Bordeaux

Bordeaux
	gmina
Herb	Flaga
Państwo	Francja
Region	Nowa Akwitania
Departament	Żyronda
Okręg	Bordeaux
Kod INSEE	33063
Mer	Pierre Hurmic (Zieloni)
Powierzchnia	49,36 km²
Wysokość	6 m n.p.m.
Populacja (2018); • liczba ludności	; 260 352
• gęstość	5274 os./km²
Kod pocztowy	33300
	Położenie na mapie Żyrondy Bordeaux
	Położenie na mapie Francji Bordeaux
	Położenie na mapie Nowej Akwitanii Bordeaux
	44°50′N 0°34′W/44,833333 -0,566667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Bordeaux (^ⓘ, [b ɔ ʁ d o ]; oksyt. Bordèu) – miasto w południowo zachodniej Francji, stolica regionu Nowa Akwitania i departamentu Żyronda. Jest szóstym co do wielkości miastem w kraju. Miasto w granicach administracyjnych gminy liczy 260 352 osób^[1], natomiast jednostka miejska Bordeaux(inne języki) liczy 1 mln mieszkańców^[2].

Bordeaux położone jest nad rzeką Garonną, 52 km na wschód od Oceanu Atlantyckiego i ok. 200 kilometrów na północ od Pirenejów. Jest dużym węzłem komunikacyjnym z międzynarodowym portem lotniczym, które obsłużyło w 2019 roku 7,7 miliona pasażerów, portem morskim(inne języki), rozbudowaną siecią autostrad i linii kolejowych, w tym kolei dużych prędkości TGV. Okolice miasta są znane na całym świecie przede wszystkim z produkcji win, wytwarzanych tam od VIII wieku. Ważny europejski ośrodek przemysłu lotniczego i kosmicznego (Aerospace Valley). Działa tam polski konsulat honorowy.

Historia edytuj

W starożytności rzymsko-celtyckie miasto znane jako Burdigala (łac.), silny ośrodek kulturalny prowincji Galii. W IV wieku n.e. znane ze znakomitych szkół. Pochodził stamtąd m.in. Auzoniusz. Od 314 biskupstwo, w 412 zajęte przez Wizygotów, a od 507 Franków. W latach 1154–1452 w rękach angielskich (lenno Plantagentów). Macierzysty ośrodek żyrondystów podczas rewolucji francuskiej. W czasie wojny francusko-pruskiej (1870–1871), oraz w czasie I wojny światowej i II wojny światowej tymczasowa siedziba rządu francuskiego.

Zabytki edytuj

pozostałości murów obronnych i amfiteatr z czasów rzymskich
średniowieczny kościół St-Seurin
kościół Ste-Eulalie
kościół St-Michel
kościół Ste-Croix
gotycka katedra St-Andre
bramy miejskie, z których najsłyniejsza jest La Porte Cailhau.
Musée des Beaux-Arts z cennymi zbiorami malarstwa

Gospodarka edytuj

Główny ośrodek gospodarczy i kulturalno-naukowy płd.-zach. Francji. Różnorodny przemysł m.in. winiarski (wina regionu Bordeaux), lotniczy, metalurgiczny. Ważny węzeł komunikacyjny (port lotniczy). Bordeaux wraz ze swoimi awanportami Le Verdon oraz Pauillac stanowi jeden z największych i najważniejszych portów morskich Francji.

Edukacja edytuj

Université de Bordeaux (uniwersytet) z 1441, podzielony na cztery uczelnie: Université Bordeaux I (nauki ścisłe i techniczne), Université Victor Segalen Bordeaux 2 (nauki o życiu, człowieku i zdrowiu), Université Michel de Montaigne Bordeaux 3 (nauki humanistyczne) oraz Université Montesquieu Bordeaux 4 (nauki prawne i ekonomiczne)
E-Artsup
EPITECH
ESME Sudria
szkoła morska
Kedge Business School
Akademia Sztuk Pięknych (École des beaux-arts de Bordeaux)
16 innych uczelni

Klimat edytuj

Średnia temperatura i opady dla Bordeaux (port lotniczy Bordeaux-Mérignac)
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	10,5	12,0	15,5	18,0	21,7	25,0	27,1	27,6	24,2	19,6	14,1	11,0	18,9
Średnie dobowe temperatury [°C]	7,1	7,8	10,7	13,0	16,6	19,8	21,7	21,9	18,8	15,2	10,4	7,7	14,2
Średnie temperatury w nocy [°C]	3,7	3,6	5,8	8,0	11,4	14,6	16,2	16,3	13,3	10,7	6,7	4,4	9,6
Opady [mm]	86,9	66,9	63,3	75,6	71,1	70,4	48,6	56,7	81,2	83,3	115	106	925
Średnia liczba dni deszczowych	12,2	10,1	10,7	11,2	10,0	8,3	7,1	7,0	9,3	10,7	13,3	12,7	123
Średnie usłonecznienie [h]	90	117	170	186	221	238	256	249	209	150	100	84	2070
Źródło: Météo-France^[3] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1991–2020, wysokość 47 m n.p.m., 12 km od centrum miasta)