Empire Strikes Back) Lando Calrissian Irvin Kershner
Wieża zakładników (The Hostage Tower, TV) Clarence Whitlock Claudio Guzmán
1981 Nocny jastrząb (Nighthawks) sierżant Matthew Fox Bruce Malmuth
1983 Marvin & Tige Richard Davis Eric Weston
Gwiezdne wojny: część VI – Powrót Jedi (Return of the Jedi) Lando Calrissian Richard Marquand
1984 Miasto strachu (Fear City) Al Wheeler Abel Ferrara
Bomba zegarowa (Time Bomb, TV) Wes Tanner Paul Krasny
Terror in the Aisles sierżant Matthew Fox Andrew J. Kuehn
1986 Oceany Ognia (Oceans of Fire, TV) Jim McKinley Steve Carver
Odwaga (Courage, TV) Bobby Jay Jeremy Kagan
The Right of the People (TV) Mike Trainor Jeffrey Bloom
1987 Number One with a Bullet detektyw Hazeltine Jack Smight
Złudzenie (Deadly Illusion) Hamberger Larry Cohen, William Tannen
1988 Desperat powraca (Return of the Desperado, TV) Daniel Lancaster E.W. Swackhamer
1989 Batman Harvey Dent Tim Burton
1990 Secret Agent OO Soul tajny agent Zero Julius LeFlore
1991 Odlotowy trabant (Driving Me Crazy) Max Jon Turteltaub
Trabbi Goes to Hollywood Max Jon Turteltaub
1992 Giant Steps Slate Thompson Richard Rose
1993 Nieproszony gość (Alien Intruder) kommndor Skyler Ricardo Jacques Gale
Skazany na wolność (Marked for Murder, TV) kapitan Jack Reilly Mimi Leder
Wiadomość z Wietnamu (Message from Nam, TV) Felix Paul Wendkos
1995 Pułapka uczuć (Falling for You, TV) porucznik Frank Lazaro Eric Till
1996 The Prince Jamie Hicks Pinchas Perry
Maska śmierci (Mask of Death) Agent Jeffries David Mitchell
1997 Żywy cel (Moving Target) detektyw Don Racine Damian Lee
Stalowe rekiny (Steel Sharks) admirał Jim Perry Rodney McDonald
Czwarty król (Il Quarto re, TV) Gasparre Stefano Reali
1998 The Contract senator Harmon K.C. Bascombe
Woo w roli samego siebie Daisy von Scherler Mayer
Takie czasy (Hard Time, TV) Leo Barker Burt Reynolds
1999 Lęk skrada się w milczeniu (Fear Runs Silent, wideo) szeryf Hammond Serge Rodnunsky
2000 Wizyta (The Visit) Henry Jordan Walker-Pearlman
Zalotnik w akcji (The Ladies Man) Lester Reginald Hudlin
2001 Good Neighbor sierżant Paul Davidson Todd Turner
2002 The Last Place on Earth dr Davis James Slocum
Tajniak (Undercover Brother) generał Warren Boutwell Malcolm D. Lee
2003 Monolit 2 - Ewolucja (Epoch: Evolution, TV) Ferguson Ian Watson
Today will be Yesterday Tomorrow Godot Alex Goldberg
2004 The Maintenance Man (wideo) Melven Je'Caryous Johnson
2005 Constellation Helms Boxer Jordan Walker-Pearlman
2006 Piekielne sąsiedztwo (Hood of Horror) pastor Charlie Stacy Title
2008 iMurders Robert Delgado Robbie Bryan
2009 Fanboys sędzia Reinhold Kyle Newman
The Perfect Age of Rock 'n' Roll Ace Millstone Scott Rosenbaum
2010 Barry Munday Lonnie Green Chris D'Arienzo
2012 This Bitter Earth Joe Watkins David Lee Rawlings
2014 Blood Lines sędzia Devi Pascal Atuma
Lego: Przygoda (The Lego Movie) Lando Calrissian (głos) Phil Lord i Christopher Miller
2015 The Man in 3B Cain Trey Haley
2019 Star Wars: The Rise of Skywalker Lando Calrissian J.J. Abrams

