Cerkiew św. Mikołaja w Tallinnie (Stare Miasto)
Cerkiew św. Mikołaja – prawosławna cerkiew w Tallinnie, w jurysdykcji eparchii tallińskiej Estońskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.
 1248
| |||||||||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||||||||
 Widok od północy | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
6/19 grudnia; 9/22 maja | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Tallinna  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Estonii  | |||||||||||||||
| 59,439054°N 24,748915°E/59,439054 24,748915 | |||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||
Historia edytuj
Prawosławna cerkiew mogła istnieć już przy domu kupców nowogrodzkich w średniowiecznym Tallinnie w XI–XIII w., przed najazdem Waldemara II Zwycięskiego na zamek Lyndanise, w czasie wyprawy przeciwko Estom w 1219 r. Pisemna wzmianka o cerkwi pochodzi z 1371 r., jednak nic nie wiadomo o jej wyglądzie i lokalizacji. Kolejna świątynia, z której korzystali prawosławni ruscy kupcy, wzmiankowana jest w 1420 r. i była położona przy ulicy Vene (Ruskiej) łączącej Stary Rynek z portem, tj. w rejonie, gdzie znajduje się obecnie istniejąca budowla[1]. Na początku XVII w. cerkiew była czynna tylko w czasie, gdy w mieście znajdowali się rosyjscy kupcy. Przez pozostałą część roku klucze do świątyni były zdeponowane w ratuszu[1]. Podziemia świątyni były wykorzystywane jako magazyn towarów[2]. Władcy Rosji niejednokrotnie przekazywali dary dla świątyni: zachowała się m.in. część podświecznika ofiarowanego przez Borysa Godunowa oraz ikonostas wykonany przez mistrzów pskowskich na zlecenie carewny Zofii[1].
W 1772 r. w cerkwi prawdopodobnie został pochowany metropolita Arseniusz (Maciejewicz)[3], uwięziony na rozkaz carycy Katarzyny II w twierdzy rewelskiej jako Andrzej Kłamca za sprzeciwianie się sekularyzacji majątku Cerkwi rosyjskiej i sugerowanie, iż caryca wstąpiła na tron bezprawnie[4].
Na początku XIX w. władze rosyjskie zdecydowały o rozbudowie cerkwi; projekt powiększonej świątyni w stylu klasycystycznym przygotował Luigi Rusca, jednak z powodu braku funduszy miejski architekt uprościł go. Gotową cerkiew konsekrowano w sierpniu 1827 r., w przededniu święta Zaśnięcia Matki Bożej[5].
W 1893 r. wdowa po kupcu Basarginie ufundowała nowy ikonostas w stylu bizantyjsko-rosyjskim, który nadal znajduje się przed głównym ołtarzem cerkwi[3].
Architektura edytuj
Cerkiew św. Mikołaja jest świątynią krzyżowo-kopułową. Została wzniesiona na planie kwadratu, na niewielkiej działce między murem miejskim a ulicą Vene. Reprezentuje styl klasycystyczny. Zarówno jej elewację frontową, jak i ściany boczne zdobią portyki, z tym że na fasadzie znajdują się kolumny jońskie, zaś na elewacjach bocznych – pilastry w tym samym porządku. Jedyna kopuła cerkwi posadowiona jest na wysokim bębnie, w którym wykuto rząd okien[5] i wsparta na czterech filarach[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c metropolita Korneliusz i inni, Prawosławnyje..., s. 22.
- ↑ Jan Lewandowski, Historia Estonii, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002, s. 60, ISBN 83-04-04528-1, OCLC 830494781.
- ↑ a b c metropolita Korneliusz i inni, Prawosławnyje..., s. 25.
- ↑ W. Serczyk, Katarzyna II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2010, ISBN 978-83-04-04715-0, ss. 153–156.
- ↑ a b metropolita Korneliusz i inni, Prawosławnyje..., s. 24.
Bibliografia edytuj
- metropolita Korneliusz, W. Siłowjew, W. Wołochonski, S. Glinkale, W. Iljaszewicz, I. Łapszyn, S. Miannik, J. Sieliwierstowa, F. Hirvoja, Prawosławnyje chramy Estonii-Eesti Oigeusu Kirikud-The Orthodox churches in Estonia, Tallinn–Moskwa 2007.