Bonanza (serial telewizyjny)

Bonanzaamerykański westernowy serial telewizyjny wyprodukowany przez telewizję NBC, opowiadający o życiu farmera Bena Cartwrighta i jego synów.

Bonanza
Ilustracja
Gatunek

western

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Oryginalny język

angielski

Główne role

Dan Blocker
Lorne Greene
Michael Landon
Pernell Roberts

Liczba odcinków

431

Liczba serii

14

Nagrody

Emmy (1971) za Najlepszą muzykę w serialu dla Davida Rose

Lista odcinków
Produkcja
Produkcja

Republic Pictures
Paramount Television

Scenariusz

David Dortort

Muzyka

Ray Evans (temat)
Jay Livingston (temat)
David Rose (ilustracyjna)

Czas trwania odcinka

51 min

Pierwsza emisja
Data premiery

1959

Stacja telewizyjna

NBC

Lata emisji

19591973

Chronologia
Poprzednik

Ponderosa

Kontynuacja

Bonanza: następne pokolenie
Bonanza: powrót
Bonanza: pod ostrzałem

Fabuła edytuj

Akcja rozgrywa się na ranchu Ponderosa, położonym w stanie Nevada nad jeziorem Tahoe niedaleko Virginia City, po wojnie secesyjnej. Każdy z synów Bena miał inną matkę, ale wszystkie zmarły, a wychowaniem synów musiał się zająć samotny ojciec. Bonanza to klasyczny western obyczajowy – bohaterowie, czterej mężczyźni żyjący na samotnym ranczu na Dzikim Zachodzie, mają liczne przygody i napotykają wiele problemów, które dzielnie przezwyciężają. W swym postępowaniu kierują się niezłomnymi zasadami moralnymi, hołdując tradycyjnym wartościom: rodzinie, przyjaźni, uczciwości.

Historia serialu edytuj

Serial był premierowo emitowany od 12 września 1959 do 16 stycznia 1973. W sumie pokazano 430 sześćdziesięciominutowych odcinków. W 1964 Bonanza była nominowana do nagrody Złotego Globu.

Serial cieszył się ogromną popularnością w Stanach Zjednoczonych, a później także w wielu innych krajach, m.in. w Polsce.

Melodię towarzyszącą czołówce filmu napisali Jay Livingston i Ray Evans. Utwór jest często wykorzystywany jako motyw muzyczny – podobnie jak konstrukcja samej czołówki: płonąca mapa, ze środka której wyjeżdżają konno główni bohaterowie.

Osiem odcinków w latach 1960-1961 wyreżyserował Robert Altman, a 336. odcinek („The Silence at Stillwater” z 1969) – Joseph Lejtes[1].

Po latach nakręcono filmy bazujące na popularności serialu: Bonanza: następne pokolenie (1988), Bonanza: powrót (1994), Bonanza: pod ostrzałem (1995) oraz serial Ponderosa (2001–2002), będący prequelem Bonanzy.

Ze względu na śmierć kilku aktorów serialu (Dana Blocera w 1972, Victora Sen Yunga w 1980, Lorne’a Greene’a w 1987 i Michaela Landona w 1991) widzowie zaczęli snuć teorie spiskowe o szatańskim fatum ciążącym nad Bonanzą[2].

Podstawowa obsada edytuj

 
Główna obsada z 1962. Od góry Lorne Greene (Ben), Dan Blocker (Hoss), Michael Landon (Mały Joe) i Pernell Roberts (Adam)

Główne role edytuj

  • Lorne Greene – Benjamin „Ben” Cartwright; wystąpił we wszystkich 430 odcinkach[1]
  • Pernell Roberts – Adam Cartwright (w 1965 wycofał się z serialu); 201 odcinków
  • Dan Blocker – Eric „Hoss” Cartwright (jego nagły zgon w 1972 spowodował zakończenie produkcji serialu); 415 odcinków
  • Michael Landon – Joseph „Mały Joe” Cartwright; 428 odcinków

