Chaos A.D. – piąty studyjny album długogrający brazylijskiej grupy metalowej Sepultura, wydany przez wytwórnię Roadrunner Records 2 września 1993[6][7].

Chaos A.D.
Wykonawca albumu studyjnego
Sepultura
Wydany

2 września 1993

Nagrywany

1992 - styczeń 1993[1]

Gatunek

thrash metal, groove metal

Długość

69:32

Wydawnictwo

Roadrunner Records

Producent

Andy Wallace

Oceny
Album po albumie
Third World Posse
(1992)
Chaos A.D.
(1993)
Roots
(1996)
Single z albumu Chaos A.D.
  1. Territory
    Wydany: 1993[4]
  2. Refuse/Resist
    Wydany: 1994[3]
  3. Slave New World
    Wydany: 1994[5]

Lista utworów edytuj

Opracowano na podstawie materiału źródłowego[8][9].

Nr Tytuł utworu AutorzyDługość
1.„Refuse/Resist”Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera3:19
2.„Territory”Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera4:47
3.„Slave New World”Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera, Evan Seinfeld2:55
4.„Amen”Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera4:27
5.„Kaiowas” (utwór instrumentalny)Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera3:43
6.„Propaganda”Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera3:33
7.„Biotech Is Godzilla”Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera, Jello Biafra1:52
8.„Nomad”Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera4:59
9.„We Who Are Not as Others”Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera3:42
10.„Manifest”Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera4:49
11.„The Hunt” (cover New Model Army)Justin Sullivan, Robert Heaton3:59
12.„Clenched Fist”Max Cavalera, Andreas Kisser, Paulo Jr., Igor Cavalera4:58
47:03
Utwory dodatkowe - reedycja 1996
Nr Tytuł utworu Długość
1.„Chaos B.C.”5:12
2.„Kaiowas (Tribal Jam)”3:47
3.„Territory” (Live)4:48
4.„Amen/Inner Self” (Live)8:42
22:29

Twórcy edytuj

Opracowano na podstawie materiału źródłowego[8][9].

Opis edytuj

Od końca 1992 trwały pracy nad materiałem do piątego albumu[11][12]. Jako pierwsze powstały utworzy „Propaganda”[12] i „Refuse/Resist”[11]. Muzykę tworzył samodzielnie Max Cavalera (używając po raz pierwszy automatu perkusyjnego i riffów) oraz w duecie z Kisserem[13][12]. Kompozycje były m.in. efektem ich improwizacji dokonanych w Phoenix (utwory „Territory” i „Kaiowas”), a także w Sedonie[14][15]. Podczas tworzenia muzyki w magazynie Argo na południu Phoenix nieopodal lotniska powstały utwory „Refuse/Resist”, „Territory”, „Slave New World”[16][17].

Muzyka zawarta na tym albumie była bardziej melodyjna niż typowy thrash metal i wolniejsza niż dotychczasowe dokonania grupy oraz była przepełniona zróżnicowanymi partiami perkusji[18][19]. Wskutek m.in. fascynacji twórczością innych zespołów w efekcie osiągnięto klimatyczny i transowy charakter dzieła[20]. Po raz pierwszy w muzyce grupy pojawiły się bębny wywodzące się z rejonów plemiennych, wykorzystane w związku z eksploracją korzeni brazylijskiej kultury[18][20].

Także pod względem tematyki tekstów utworów nastąpiły zmiany, jako że liryki podnosiły sprawy polityczne i społeczne[21]. Teksty opisywały m.in. rządy despotów, wojny o terytorium, korupcję, przemoc, panującą cenzurę, karygodne postępowanie prasy[22]. W pierwotnym zamierzeniu tytuł albumu miał brzmieć Propaganda[1]. Ostatecznie przyjęto tytuł Chaos A.D., według Maxa Cavalery symbolizujący epokę chaosu[1]. Według relacji muzyków tytułowy chaos łączył także utwory na płycie[23].

Za radą producenta Andy’ego Wallace’a nagrania materiału na płytę odbyły się w Europie, w Rockfield Studios w Walii[24][23]. Miksowanie odbyło się nieopodal, w Bath[24]. Był to pierwszy album, na którym partie basowe nagrał w studio basista Paulo Jr., jako że do tej pory z uwagi na jego nieumiejętności czynili to Max Cavalera i Andreas Kisser[25][26].

W ramach promocji płyty wydano trzy single: „Refuse/Resist”, „Territory” i „Slave New World[27]. Tekst do utworu „Refuse/Resist” odnosi się do ulicznych zamieszek i sanowi wezwanie do zbuntowania się[18][28]. W opinii Maxa Cavalery wyrażonej przed 2013 riff do tej piosenki jest jednym z dwóch najlepszych stworzonych przez niego[18]. We wstępie do tego utworu słychać bicie serca syna Maxa Cavalery, Zyona, nagrane przez niego na magnetofon przyłożony do stetoskopu tuż przed narodzeniem dziecka przez Glorię Bujnowski w styczniu 1993[1][29]. Do tej piosenki powstał teledysk, do którego tworzenia użyto m.in. sceny zarejestrowane podczas występu na Hollywood Rock w São Paulo w styczniu 1994[30].

