Chris Waddle, właśc. Christopher Roland Waddle (ur. 14 grudnia 1960 w Felling) – angielski piłkarz grający na pozycji pomocnika (skrzydłowego), reprezentant kraju, trener, ekspert piłkarski, komentator i dziennikarz sportowy.

Chris Waddle
Ilustracja
Chris Waddle (2012)
Pełne imię i nazwisko

Christopher Roland Waddle[1]

Data i miejsce urodzenia

14 grudnia 1960
Felling

Wzrost

188 cm

Pozycja

Pomocnik (skrzydłowy)

Kariera juniorska
Lata Klub
Pelaw Juniors
Whitehouse SC
Mount Pleasant SC
HMH Printing
Pelaw SC
Leam Lane SC
Clarke Chapman
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1978–1980 Tow Law Town
1980–1985 Newcastle United 170 (46)
1985–1989 Tottenham Hotspur 138 (33)
1989–1992 Olympique Marsylia 107 (22)
1992–1996 Sheffield Wednesday 4 (1)
1996 Falkirk 4 (1)
1996–1997 Bradford City 25 (6)
1997 Sunderland 7 (1)
1997–1998 Burnley 32 (1)
1998 Torquay United 7 (0)
2000–2002 Worksop Town 60 (3)
2002 Glapwell 2 (0)
2002 Stocksbridge Park Steels 1 (0)
2013–2014 Hallam 1 (0)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
1984  Anglia U-21 1 (1)
1985–1991  Anglia 62 (6)
W sumie: 63 (7)
Kariera trenerska
Lata Drużyna
1997–1998 Burnley (grający trener)
  1. Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

Kariera edytuj

Wczesna kariera edytuj

Chris Waddle karierę piłkarską rozpoczął w juniorach Pelaw Juniors, następnie reprezentował barwy juniorów: Whitehouse SC, Mount Pleasant SC, HMH Printing Pelaw SC, Leam Lane SC i Clarke Chapman, a w 1978 roku rozpoczął profesjonalną karierę w Tow Law Town, w którym grał do 1980 roku[2].

Newcastle United edytuj

Waddle łączył karierę piłkarską z pracą w fabryce przypraw. Po nieudanych testach w Sunderlandzie i Coventry City[3], w lipcu 1980 roku za 1 000 funtów brytyjskich trafił do klubu Second DivisionNewcastle United[2], w barwach którego zadebiutował 22 października 1980 roku w wygranym 1:0 meczu u siebie ze Shrewsbury Town. Szybko został podstawowym zawodnikiem drużyny Srok, grając u boku Petera Beardsleya i Kevina Keegana i miał spory udział w jej awansie do First Division w sezonie 1983/1984. 22 października 1984 roku w zremisowanym 5:5 meczu wyjazdowym z Queens Park Rangers, Waddle zdobył hat tricka. Po sezonie 1984/1985 odszedł z klubu. Łącznie w klubie rozegrał 170 meczów ligowych, w których zdobył 46 goli.

Tottenham Hotspur edytuj

1 lipca 1985 roku Waddle za 590 000 funtów brytyjskich (kwota ustalona przez trybunał transferowy) trafił do Tottenhamu Hotspur. W debiucie w drużynie Kogutów, 17 sierpnia 1985 roku w wygranym 4:0 meczu u siebie Watford zdobył dwa gole, jednak sezon 1985/1986 Koguty zakończyły na 10. miejscu, w wyniku czego został zwolniony ich trener – Peter Shreeves, a jego następcą został dotychczasowy trener Luton TownDavid Pleat. W 1985 roku został wybrany do Drużyny Roku First Division według PFA. W sezonie 1986/1987 zajął 3. miejsce w First Division, dotarł do finału Pucharu Anglii, w którym 16 maja 1987 roku na Stadionie Wembley Koguty przegrały po dogrywce z Coventry City oraz do półfinału Pucharu Ligi Angielskiej, w którym przegrał rywalizację z późniejszym triumfatorem rozgrywek – Arsenalem (1:0, 1:2 p.d.). W 1988 roku został Piłkarzem Roku w klubie. Po sezonie 1988/1989 odszedł z Tottenhamu. Łącznie w klubie rozegrał 138 meczów ligowych, w których zdobył 38 goli.