Role drugoplanowe edytuj

  • Victor Sen Yung – kucharz Hop Sing; udział w 107 odcinkach (w latach: 1959-73)[1]
  • Mitch Vogel – Jamie Cartwright, adoptowany syn Bena Cartwrighta; 48 odcinków (1968-73)
  • Guy Williams – Will Cartwright, kuzyn braci Cartwrightów; 5 odcinków (1964)
  • Ray Teal – szeryf Roy Coffee; 98 odcinków (1960-72)
  • Bing Russell – Clem Foster, zastępca szeryfa/szeryf; 57 odcinków (1961–72)
  • David Canary – Candy Canaday; 91 odcinków (1967-73)
  • Bill Clark – mieszkaniec Carson City/górnik; 140 odcinków (1959-73)
  • Martha Manor – mieszkanka Carson City/dziewczyna w saloonie; 90 odcinków (1960-72)
  • Bob Miles – mieszkaniec Carson City/kelner; 76 odcinków (1959–68)
  • Grandon Rhodes – dr J.P. Martin/dr Rob Keefer; 26 odcinków (1960-67)
  • Hal Burton – mieszkaniec Carson City/zastępca szeryfa; 24 odcinki (1965-73)
  • Troy Melton – rewolwerowiec/bandyta; 23 odcinki (1959–72)
  • Bruno VeSota – barman/mieszkaniec Carson City; 21 odcinków (1961–68)
  • Roy Engel – dr Paul Martin/dr Tolliver; 18 odcinków (1959-70)
  • Harry Holcombe – dr J.P. Martin/dr Lewis; 16 odcinków (1969-72)
  • Clint Sharp – woźnica/przewodnik; 16 odcinków (1960-68)
  • Phil Chambers – właściciel sklepu/p. Amos; 15 odcinków (1962-69)
  • Tim Matheson – Griff King; 15 odcinków (1972-73)
  • Lane Bradford – pracownik Lash'a/Buck; 14 odcinków (1959–71)
  • Robert Foulk – Clem Foster, zastępca szeryfa/szeryf; 13 odcinków (1960-68)
  • Ken Mayer – Crusty/woźnica; 12 odcinków (1960-70)
  • Bern Hoffman – barman Sam/Bernie; 12 odcinków (1963-71)
  • Mike Ragan – Burkhart/górnik; 12 odcinków (1959-67)
  • Henry Wills – złodziej/handlarz bydłem; 12 odcinków (1960-72)
  • Bob Hoy – niski kowboj/górnik; 12 odcinków (1960-71)
  • Raymond Guth – Bill Cooper/woźnica; 11 odcinków (1962-71)
  • Lou Frizzell – Dusty Rhodes/dr Garibaldi; 11 odcinków (1968-71)
  • Charles Maxwell – Billings/Krug; 10 odcinków (1959–71)
  • Hal Baylor – Arch Stewart/Tom Cole; 10 odcinków (1960-71)
  • Remo Pisani – barman/Joel Sawyer; 10 odcinków (1969-71)
  • Ford Rainey – kpt. Arnholt/sędzia Wyllit; 9 odcinków (1961–71)
  • Ken Lynch – górnik/zastępca szeryfa; 9 odcinków (1960-72)
  • Stuart Nisbet – sierż. Hines/magazynier; 9 odcinków (1961–72)
  • Norman Leavitt – pracownik stacji telegraficznej; 9 odcinków (1960-67)
  • Denver Pyle – Ted Hackett/szeryf Ed; 8 odcinków (1961–72)
  • Morgan Woodward – zastępca szeryfa Conley/szeryf Biggs; 8 odcinków (1960-71)
  • Ted Gehring – kierownik poczty/Arch Tremayne; 8 odcinków (1968-72)
  • Chubby Johnson – Toby Barker/Sam Sneden; 8 odcinków (1962-72)
  • Dabbs Greer – prokurator/dr Dunkatt; 8 odcinków (1961–71)
  • Ken Drake – zastępca szerfa, Jackson/Brave Pony; 8 odcinków (1960-69)
  • Harlan Warde – adwokat G. Osgood/prokurator Monroe; 8 odcinków (1962-72)
  • Clegg Hoyt – szeryf/Barney; 8 odcinków (1960-66)
  • Dan White – stajenny/agent stacji pocztowej; 8 odcinków (1960-67)
  • Gregory Walcott – kpt. J. Fenner/szeryf Crawley; 7 odcinków (1960-72)
  • Robert B. Williams – recepcjonista w hotelu/Simpson; 7 odcinków (1959-67)
  • Tol Avery – dr Moore/koroner; 7 odcinków (1962-70)
  • Robert Brubaker – szeryf Henning/sędzia; 7 odcinków (1960-68)

Role epizodyczne edytuj

W epizodach odcinków zagrali m.in.:

Emisja w Polsce edytuj

 
Mapa przedstawiająca fikcyjne ranczo Ponderosa niedaleko Virginia City - gospodarstwo rodziny Cartwrightów

W Polsce serial miał premierę w latach 60. i 70. w Programie 1 i był emitowany w weekendy po programie informacyjnym Dziennik Telewizyjny.