Autorem słów do utworu „Territory” był Kisser[28]. Do tej piosenki także nakręcono teledysk[21]. Zdjęcia do niego filmowano w Izraelu w pobliżu Jerozolimy i na wybrzeżu Morza Martwego (pierwotnym planem były ujęcia w miejscu ukrzyżowania Jezusa Chrystusa, na co nie otrzymano zezwolenia)[21][31]. Współautorem tekstu do „Slave New World” był Evan Seinfeld z grupy Biohazard[28]. Także do tej piosenki zarejestrowano teledysk[32].

Słowa piosenki „Propaganda” stanowią krytykę prasy[33]. Tekst utworu „Biotech Is Godzilla” (stworzył go Jello Biafra, udzielający się wokalnie w tej piosence) dotyczy m.in. Szczytu Ziemi, zorganizowanego w dniach 3-14 czerwca 1992 w Rio de Janeiro, biotechnologicznych korporacji oddziałujących negatywnie na Amazonię oraz miasta Cubatão, noszącego znamiona najbardziej zanieczyszczonego[34][35]. Muzycy Sepultury nagrali także cover utworu „The Hunt” brytyjskiego zespołu New Model Army, którego byli fanami (producent Andy Wallace miksował wcześniej album tej grupy)[18].

Instrumentalny utwór pt. „Kaiowas” powstał z inspiracji historią plemienia brazylijskiego Kaiowa, którego członkowie w akcie protestu przeciw władzom zamierzającym odebrać im ziemię, popełnili zbiorowe samobójstwo[36]. Nagrania tego utworu (w trakcie którego użyto gitar akustycznych) dokonano w walijskim zamku w Chepstow (pozbawionym dachu, wskutek czego w nagraniu słychać odgłosy przelatujących mew)[21][33]. Efekty perkusyjne w tym utworze zostały dograne przez Igora Cavalerę i Paulo Jr., korzystających z plastykowych wiader[33].

Tekst utworu pt. „Manifest” dotyczy zdarzeń zaszłych 2 października 1992 w kompleksie penitencjarnym Carandiru w São Paulo (limit wynosił tam 3000, zaś osadzonych było w nim faktycznie 8000 osób), gdzie w wyniku pacyfikacji policyjnej śmierć poniosło 111 osadzonych[37][38]. W 2020 opublikowano piosenkę pt. „Manifest2020”, będącą przeróbką tego utworu, aczkolwiek z osobnym tekstem, odnoszącym się do sprawy śmierci Breonny Taylor[38]. W nagraniu utworu wzięli udział: Matt Dalberth – wokalista (Revival), Marc Rizzo – gitara prowadząca (Soulfly, Cavalera Conspiracy), Brian „Mitts” Daniels – gitara rytmiczna, nagranie i miksowanie (eks-Madball, Skarhead), Tony Campos – gitara basowa (Static-X, Soulfly, Fear Factory), Walter „Monsta” Ryan – perkusja, inicjator projektu (eks-D.R.I., Madball)[38].

Okładkę Chaos A.D. po raz kolejny stworzył dla Sepultury Michael Whelan[1]. Na obrazie został ukazany worek na zwłoki w pozycji do góry nogami[1]. Opuszczająca ciało dusza przenika w ukazane na obrazie urządzenia, w których ulega przetworzeniu[39]. Widniejące w tle mechanizmy powstały z inspiracji dźwięków usłyszanych przez twórcę w piosenkach „Clenched Fist” i „Manifest”[1]. Premiera albumu miała miejsce 2 września 1993, zaś z tej okazji Roadrunner Records zorganizował imprezę na ww. zamku Chepstow[6][31].

W wydaniu albumu na Brazylię dołączono utwór „Polícia”[7]. W 1996 ukazało się wznowienie płyty z przeznaczeniem na rynek w USA i w Kanadzie, na którym mieszczono dodatkowe utwory: „Kaiowas (Tribal Jam)”, „Territory (Live)”, „Amen / Inner Self (Live)”[7]. Chaos A.D. wydano zarówno w formacie płyty CD jak i na płycie winylowej, zaś w tej drugiej wersji w 2006 wypuszczono wznowienie płyty nakładem Roadrunner w serii Records Classics Deluxe[7].

Notowania edytuj

Lista Kraj Pozycja Status
ARIA Charts Australia 27[40] złota płyta[41]
Ö3 Austria Top 40 Austria 19[42]
MegaCharts Holandia 21[43]
Media Control Charts Niemcy 11[44]
VG-Lista Norwegia 16[45]
Billboard 200 Stany Zjednoczone 32[46] złota płyta[47]
UK Albums Chart Wielka Brytania 11[48] złota płyta[49]
Mahasz Węgry 23[50]

Album dotarł do 32. miejsca listy Billboard 200 w Stanach Zjednoczonych[51][46]. Płyta trafiła ponadto m.in. na listy przebojów w Niemczech, Austrii, Holandii, Norwegii, Australii oraz Wielkiej Brytanii (tam trafił na 11 miejsce[51])[42][40][44][43][45]. Album uzyskał status złotej i srebrnej płyty w Brazylii, Indonezji oraz w kilku krajach Europy[51].