Olympique Marsylia edytuj

1 lipca 1989 roku za 4 500 000 funtów brytyjskich (trzeci najdroższy transfer na świecie w tamtych czasach[4]). W 1989 roku został wybrany do Drużyny Roku First Division według PFA. Podczas pobytu w klubie w latach 1989–1992 stanowił o sile klubu (obwieszczony jako wielki następca Rogera Magnussona), trzykrotnie z rzędu zdobył mistrzostwo Francji (19901992) oraz dotarł do finału Pucharu Europy 1990/1991, w którym 29 maja 1991 roku na Stadio San Nicola w Bari przegrał po serii rzutów karnych 3:5 z jugosłowiańskim Red Star Belgrad[5]. Za swoje fantastyczne występy w sezonie 1990/1991 (najlepszy sezon zawodnika z Wysp Brytyjskich poza jego terenem od czasów Johna Charlesa i Kevina Keegana) otrzymał nagrodę Onze d’Or oraz został wybrany do Drużyny Roku FIFA[6], a także był jednym z faworytów do Złotej Piłki dla najlepszego piłkarza w Europie według tygodnika France Football, której laureatem został jego klubowy kolega – Jean-Pierre Papin.

W sezonie 1991/1992 klubowym partnerem w pomocy był Trevor Steven, który przybył ze szkockiego Glasgow Rangers, a po zakończeniu sezonu wrócił do klubu.

W czasie pobytu w klubie zyskał pseudonim Magic Chris (Magiczny Chris)[7]. Według dziennikarza sportowegoLuke’a Ginnella, jest uznawany za jednego z najlepszych ofensywnych pomocników w Europie ze względu na wysokie umiejętności techniczne, świetne wykonywanie rzutów wolnych[7]. Zostanie zapamiętany jako wielki showman. W 1998 roku zajął 2. miejsce w plebiscycie na Piłkarza 100-lecia klubu (za Jean-Pierrem Papinem), natomiast w 2010 roku został wybrany do Drużyny 110-lecia klubu[8].

Sheffield Wednesday edytuj

Waddle w lipcu 1992 roku wrócił do Anglii, gdzie za 1 250 000 funtów brytyjskich trafił do Sheffield Wednesday, gdzie grającym trenerem był Trevor Francis[9]. W sezonie 1992/1993 dotarł do finału Pucharu Anglii i Pucharu Ligi Angielskiej, w których przegrali z Arsenalem kolejno (w dwóch meczach po dogrywkach 1:1, 1:2 – Waddle w 88. minucie zdobył gola na 1:1 oraz 2:1). W 1993 roku został wybrany Piłkarzem Roku w Anglii według FWA, jednak to nie przekonało selekcjonera reprezentacji AngliiGrahama Taylora, który od 1991 roku przestał powoływać Waddle’a do drużyny Synów Albionu.

W sezonie 1993/1994 dotarł z klubem do półfinału Pucharu Ligi Angielskiej, w którym przegrał rywalizację z Manchesterem United (0:1, 1:4). W następnych sezonach: 1994/1995 i 1995/1996 klub kończył rozgrywki ligowe w dolnej części tabeli ligowej: odpowiednio 13. i 15. miejsce. W styczniu 1995 roku został wybrany Piłkarzem Miesiąca w Premier League[10], a po sezonie 1994/1995 Trevor Francis został zastąpiony przez byłego trenera Tottenhamu HotspurDavida Pleata.

W styczniu 1996 roku trener Newcastle UnitedKevin Keegan próbował ściągnąć swojego byłego kolegę z klubu do drużyny Srok jako zastępcę Davida Ginoli, który był wówczas zawieszony, jednak cena wywoławcza transferu zaproponowana przez Davida Pleata (1 000 000 funtów brytyjskich) nie zadowalała trenera Srok[11]. W tym samym czasie kupnem Waddle’a zainteresowane były kluby: Sunderland, szkocki Celtic, Leeds United[12].

Później Waddle był trapiony licznymi kontuzjami, w związku z czym oraz świetną formą młodego wówczas Ritchiego Humphreysa (4 gole w 5 meczach) opuścił klub, w którym rozegrał 109 meczów ligowych, zdobywając 10 goli oraz zanotował większą liczbę asyst. Waddle potrafił grać świetnie lewą nogą, a do jego najsłynniejszych trików należy „step over”.