Emisje powtórne:

  • Na początku lat 90. w wybranych oddziałach regionalnych TVP pokazywano Bonanzę nagrywaną z satelitarnej telewizji niemieckiej z dogranym polskim lektorem.
  • W połowie lat 90. w TVP1 Bonanzę pokazywano w okołopołudniowym bloku Seriale wszech czasów.
  • W latach 1998–1999 serial był pokazywany przez Polsat 2 w weekendy – początkowo o 8.00, potem o 9.00.
  • W latach 2003–2004 serial emitowano w TV Puls w dni robocze o 14.00 i 18.00.
  • Od 4 stycznia 2010 do 12 maja 2010 w dni robocze o 15.40 TVP1 wyemitowała pierwszą i drugą serię Bonanzy (66 odc.). Od 3 czerwca 2013 w dni robocze o 15.20 (od września od poniedziałku do czwartku o 15:45) emitowane były serie trzecia, czwarta i piąta (łącznie 102 odc.). Emisja zakończyła się 14 listopada 2013 odcinkiem 168 Walter i przestępcy.
  • Od 4 czerwca 2011 serial zagościł na antenie TVS. Emisja w weekendy przed południem i w dni robocze po 15.00. W regularnej emisji serial był do końca sierpnia 2013. Ponownie pokazywany jest od początku 2015 roku.
  • Od 7 sierpnia 2011 serial pokazywała stacja Filmbox. Do 26 lutego 2012 w niedziele o 12.00 (powtórki we wtorki o 19:50) pokazano w przypadkowej kolejności 28 odcinków pierwszej i drugiej serii – od 19 do 49 (oprócz 36, 43 i 48). Następnie odcinki te były regularnie powtarzane w rozmaitych cyklach i o różnych porach. Z końcem października 2013 zakończono pokazywanie serialu na tym kanale.
  • Od 1 sierpnia 2017 serial pokazuje stacja FilmBox Action[3].

Wydania VCD/DVD w Polsce edytuj

Wybrane odcinki pierwszej i drugiej serii wydane zostały w Polsce na płytach VCD i DVD. W latach 2007–2010 wydało je trzech dystrybutorów:

  • 23 maja 2007 – GM Distribution. Sześć wydań w ramach serii Klasyka seriali. W każdym po jednej płycie DVD. Każda płyta z dwoma odcinkami. Łącznie ukazało się 12 odcinków (32 i 45, 46 i 47, 38 i 31, 26 i 42, 27 i 20 oraz 35 i 37). W takiej samej kolejności emisję prowadził kanał Filmbox.
  • 16 kwietnia 2008 – Gaby International. Cztery wydania. W każdym po jednej płycie VCD. Każda płyta z jednym odcinkiem. Łącznie ukazały się 4 odcinki (30, 38, 25 i 20). Aktualnym dystrybutorem jest Monolith Video.
  • 14 maja 2008 (I–IV), 22 kwietnia 2009 (V), 20 sierpnia 2009 (VI), jesień 2009 (VII), zima 2009/2010 (VIII) – Demel. Osiem wydań. W każdym po jednej płycie DVD. Każda płyta z czterema odcinkami. Łącznie ukazały się 32 odcinki (w przypadkowej kolejności od 19 do 56 oprócz 24, 25, 28, 29, 30 i 32). Aktualnym dystrybutorem jest Monolith Video.

Ogółem oficjalnie na płytach wydano 35 odcinków o numerach 19–23, 25–27, 30–56.

