Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu

Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu
	nr rej. 559/Wlkp/A z 16 kwietnia 1966
	; Krzyż Ofiarności
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Adres	al. Armii Poznań
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	0,23 ha
Liczba pochówków	476
Liczba grobów	441
Liczba kwater cmentarnych	9
Data otwarcia	1925
Data ostatniego pochówku	1990
Zarządca	Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu; Commonwealth War Graves Commission
	Położenie na mapie Poznania Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
	Położenie na mapie Polski Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
	52°25′04,45″N 16°55′58,32″E/52,417903 16,932867
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej – cmentarz w Poznaniu, położony na południowych stokach Fortu Winiary (Park Cytadela). Cmentarz ma status cmentarza wojennego, zgodnie z obowiązującą wciąż ustawą o grobach i cmentarzach wojennych z 28 marca 1933 r.

Historia edytuj

Cmentarz został założony w 1925 roku, na fragmencie cmentarza garnizonowego (tzw. starogarnizonowego). Po zakończeniu I wojny światowej groby brytyjskich żołnierzy odnaleziono w 28 miejscach Polski dlatego Brytyjczycy postanowili przenieść je na utworzony w tym celu cmentarz w Poznaniu. Był to jedyny obiekt utworzony przez Komisje Grobów Wojennych Imperium Brytyjskiego (dziś: Komisja Grobów Wojennych Wspólnoty Narodów) na terenie Polski przed 1939 rokiem.

15 września 1987 cmentarz odwiedził Bernard Weatherill przewodniczący brytyjskiej Izby Gmin^[3].

Wygląd edytuj

Centralne miejsce zajmuje Krzyż Ofiarności. Wyższą część zajmują w większości groby z I wojny światowej. Niższą z kolei zajmują wyłącznie groby z II wojny światowej. Cały teren jest obsiany trawą, przed wapiennymi stelami posadzone są kwiaty i rośliny ozdobne, wszystko zgodnie ze standardami Commonwealth War Graves Commission.

Żołnierze pochowani na cmentarzu edytuj

Na cmentarzu wojennym pochowano lub upamiętniono symbolicznie 476 żołnierzy. Wśród nich prochy 48 uczestników Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[4], spośród 50 zamordowanych przez Niemców po ich ujęciu. Na terenie obiektu znajduje się także tzw. "Poznan Memorial", upamiętniający 5 żołnierzy Royal Naval Air Service z "Russian Armoured Cars", którzy polegli na froncie wschodnim pod Brzeżanami (obecnie – Ukraina) w 1917 r., walcząc po stronie sojuszniczego rosyjskiego Rządu Tymczasowego. Jest to niewielki pomnik, usytuowany przy północnym skraju cmentarza. W ewidencji CWGC jest wyodrębniony jako osobny obiekt.

Żołnierze z Polski edytuj

Na tym cmentarzu jest pochowanych 16 polskich żołnierzy walczących w armii brytyjskiej podczas II wojny światowej, w tym 13 polskich lotników^[5].

Polscy żołnierze pochowani na Cmentarzu Wojennym Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu^[5]^[a]
Imię	nazwisko	data śmierci	stopień	uwagi
Henryk	Foyer	15 września 1943	sierżant	lotnik
Karol Piotr	Gębik	15 września 1943	porucznik^[6]	lotnik
Wiktor	Jabłoński	15 września 1943	starszy sierżant^[7]	lotnik
Franciszek Józef	Jakusz-Gostomski	15 września 1943	kapitan^[8]	lotnik
Antoni Władysław	Kiewnarski	30 marca 1944	major^[9]	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Włodzimierz Adam	Kolanowski	31 marca 1944	porucznik nawigator	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Stanisław Zygmunt	Król	12 kwietnia 1944	podporucznik^[11]	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Zdzisław	Kuczkowski	15 września 1943	sierżant^[12]	lotnik
Ludwik Henryk	Misiak	15 września 1943	sierżant^[13]	lotnik
Jerzy Tomasz	Mondschein	29 marca 1944	porucznik^[14]	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Kazimierz	Pawluk	31 marca 1944	porucznik^[15]	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Paweł Wilhelm	Tobolski	2 kwietnia 1944	porucznik^[16]	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III^[10]
Kazimierz	Pacut	15 września 1943	starszy sierżant^[17]	27 lat
	Lewko	15 września 1943	podporucznik	24 lata