Dalsza kariera edytuj

We wrześniu 1996 roku został zawodnikiem szkockiego Falkirk, gdzie miał być grającym trenerem. Jednak po kilku miesiącach wrócił do Anglii grać w Bradford City, gdzie w krótkim czasie stał się ulubieńcem kibiców klubu. 8 listopada 1996 roku w zremisowanym 3:3 meczu wyjazdowym z Huddersfield Town (mecz był transmitowany w telewizji), zdobył gola z rzutu roźnego. 25 stycznia 1997 roku w czwartej rundzie Pucharu Anglii, zdobył gola w wygranym 3:2 meczu z Evertonem, który później został uznany Golem Miesiąca w Anglii.

Jednak nie dokończył sezonu 1996/1997, gdyż w marcu 1997 roku za 75 000 funtów brytyjskich przeniósł się do Sunderlandu, w którym rozegrał 7 meczów ligowych, zdobywając 1 gola, jednak nie zdążył uratować klubu przed spadkiem z Premier League (18. miejsce)[13].

W maju 1997 roku został grającym trenerem Burnley (klub już wcześniej chciał zatrudnić Waddle’a w tej roli[14]), jednak po rozczarowującym sezonie 1997/1998 (20. miejsce), mimo uniknięcia przez klub spadku z Second Division, Waddle odszedł z klubu po rozegraniu 32 meczów oraz zdobyciu 1 gola (25 października 1997 roku w zremisowanym 2:2 meczu u siebie z AFC Bournemouth – gol w 25. minucie na 1:0[15]).

We wrześniu 1998 roku został zawodnikiem Torquay United, jednak po rozegraniu 7 meczów ligowych wrócił do Sheffield Wednesday w roli trenera drużyny rezerw, którym był w okresie lipiec 1999 – czerwiec 2000 oraz grał jednocześnie w lokalnej drużynie amatorskiej. Klub opuścił po tym, jak w czerwcu 2000 jego menadżerem został Paul Jewell.

Następnymi klubami w karierze Waddle’a były: Worksop Town (2000–2002 – 60 meczów, 3 gole w tym 12:0 z Frickley Athletic w ramach Northern Premier League), Glapwell (2002 – 2 mecze) oraz Stocksbridge Park Steels (2002 – 1 mecz), w którym po raz pierwszym zakończył piłkarską karierę.

Potem grał w amatorskiej lidze Sheffield Wragg Over-40s w sezonie 2012/2013[16], wkrótce po 11 latach wznowił karierę, podpisując nieligowy kontrakt z występującym w rozgrywkach Northern Counties East League Hallam, w którym zadebiutował 22 lipca 2013 roku w przegranym 2:6 przedsezonowym wyjazdowym meczu towarzyskim z Chesterfield[17][18]. 1 sierpnia 2013 roku podpisał profesjonalny kontrakt do końca sezonu 2013/2014, równocześnie pozostając członkiem zespołu komentatorskiego stacji ESPN. Po sezonie definitywnie zakończył piłkarską karierę.

Kariera reprezentacyjna edytuj

Chris Waddle 16 października 1984 roku na The Dell w Southampton w wygranym 2:0 meczu eliminacyjnym mistrzostw Europy U-21 1986 z reprezentacją Finlandii U-21, rozegrał swój jedyny mecz w reprezentacji Anglii U-21 (zdobył gola w 2. minucie, strzelając pierwszą bramkę meczu[19]).

W latach 1985–1991 w seniorskiej reprezentacji Anglii rozegrał 62 mecze, w których zdobył 6 goli. Debiut zaliczył 26 marca 1985 roku na Stadionie Wembley w wygranym 2:1 meczu towarzyskim z reprezentacją Irlandii[20][21]. Natomiast swojego pierwszego gola w reprezentacji Anglii zdobył 16 października 1985 roku na Stadionie Wembley w wygranym 5:0 meczu eliminacyjnym mistrzostw świata 1986 z reprezentacją Turcji (zdobył gola w 15. minucie, strzelając pierwszą bramkę meczu[22]).

Waddle był w składzie reprezentacji Anglii na mistrzostwach świata 1986 w Meksyku (ćwierćfinał) i mistrzostwach świata 1990 we Włoszech (4. miejsce po przegranej 2:1 w meczu o 3. miejsce z reprezentacją Włoch 7 lipca 1990 roku na Stadio San Nicola w Bari), Waddle 4 lipca 1990 roku na Delle Alpi w Turynie w półfinale z późniejszym mistrzem światareprezentacją RFN (1:1 p.d. 3:4 po serii rzutów karnych, nie wykorzystał decydującego rzutu karnego[23]), a także na mistrzostwach Europy 1988 w RFN, na których Waddle rozegrał wszystkie 3 mecze, a Synowie Albionu przegrali wszystkie mecze Grupy 2 (z reprezentacją Irlandii (0:1), z reprezentacją Holandii (1:3), z reprezentacją ZSRR (1:3)), w związku z czym zakończyli udział w fazie grupowej.