Lista odcinków edytuj

Nr Polski tytuł[4] Angielski tytuł
SERIA PIERWSZA
1 Róża dla Lotty A Rose for Lotta
2 The Sun Mountain Herd
3 The Newcomers
4 Wojna Pajutów The Paiute War
5 Wschodzący Mark Twain Enter Mark Twain
6 Historia Julii Bulette The Julia Bulette Story
7 Saga o Annie O’Toole The Saga of Annie O’Toole
8 Historia Philipa Diedesheimera The Philip Diedesheimer Story
9 Pan Henry Comstock Mr. Henry Comstock
10 Wspaniała Adah The Magnificent Adah
11 The Truckee Strip
12 The Hanging Posse
13 Vendetta Vendetta
14 Siostry The Sisters
15 Ostatnie polowanie The Last Hunt
16 El Toro Grande El Toro Grande
17 Trędowata The Outcast
18 Dom podzielony A House Divided
19 Rewolwerowcy The Gunmen
20 Siewcy strachu / Strach na sprzedaż / Postrach miasta The Fear Merchants
21 Z nadania hiszpańskiego króla / Hiszpańska księżniczka The Spanish Grant
22 Ziemia warta krwi / Ziemia obiecana Blood on the Land
23 Sprawiedliwość na pustyni / Sprawiedliwość pustkowi / Prawo pustyni Desert Justice
24 Obcy The Stranger
25 Ucieczka do Ponderosy Escape to Ponderosa
26 Mściciel The Avenger
27 Ostatnie trofeum The Last Trophy
28 San Francisco San Francisco
29 Strumień goryczy Bitter Water
30 Niespełnione marzenie / Ojciec i syn Feet of Clay
31 Urodzona pod złą gwiazdą / Mroczna gwiazda Dark Star
32 Śmierć o świcie Death at Dawn
SERIA DRUGA
33 Próba sił / Ostateczna rozgrywka Showdown
34 Misja / Wyprawa The Mission
35 Splamiona odznaka / Stróż bezprawia Badge Without Honor
36 Młyn The Mill
37 Niosący nadzieję / Wiara i nadzieja / Osadnicy The Hopefuls
38 Denver McKee Denver McKee
39 Dzień sądu / Dzień zapłaty Day of Reckoning
40 Porwanie The Abduction
41 Drapieżniki / Polowanie Breed of Violence
42 Ostatni wiking The Last Viking
43 Spęd bydła / Poganiacze The Trail Gang
44 Na pustkowiu / Dzikuska The Savage
45 Milczący krzyk / Cichy grom Silent Thunder
46 Małpa / Małpolud The Ape
47 Zła krew / Więzy krwi The Blood Line
48 Zaloty The Courtship
49 Płomień nienawiści / Zła jak osa / Złośnica The Spitfire
50 Żona / Panna młoda The Bride
51 Szturm na bank / Napad na bank Bank Run
52 Zbieg The Fugitive
53 Zemsta Vengeance
54 Poborca podatkowy The Tax Collector
55 Na ratunek / Odsiecz The Rescue
56 Wrota szaleństwa / Bramy mroku The Dark Gate
57 Książę The Duke
58 Krwawy szlak Cutthroat Junction
59 Prezent The Gift
60 Rywal The Rival
61 Piekielna machina The Infernal Machine
62 Oszustwo w Thunderhead The Thunderhead Swindle
63 Sekret The Secret
64 Na skrzydłach marzeń The Dream Riders
65 Ukochana Elizabeth Elizabeth, My Love
66 Sam Hill Sam Hill
SERIA TRZECIA
67 Człowiek z uśmiechem na twarzy The Smiler
68 Wiosna Springtime
69 Honor Koczisa The Honor of Cochise
70 Dom, w którym zamieszkała samotność The Lonely House
71 Birmańskie cudo The Burma Rarity
72 Niedokończona ballada Broken Ballad
73 Wiele twarzy Gideona Flincha The Many Faces of Gideon Flinch
74 Przyjaźń The Friendship
75 Hrabina The Countess
76 Ujeżdżacz koni The Horse Breaker
77 Dzień smoka Day of the Dragon
78 Francuz The Frenchman
79 Gwiazda szeryfa The Tin Badge
80 Gabrielle Gabrielle
81 Grabież ziemi Land Grab
82 Czarujący nieznajomy The Tall Stranger
83 Dama z Baltimore The Lady from Baltimore
84 Długa droga The Ride
85 Burza The Storm
86 Powrót do domu The Auld Sold
87 Źródło życia Gift of Water
88 Scyzoryk The Jackknife
89 Winny The Guilty
90 Abigail Jones The Wooing of Abigail Jones