Seriale TV edytuj

Rok Tytuł Rola
1964 Inny świat (Another World) asystent prokuratora okręgowego
1966 Guiding Light dr Jim Frazier
1971 Dan August Steve MacAdams
Mission: Impossible Hank Benton
1983 Motown 25: Yesterday, Today, Forever w roli samego siebie
1984-85 Dynastia (Dynasty) Brady Lloyd
1990 Cwaniak (Wiseguy) Jesse Hains
1993 Martin (1992) Langston Paige
Inny świat (A Different World) w roli samego siebie
1994 Północ-Południe III (Heaven & Hell: North & South, Book III) Francis Cardozo
1999–2001 Kolorowy dom (The Hughleys) Jerry Rose
2000 Operacja wieczność (Code Name: Eternity) dr Jim Graham
2000–2001 Sprawiedliwość na 18 kołach (18 Wheels of Justice) Burton Hardesty
2004 Różowe lata siedemdziesiąte (That 70s Show) pastor Dan
Pół na pół (Half & Half) Otis 'Omar Funk' Wright
2006 Hoży doktorzy (Scrubs) w roli samego siebie
2007 Zagubieni (Lost)
2007–2008 General Hospital: Night Shift Touissant DuBois
2008 Prywatna praktyka (Private Practice) Henry
Robot Chicken Fudge Turnover
2009 Szpital miejski (General Hospital) Toussiant DuBois
2011 Białe kołnierzyki (White Collar) Ford / Bradford Toman
The Cleveland Show Lando Calrissian
2012 The Life & Times of Tim w roli samego siebie
2012–2014 Agenci NCIS (NCIS) Leroy Jethro Moore
2013 Współczesna rodzina (Modern Family) w roli samego siebie
2014 Dancing with the Stars (sezon 18)
Glee Andy Collins
2015 Star Wars: Rebelianci (Star Wars Rebels) Lando Calrissian (głos)
2016 Lego Star Wars: Przygody Freemakerów

Książki edytuj

Przypisy edytuj

  1. Personalidade: Billy Dee Williams (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2016-11-23]. (port.).
  2. Billy Dee Williams. Listal. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
  3. Billy Dee Williams. Turner Classic Movies. [dostęp 2016-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-25)]. (ang.).
  4. Billy Dee Williams. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
  5. Billy Dee Williams. Walk of Fame. [dostęp 2022-08-25]. (ang.).
  6. Patrick Kevin: Hollywood Star Walk: Billy Dee Williams. „Los Angeles Times”, 2010-06-07. [dostęp 2022-08-25]. (ang.).
  7. a b Billy Dee Williams Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).
  8. Billy Dee Williams Biography (1937-). Film Reference. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
  9. Billy Dee Williams - What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2016-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-24)]. (ang.).
  10. Billy Dee Williams. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).
  11. Billy Dee Williams. TV.com. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
  12. Sandra Brennan: Billy Dee Williams Biography. AllMovie. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
  13. Billy Dee Williams Discography. AllMusic. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).
  14. Billy Dee Williams. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).
  15. Billy Dee Williams Awards. AllMovie. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
  16. Artista: Billy Dee Williams (6 de Abril de 1937). Filmow. [dostęp 2020-02-01]. (port.).
  17. Aaron Pruner (2016-03-28): Billy Dee Williams reunites with Colt 45, filling that ‘Most Interesting’ beer commercial void. Screener. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
  18. Brennan Williams (2016-09-16): Billy Dee Williams: 'Star Wars' Should Leave My Character Alone. The Huffington Post. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
  19. Roger Ebert: Interview with Billy Dee Williams. RogerEbert.com. [dostęp 2014-10-20]. (ang.).
  20. Claws & Saucers: Science Fiction, Horror, and Fantasy Film 1902-1982: A Complete Guide. [dostęp 2014-10-13]. (ang.).
  21. Out of this World. [dostęp 2016-07-15]. (ang.).
  22. Billy Dee Williams' daughter with Japanese wife is grown up and doesn't look like father. AmoMama. [dostęp 2018-07-16]. (ang.).

Bibliografia edytuj