Po niewykorzystanym rzucie karnym w półfinale mistrzostw świata 1990 we Włoszech z reprezentacją RFN, tłumaczył, iż podszedł do próby za Paula Gascoigne’a, gdyż ten był zdenerwowany zawieszeniem z gry w następnym meczu[24]. Swoje niepowodzenie tłumaczył wcześniejszym spotkaniem z izraelskim iluzjonistąUri Gellerem oraz amerykańskim piosenkarzem tzw. królem popuMichaelem Jacksonem[25]. Mimo niepowodzenia dziennikarz The GuardianRob Bagchi w 2010 roku ocenił występ Waddle’a na tym turnieju jako wspaniały[26].

Ostatni mecz w reprezentacji Anglii rozegrał 16 października 1991 roku na Stadionie Wembley w wygranym 1:0 meczu eliminacyjnym mistrzostw Europy 1992 z reprezentacją Turcji, natomiast swojego ostatniego gola w reprezentacji Anglii zdobył 27 maja 1989 roku w wygranym 2:0 meczu z reprezentacją Szkocji w ramach Rous Cup 1989 (zdobył gola w 15. minucie, strzelając pierwszą bramkę meczu[27])[20][21][28].

Na początku 1994 roku ówczesny selekcjoner reprezentacji AngliiTerry Venables chciał go powołać na mecz towarzyski z reprezentacją Danii, który został rozegrany 9 marca 1994 roku na Stadionie Wembley (1:0), jednak Waddle był wówczas kontuzjowany, w związku z czym nie mógł wystąpić w tym meczu[29].

Statystyki edytuj

Klubowe edytuj

Klub Sezon Liga Liga Puchar krajowy Puchar Ligi UEFA Łącznie
Mecze Gole Mecze Gole Mecze Gole Mecze Gole Mecze Gole
  Newcastle United 1980/1981 Second Division 13 1 4 2 0 0 17 3
1981/1982 Second Division 42 7 3 1 2 0 47 8
1982/1983 Second Division 37 7 2 0 1 0 40 7
1983/1984 Second Division 42 18 1 0 2 0 45 18
1984/1985 First Division 36 13 2 1 4 2 42 16
Łącznie 170 46 12 4 9 2 191 52
  Tottenham Hotspur 1985/1986 First Division 39 11 5 2 6 1 50 14
1986/1987 First Division 39 6 6 2 9 3 54 11
1987/1988 First Division 22 2 2 1 1 0 25 3
1988/1989 First Division 38 14 1 0 5 0 44 14
Łącznie 138 33 14 5 21 4 173 42
  Olympique Marsylia 1989/1990 Première Division 37 9 5 3 8 1 50 12
1990/1991 Première Division 35 6 5 0 9 2 49 8
1991/1992 Première Division 35 7 3 0 3 1 41 8
Łącznie 107 22 13 3 20 4 149 29
  Sheffield Wednesday 1992/1993 Premier League 33 1 8 2 9 0 4 1 54 4
1993/1994 Premier League 19 3 1 0 6 0 26 3
1994/1995 Premier League 25 4 3 1 0 0 28 5
1995/1996 Premier League 32 2 1 0 4 0 2 1 39 3
Łącznie 109 10 13 3 19 0 6 2 147 15
  FC Falkirk 1996/1997 Scottish Premier League 4 1 0 0 0 0 4 1
Łącznie 4 1 0 0 0 0 4 1
  Bradford City 1996/1997 First Division 26 5 3 1 0 0 29 6
Łącznie 26 5 3 1 0 0 29 6
  AFC Sunderland 1996/1997 Premier League 7 1 0 0 0 0 7 1
Łącznie 7 1 0 0 0 0 7 1
  FC Burnley 1997/1998 Second Division 32 1 2 0 2 1 36 2
Łącznie 32 1 2 0 2 1 36 2
  Torquay United 1998/1999 Third Division 7 0 0 0 0 0 7 0
Łącznie 7 0 0 0 0 0 7 0
Łącznie w karierze 600 119 57 16 51 7 26 6 734 148