91 Szeryf The Lawmaker
92 Podróż do gwiazd Look to the Stars
93 Ryzyko The Gamble
94 Ciężka próba The Crucible
95 Inger, moja miłość Inger, My Love
96 Błogosławieni, którzy niosą pokój Blessed Are They
97 Posag The Dowry
98 Długa noc The Long Night
99 Dziewczyna gór The Mountain Girl
100 Cudotwórca The Miracle Maker
SERIA CZWARTA
101 Syn pierworodny The First Born
102 W poszukiwaniu własnej drogi The Quest
103 Artysta The Artist
104 Skazany na śmierć w upalny dzień A Hot Day for a Hanging
105 Dezerter The Deserter
106 W drodze The Way Station
107 Wojna nadeszła do Nevady The War Comes to Washoe
108 Szlachetny rycerz Knight Errant
109 Nowe życie The Beginning
110 Śmiertelna walka The Deadly Ones
111 Synowie Galaghera Gallagher’s Sons
112 Decyzja The Decision
113 Dobry Samarytanin The Good Samaritan
114 Ława przysięgłych The Jury
115 Pułkownik The Colonel
116 Pieśń w ciemności Song in the Dark
117 Opowieść o zbrodni Elegy for a Hangman
118 Człowiek z gór Half a Rogue
119 Wizyta u fryzjera The Last Haircut
120 Najdroższa Marie Marie, My Love
121 Darmozjad The Hayburner
122 Aktorka The Actress
123 Nieznajomy A Stranger Passed This Way
124 Córka Aarona The Way of Aaron
125 Upadła kobieta A Woman Lost
126 Przyjaciel Waltera Any Friend of Walter’s
127 Lustrzane odbicie Mirror of a Man
128 Opiekunka mojego brata My Brother’s Keeper
129 Śmierć na pustyni Five into the Wind
130 Opowieść o Whizzerze McGee The Saga of Whizzer McGee
131 Eksplozja Thunder Man
132 Niespodziewane bogactwo Rich Man, Poor Man
133 Boss The Boss
134 Mały wielki człowiek Little Man – Ten Feet Tall
SERIA PIĄTA
135 Piękność z San Francisco She Walks in Beauty
136 W imię sprawiedliwości A Passion for Justice
137 Zaklinacz deszczu Rain From Heaven
138 Miasto widmo Twilight Town
139 Nierówna walka The Toy Soldier
140 Siła charakteru A Question of Strength
141 Niespodziewani goście Calamity over the Comstock
142 Pamiętna podróż Journey Remembered
143 Miłosierdzie Quality of Mercy
144 Odpowiednia chwila The Waiting Game
145 Właściwa decyzja The Legacy
146 Hoss i krasnale Hoss and the Leprechauns
147 Odpoczynek The Prime of Life
148 Oskarżona Lila Conrad The Lila Conrad Story
149 Korrida w Ponderosie Ponderosa Matador
150 Mój syn My son, my son
151 Fałszywy Joe Cartwright Alias Joe Cartwright
152 Gentleman z Nowego Orleanu The Gentleman from New Orleans
153 Oszustwo The Cheating Game
154 Przypadkowa narzeczona Bullet for a Bride
155 Król gór King of the Mountain
156 Nie kochaj mnie Love me not
157 Szczera prawda The Pure Truth
158 Prawdziwy mężczyzna No Less a Man
159 Sprawa honoru Return to Honor
160 Historia Muleya Jonesa The Saga of Muley Jones
161 Atak na Ponderosę The Roper
162 Różowa chmurka A Pink Cloud Comes From Old Katay
163 Towarzysze broni The Companeros
164 Sławny Thomas Bowers Enter Thomas Bowers
165 Mroczna przeszłość The Dark Past
166 Sprytny plan The Pressure Game
167 Trójkąt Triangle
168 Walter i przestępcy Walter and the Outlaws

Przypisy edytuj

  1. a b c d Bonanza (TV Series 1959–1973). [dostęp 2019-02-09].
  2. Peter Beresford: Hollywood. Romanse i skandale. Ring, 1991, s. 166–167. OCLC 830999173. (pol.).
  3. Program stacji FilmBox Action na dzień 1 sierpnia 2017
  4. Pierwsze tytuły według tłumaczenia TVP. Po ukośniku w przypadku rozbieżności alternatywne tytuły stacji Filmbox lub wydawnictw DVD.

Linki zewnętrzne edytuj