Bolesław Jatelnicki-Jacyna
Bolesław Mikołaj Jatelnicki-Jacyna (ur. 2 stycznia 1890 w Subitówce na Wołyniu, zm. 26 października 1972 w Edynburgu) – generał brygady Wojska Polskiego.
 gen. bryg. Bolesław Jatelnicki | |
 generał brygady
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 stycznia 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 października 1972 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1911–1947 |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys edytuj
Służbę wojskową rozpoczął w Armii Imperium Rosyjskiego. W 1911 roku awansował na podporucznika piechoty. Walczył na I wojnie światowej na froncie niemieckim. Dowodził kompanią piechoty i awansował na kapitana.
Od sierpnia 1917 do stycznia 1918 roku komendant Szkoły Chorążych i dowódca Legii Podchorążych w I Korpusie Polskim W Rosji[1]. Po kapitulacji Korpusu, lipiec–listopad 1918 roku dowódca batalionu, a potem 3 pułku piechoty Polskiej Siły Zbrojnej. 30 stycznia 1919 roku w obronie wsi Simoradz dowodzony przez niego III batalion stoczył walkę z pięciokrotnie silniejszymi oddziałami czeskimi. Za męstwo wykazane w tej walce został odznaczony Złotym Krzyżem za Obronę Śląska Cieszyńskiego, które później zamieniono mu na Krzyż Walecznych. 26 lutego na czele III batalionu wkroczył do Cieszyna, dwa dni później wyjechał do Małopolski Wschodniej, a 5 marca przybył z batalionem do Sądowej Wiszni[2].
Marzec–maj 1919 roku – dowódca Grupy Operacyjnej „Sądowa Wiśnia” w walce z Ukraińcami, a potem przejściowo dowódca 8 pułku piechoty[3].
17 maja 1919 roku głównodowodzący Siłami Zbrojnymi w byłym zaborze pruskim, generał piechoty Józef Dowbor-Muśnicki mianował go „naczelnikiem formującej się szkoły piechoty” w Poznaniu[4], która w dniu 14 listopada 1919 roku została przemianowana na Wielkopolską Szkołę Podchorążych Piechoty, w dniu 11 lipca 1920 roku przeniesiona do Bydgoszczy, a w dniu 1 sierpnia 1922 roku przeformowana w Oficerską Szkołę dla Podoficerów[1]. W początkowym okresie istnienia szkoły obowiązki komendanta szkoły łączył z obowiązkami wykładowcy przedmiotu „służba polowa”[5]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 128. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6].
17 marca 1927 roku został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 4 Dywizji Piechoty w Toruniu[7][1]. Od 6 grudnia 1929 do 10 lipca 1930 roku był słuchaczem IV Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie[8]. W międzyczasie (27 lutego 1930 roku) został przewodniczącym Komisji Odbudowy Modlina[1][9], a 31 marca 1930 roku zwolniony ze stanowiska dowódcy piechoty dywizyjnej 4 DP[10]. Po ukończeniu kursu został wyznaczony na stanowisko pomocnika dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu do spraw uzupełnień[11]. 27 sierpnia 1931 roku sporządził dla szefa Sztabu Głównego sprawozdanie z całokształtu prac Komisji Odbudowy Modlina, a 15 października 1930 roku przesłał mu ostateczny plan dyslokacji jednostek wojskowych na terenie Twierdzy Modlin[12]. 10 grudnia 1931 roku został mianowany generałem brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 roku i 1. lokatą w korpusie generałów[13]. 1937 – wrzesień 1939 zastępca dowódcy Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie. Wrzesień 1939 – zastępca dowódcy etapów Armii „Kraków”, dowódca etapów Armii „Karpaty”.
Po wojnie obronnej 1939 przez Węgry przedostał się do Francji, gdzie otrzymał nominację na komendanta Ośrodka Oficerskiego w Cerizay. Po klęsce Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie objął komendanturę Stacji Zbornej Oficerów Rothesay. Od kwietnia 1941 do września 1946 roku był zastępcą przewodniczącego Wojskowego Trybunału Orzekającego. Po demobilizacji osiadł w Wielkiej Brytanii.
Zmarł 26 października 1972 roku w Edynburgu. Pochowany na Centralnym Cmentarzu Komunalnym w Gliwicach (sektor D9-1-7)[14].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 7300[15] (17 maja 1922)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)[16][17]
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1935)[18]
- Krzyż za Obronę Śląska Cieszyńskiego I kl. (2 października 1919)[19][20]
- Medal Pamiątkowy za Obronę Śląska Cieszyńskiego[21]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Kolekcja GiO ↓, s. 4.
- ↑ Szatner 1928 ↓, s. 8-9.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 43 z 17 kwietnia 1919 r. (Mianuję pułkownika Jatelnickiego Bolesława dowódcą 8 pułku Legionów. Dnia 4 kwietnia 1919 r. Wódz Naczelny Józef Piłsudski).
- ↑ Rozkaz dzienny Nr 133 Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim z dnia 17 maja 1919 roku.
- ↑ Załuska 1924 ↓, s. 21, 23, 28, 48.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 21.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 17 marca 1927 roku, s. 71.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 4 lipca 1932 roku, s. 338.
- ↑ Mikołajczyk 2010 ↓, s. 96.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 99.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 324.
- ↑ Mikołajczyk 2010 ↓, s. 103, 105.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 11 grudnia 1931 roku, s. 395.
- ↑ Cmentarze komunalne w Gliwicach - wyszukiwarka osób pochowanych [online], gliwice.grobonet.com [dostęp 2020-05-06].
- ↑ Kolekcja GiO ↓, s. 1.
- ↑ Kolekcja GiO ↓, s. 3.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 25.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 65, poz. 85 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Franciszek Latinik: Walka o Śląsk Cieszyński w r. 1919. Cieszyn: 1934, s. 140. [dostęp 2020-05-06].
- ↑ Sadkowski-Rola 1939 ↓, s. 11.
- ↑ Sadkowski-Rola 1939 ↓, s. 30.
Bibliografia edytuj
- Jatelnicki Bolesław. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości sygn. I.480.230 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-22].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A–Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Zbigniew Mikołajczyk. Komisja Odbudowy Modlina (1930–1932). „Saeculum Christianum”. 17, s. 93–106, 2010. Warszawa: Wydział Nauk Historycznych i Społecznych UKSW. ISSN 1232-1575.
- Kazimierz Sadkowski-Rola: Pamiętnik Historyczny Bojowników o Niepodległość Śląska Zaolzańskiego. Cieszyn: 1939.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Zygmunt Szatner: Zarys historii wojennej 9-go Pułku Piechoty Legionów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Załuska: Wielkopolska Szkoła Podchorążych Piechoty. Szkic historyczny z 55-ma ilustracjami. Bydgoszcz: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1924.[1]