[30]

Reprezentacyjne edytuj

Reprezentacja Rok Mecze Gole
  Anglia U-21 1984 1 1
Łącznie 1 1
  Anglia 1985 11 1
1986 12 2
1987 6 1
1988 9 0
1989 10 2
1990 13 0
1991 1 0
Łącznie 62 6

[31][20]

Gole w reprezentacji edytuj

Lp. Data Stadion Przeciwnik Wynik Turniej
  Anglia U-21
1. 16.10.1984 The Dell, Southampton   Finlandia 2:0 El. Euro U-21 1986
  Anglia
1. 16.10.1985 Stadion Wembley, Londyn   Turcja 5:0 El. Mundialu 1986
2. 26.03.1986 Stadion Dinama Tbilisi, Tbilisi   ZSRR 1:0 Mecz towarzyski
3. 15.10.1986 Stadion Wembley, Londyn   Irlandia Północna 3:0 El. Euro 1988
4. 01.04.1987 Windsor Park, Belfast   Irlandia Północna 2:0 El. Euro 1988
5. 26.04.1989 Stadion Wembley, Londyn   Albania 5:0 El. Mundialu 1990
6. 27.05.1989 Hampden Park, Glasgow   Szkocja 2:0 Rous Cup 1989

[21]

Sukcesy edytuj

Zawodnicze edytuj

Newcastle United

Tottenham Hotspur

Olympique Marsylia

Sheffield Wednesday

Reprezentacja Anglii

Indywidualne edytuj

Pozostała aktywność edytuj

Chris Waddle w 1987 roku nagrał wraz z klubowym kolegą z Tottenhamu HotspurGlennem Hoddlem piosenkę pt. Diamond Lights (12. miejsce w UK Singles Chart), którą wykonali w programie pt. Top Of The Pops[32]. W 1991 roku nagrał wraz z klubowym kolegą z Olympique MarsyliaBasilem Bolim piosenkę pt. We've Got a Feeling[33].

Po zakończeniu kariery piłkarskiej został ekspertem piłkarskim, komentatorem oraz dziennikarzem sportowym. Wcześniej pracował w Setanta Sports oraz w ESPN. Obecnie pracuje jako analityk transmisji meczów BBC Radio 5 Live, gdzie podsumowuje mecze Premier League, a także pisze felietony w dzienniku The Sun. Podpisał umowę z Setanta Sports na komentowanie meczów wyjazdowych reprezentacji Anglii w latach 2008–2009. Jest także ekspertem w Showsports Arabia, obejmującym angielską Premier League, ze studia w Dubaju w Zjednoczonych Emiratach Arabskich[34].

Występował również w roli komentatora w grach sportowych wyprodukowanych przez Electronic Arts.

W 2003 roku Thierry Henry wybrał Waddle’a w swojej Drużynie Marzeń. Po porażce reprezentacji Anglii z reprezentacją Niemiec (1:4) 27 czerwca 2010 roku na Free State Stadium w Bloemfontein, Waddle skrytykował Angielski Związek Piłki Nożnej, twierdząc: „FA siedzą na tyłkach i nie robią nic turniej po turnieju. Dlaczego nie słuchają? Dlaczego czy nie patrzą na inne kraje i nie pytają „jak oni dalej produkują talenty?” Trenujemy talenty z piłkarzy... Brakuje nam tak wielu pomysłów i to jest takie frustrujące. Ilość pieniędzy w naszej lidze jest przerażająca i jedyne co robimy to marnujemy je na śmieciowe pomysły... Oszukujemy się myśląc, że mamy szansę jeśli utrzymamy wysokie tempo. Możemy grać tylko w jedną stronę, a jest to kiepskie. Nie możesz grać w piłkę nożną i mieć nadzieję na zdobycie trofeów grając sto mil na godzinę i wywierając presję na drużyny przez 90 minut. aby móc grać wolno, wolno, szybko i nie możemy tego zrobić.”[35].

Waddle był kluczową częścią puli odniesień do kultury popularnej wykorzystywanych w skeczu stacji BBC pt. The Fast Show. Odniesienia do niego i jego zdjęć pojawiały się regularnie podczas segmentu informacyjnego programu „Chanel 9”.