W 2017 płyta Chaos A.D. została sklasyfikowana przez dziennikarzy magazynu „Rolling Stone” na 29 miejscu na liście najlepszych albumów metalowych wszech czasów[52].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g Moje 2013 ↓, s. 110.
  2. Steve Huey: Sepultura – Chaos A.D. review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).
  3. Sepultura – Refuse/Resist. www.discogs.com. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).
  4. Sepultura – Territory. www.discogs.com. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).
  5. Sepultura – Slave New World. www.discogs.com. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).
  6. a b Moje 2013 ↓, s. 113.
  7. a b c d Furia 2014 ↓, s. 261.
  8. a b Encyclopaedia Metallum - Sepultura - Chaos A.D.. www.metal-archives.com. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).
  9. a b Sepultura – Chaos A.D.. www.discogs.com. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).
  10. Moje 2013 ↓, s. 107.
  11. a b Moje 2013 ↓, s. 105.
  12. a b c Furia 2014 ↓, s. 87.
  13. Moje 2013 ↓, s. 92, 105.
  14. Moje 2013 ↓, s. 92.
  15. Furia 2014 ↓, s. 90, 93.
  16. Moje 2013 ↓, s. 98.
  17. Furia 2014 ↓, s. 90-91.
  18. a b c d e Moje 2013 ↓, s. 108.
  19. Furia 2014 ↓, s. 88-89.
  20. a b Furia 2014 ↓, s. 89.
  21. a b c d Moje 2013 ↓, s. 109.
  22. Furia 2014 ↓, s. 91, 93, 110.
  23. a b Furia 2014 ↓, s. 91.
  24. a b Moje 2013 ↓, s. 106.
  25. Moje 2013 ↓, s. 39, 58, 82, 106.
  26. Furia 2014 ↓, s. 49, 65, 91.
  27. Furia 2014 ↓, s. 268-269.
  28. a b c Furia 2014 ↓, s. 92.
  29. Furia 2014 ↓, s. 91-92.
  30. Furia 2014 ↓, s. 99.
  31. a b Furia 2014 ↓, s. 97.
  32. Sepultura - Slave New World (official video). youtube.com, 2011-10-08. [dostęp 2021-01-24]. (ang.).
  33. a b c Furia 2014 ↓, s. 93.
  34. Moje 2013 ↓, s. 107, 108.
  35. Furia 2014 ↓, s. 94.
  36. Moje 2013 ↓, s. 108-109.
  37. Furia 2014 ↓, s. 95.
  38. a b c Static-X, Soulfly, Ex-Madball, D.R.I. Members Cover Sepultura's 'Manifest' (Video). blabbermouth.net, 2020-10-21. [dostęp 2020-10-21]. (ang.).
  39. Furia 2014 ↓, s. 96.
  40. a b Sepultura Australian Albums Chart. www.australian-charts.com. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).
  41. ARIA Charts - Accreditations - 1997 Albums. www.aria.com.au. [dostęp 2016-12-12]. (ang.).
  42. a b Sepultura/Longplay-Chartverfolgung. austriancharts.at. [dostęp 2016-12-12]. (niem.).
  43. a b Sepultura Dutch Albums Chart. dutchcharts.nl. [dostęp 2016-12-12]. (niderl.).
  44. a b Sepultura/Longplay-Chartverfolgung. www.musicline.de. [dostęp 2016-12-12]. (niem.).
  45. a b Sepultura Norwegian Albums Chart. norwegiancharts.com. [dostęp 2016-12-12]. (ang.).
  46. a b Sepultura Billboard Chart History. www.billboard.com. [dostęp 2016-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-17)]. (ang.).
  47. RIAA: Sepultura. www.riaa.com. [dostęp 2016-12-12]. (ang.).
  48. Chart Log UK 1994–2010. www.zobbel.de. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).
  49. BPI: Sepultura. www.bpi.co.uk. [dostęp 2016-12-12]. (ang.).
  50. Top 40 album-, DVD- és válogatáslemez-lista (wyszukaj w bazie danych Sepultura). zene.slagerlistak.hu. [dostęp 2016-12-14]. (węg.).
  51. a b c Furia 2014 ↓, s. 101.
  52. The 100 Greatest Metal Albums of All Time. rollingstone.com, 2017-06-21. [dostęp 2020-11-05]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Max Cavalera (oraz współpraca: Joel McIver): Moje krwawe korzenie. Autobiografia. Poznań: Kagra, 2013, s. 9-215. ISBN 978-83-63785-08-6.
  • Jason Korolenko (oraz opracowanie dyskografii: Paweł Brzykcy): Sepultura. Brazylijska furia. Czerwonak: In Rock, 2014, s. 5-272. ISBN 978-83-64373-17-6.

Linki zewnętrzne edytuj