Bodzanów (województwo małopolskie)
Bodzanów – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Biskupice. W latach 1975–1998 w województwie krakowskim.
| wieś | |
 Kościół p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1616[2] |
| Strefa numeracyjna |
12 |
| Kod pocztowy |
32-020[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KWI |
| SIMC |
0314922 |
Położenie na mapie gminy Biskupice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wielickiego  | |
 49°59′09″N 20°08′45″E/49,985833 20,145833[1]
| |
Przez obszar Bodzanowa przebiega droga krajowa nr 94 (Jędrzychowice – Targowisko). Jest to największa, zajmująca obszar 617 ha, miejscowość gminy Biskupice.
Położenie geograficzne edytuj
Bodzanów położony jest na jednym z wzniesień Pogórza Wielickiego. Najwyższe wzniesienie zwane Pańską Górą, znajduje się na pograniczu Bodzanowa i Słomiroga. Od strony południowej sąsiaduje z Zabłociem, Szczygłowem i Biskupicami. Od zachodu graniczy z Przebieczanami, a od wschodu ze Słomirogiem i Zagórzem. Od strony północnej sąsiaduje z Ochmanowem, Zakrzowem i Zakrzowcem. Bodzanów położony jest 20 km od centrum Krakowa, a od Wieliczki i Niepołomic dzieli go 6 km.
Etymologia nazwy edytuj
Bodzanów to według prof. Bujaka nazwa dzierżawcza, nawiązująca do nazwiska pierwszego właściciela miejscowości. Zanim Bolesław I Chrobry sprowadził Benedyktynów i osadził ich w Tyńcu, dobra im przyznane należały do rodziny Toporczyków. Nazwisko zasadźcy zaś miało brzmieć Boczan, ewentualnie Bocan.
Integralne części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0314939 | Kąty | część wsi |
| 0314945 | Łaziski | część wsi |
| 0314951 | Na Podlasiu | część wsi |
| 0314968 | Poddana | część wsi |
| 0314974 | Rędziny | część wsi |
| 0314980 | Słomiana | część wsi |
| 0314997 | Wzory | część wsi |
Hydrografia edytuj
Przez wieś przepływają dwa cieki wodne. Jednym z nich jest potok zwany Bogusław biorący początek w zachodnim rejonie Biskupic i Przebieczan, zbierający wody z dużych połaci Bodzanowa płynie dalej przez gminę Niepołomice, wpadając do Wisły w miejscowości Grabie. Drugi ciek wodny, to potok Podłęsk biorący początek w południowym rejonie Bodzanowa, w Podłężu łączy się z potokiem Obrzydk i potokiem płynącym ze Staniątek, zwanym Babicą nim wpada do Wisły.
Gleby edytuj
Na terenie Bodzanowa występują czarnoziemy lessowe oraz gleby brunatne.
Historia edytuj
W okresie celtyckim teren, na którym znajduje się wieś, był zamieszkany przez ludność zajmującą się wyrębem lasów, pasterstwem i rolnictwem. Dowodzą tego znalezione przez archeologów przedmioty – głównie resztki naczyń glinianych oraz ślady pieców garncarskich.
Nazwa wsi Bodzanów pojawiła się w dokumencie pisanym pochodzącym z 1044 roku, wydanym w związku ze sprowadzeniem do Wieliczki ojców Benedyktynów. Jako proboszczowie Parafii Wielickiej wspomniani ojcowie otrzymali w uposażeniu 2 wsie: Bodzanów i Sierczę oraz warzelnie soli. Zgodnie z przekazem Długosza Bodzanów miał wówczas 23 łany kmiece, 3 karczmy oraz trzech zagrodników posiadających ziemię.
Spis majątku Zakonu Benedyktynów potwierdza fakt istnienia Bodzanowa już na przełomie XI i XII wieku. Pierwszy kościół w Bodzanowie miał poświęcić św. Stanisław, biskup krakowski, a więc już w XI wieku. W 1325 roku Bodzanów figurował jako parafia płacąca do Rzymu świętopietrze. Wieś opactwa benedyktynów tynieckich w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku[6].
Zabytki edytuj
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[7].
- Kościół parafialny pw. św. Piotra i św. Pawła z otoczeniem.
Inne
- kapliczka wzniesiona na pamiątkę bitwy pod Grunwaldem,
- dawne zabudowania dworskie.
Kościół w Bodzanowie edytuj
Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Bodzanowie należy do dekanatu wielickiego. W północno-zachodniej części wsi stoi kościół z 1735 roku – jednonawowa budowla drewniana o konstrukcji zrębowej. Jest to trzecia świątynia zbudowana na tym miejscu. Kościół przebudowano i wyremontowano w latach: 1870, 1910 i 1923, a w 1910 roku od zachodu dobudowano kruchtę. Niska wieża, nakryta daszkiem o kształcie piramidy, wbudowana jest w korpus kościoła. Rokokowe ołtarze – główny i dwa boczne oraz boczny późnobarokowy, pochodzą z trzeciej ćwierci XVIII wieku. W prezbiterium świątyni znajduje się bogato złocony ołtarz, w którym umieszczone są relikwie świętych. Niewielkie tabernakulum w środku ołtarza ozdobione jest malowidłami. Za ołtarzem widnieje obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Na zewnątrz wieży kościoła znajduje się figurka św. Floriana, odlana z ołowiu. Na emporze nad głównym wejściem znajdują się zbudowane w 1887 roku przez organmistrza Antoniego Sapalskiego 8-głosowe organy z neobarokowym prospektem.
W sierpniu 2016 roku rozpoczęła się budowa nowego kościoła.
Szkoła edytuj
Szkolnictwo w Bodzanowie sięga swoimi korzeniami XVI wieku, wówczas funkcje oświatowe pełniła parafia. Pierwszy zawodowy nauczyciel rozpoczął nauczanie w 1898 roku. W 1902 roku, nowy nauczyciel Władysław Biestek, doprowadził do budowy szkoły, w 1909 budynek został oddany do użytku. Jesienią 1967 roku oddano do użytku nową szkołę, otrzymała ona imię Wojska Polskiego.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 7521
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 71 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 102.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
Linki zewnętrzne edytuj
- Historia szkoły podstawowej w Bodzanowie
- Historia Ochotniczej Straży Pożarnej w Bodzanowie. bodzanow.osp.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].