Życie prywatne edytuj

Chris Waddle ma córkę Brooke i syna Jacka – również piłkarza, który 29 kwietnia 2012 roku podpisał profesjonalny kontrakt z Chesterfield. Kuzyn Waddle’a – Alan Waddle, również był piłkarzem, zawodnikiem klubów takich jak: Halifax Town, Liverpool, Leicester City, Swansea City, Newport County, Mansfield Town, Hartlepool United i Peterborough United.

W kwietniu 2005 roku został oskarżony o zaatakowanie mężczyzny w pubie w Dore, jednak zarzuty zostały oddalone z powodu braku dowodów[36].

Przypisy edytuj

  1. Chris Waddle w bazie Barry Hugman’s Footballers (ang.)
  2. a b Goal.com’s Top 50 English Players: Chris Waddle (35) (ang.).
  3. Chris Waddle: One-on-One [data dostępu: 2008-10-01] (ang.).
  4. Chris Waddle: The easy going showstopper with continental class [data dostępu: 2019-02-07] (ang.).
  5. The Team Dismantled by War: Red Star Belgrade’s Final European Triumph [data dostępu: 2015-06-05] (ang.).
  6. FIFA XI´s Matches – Full Info (ang.).
  7. a b Waddle at Marseille: how Magic Chris found freedom in France [data dostępu: 2018-09-21] (ang.).
  8. Skoblar dernier joueur de la dream team des 110 ans [data dostępu: 2010-04-24] (fr.).
  9. Chris Waddle w bazie Sporting Heroes (ang.).
  10. Chris Waddle w bazie Premier League (ang.).
  11. Owls block Waddle move [data dostępu: 1996-01-23] (ang.).
  12. CHRIS CROSSING; Yanks tempt Waddle [data dostępu: 1996-01-09] (ang.).
  13. Football: Reid responds to the last of the Roker roar [data dostępu: 1997-05-04] (ang.).
  14. Burnley eyes on Waddle [data dostępu: 1996-02-18] (ang.).
  15. A day of first goals for two Burnley managers [data dostępu: 2011-01-20] (ang.).
  16. Chris Waddle-inspired Hallam prove too strong for Minsthorpe. hemsworthandsouthelmsallexpress.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. [data dostępu: 2012-02-29] (ang.).
  17. Waddle on Hand at Hallam. hallamfc.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-21)]. [data dostępu: 2013-07-17] (ang.).
  18. Hallam 2-6 Chesterfield XI – Pre Season Friendly [data dostępu: 2013-07-22] (ang.).
  19. England – U-21 International Results 1976-1985 – Details (ang.).
  20. a b c Chris Waddle w bazie RSSSF.com (ang.).
  21. a b c Chris Waddle w bazie Eu-Football.info (ang.)
  22. England vs Turkey, 16 October 1985, World Cup qualification w bazie Eu-Football.info (ang.)
  23. England v West Germany at Italia '90 – as it happened [data dostępu: 2020-04-12] (ang.).
  24. Chris Waddle: What it’s like to miss in a penalty shootout [data dostępu: 2010-06-01] (ang.).
  25. Rewind radio: Euro 2012; In Our Time [data dostępu: 2012-06-17] (ang.).
  26. Rob Bagchi. Italia 90 had its moments at about 4am on Australia’s backpacker trail. „The Guardian”, 2010-05-26. Guardian Media Group. 
  27. Scotland vs England, 27 May 1989 w bazie Eu-Football.info (ang.)
  28. Chris Waddle. englandfc.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-07)]. w bazie Englandfc.com (ang.).
  29. Football: Anderton and Le Saux gain entry to the Venables elite: New England coach takes the broom to eight of Taylor’s men and puts out the welcome mat to flair players [data dostępu: 1994-03-01] (ang.).
  30. Chris Waddle w bazie FootballDatabase.eu (ang. • fr. • hiszp.)
  31. Chris Waddle w bazie National Football Teams (ang.)
  32. Chris Waddle. 23 April 1987: Hoddle and Waddle appear on Top of the Pops. „The Guardian”, 2009-04-24. Guardian Media Group. ISSN 0261-3077. 
  33. Basile Boli i Chris Waddle w bazie Bide-et-musique.com (fr.).
  34. Mark Sweney. ESPN signs Kevin Keegan to front its Premier League coverage. „The Guardian”, 2009-08-24. Guardian Media Group. 
  35. BBC pundits on England [data dostępu: 2010-06-27] (ang.).
  36. Waddle arrested in assault probe [2005-04-26] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj