Daniel Konarzewski
Daniel Konarzewski h. Pobóg (ur. 9 sierpnia?/21 sierpnia 1871 w Petersburgu, zm. 3 kwietnia 1935 w Warszawie)[1] – generał dywizji Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, I wiceminister spraw wojskowych i szef Administracji Armii, uczestnik wojen: rosyjsko-japońskiej, I światowej, polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej oraz powstania wielkopolskiego.
.jpg)
| |
 generał dywizji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
21 sierpnia 1871 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 kwietnia 1935 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki | |
| Stanowiska |
inspektor armii |
| Główne wojny i bitwy |
wojna rosyjsko-japońska |
| |
| Odznaczenia | |
                  
| |
| Data i miejsce urodzenia |
21 sierpnia 1871 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 kwietnia 1935 |
| Kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych | |
| Okres |
od 16 grudnia 1930 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Życiorys edytuj
Młodość edytuj
Był synem Daniela, ziemianina i carskiego generała, i Haliny z von Millerów[2]. Po ukończeniu II Korpusu Kadetów w Moskwie wstąpił do 1 Pawłowskiej Szkoły Wojskowej w Petersburgu. 6 sierpnia 1890 awansowany został na podporucznika i przydzielony do Izmaiłowskiego Pułku Gwardii, gdzie początkowo dowodził oddziałem zwiadowczym, a następnie kompanią oraz batalionem[2]. W czasie służby wojskowej studiował prawo na Uniwersytecie Petersburskim (pięć semestrów), a następnie w Petersburskim Instytucie Archeologicznym. W latach 1904-1905 jako ochotnik w stopniu kapitana uczestniczył w wojnie rosyjsko-japońskiej. W 1907 zwolniony został, na własną prośbę, do rezerwy i zajął się gospodarowaniem w rodzinnym majątku[2].
Wielka Wojna edytuj
Po wybuchu wojny w 1914 został zmobilizowany i wyznaczony na stanowisko dowódcy 363. Pułku Piechoty, a następnie 89.Brygadą Piechoty i 11.Brygadą Inżynieryjno-Techniczną[2]. W 1917 został pułkownikiem na froncie niemieckim. Po rewolucji 1917 zorganizował i dowódził Legią Rycerską, a następnie dowodził brygadą w 1 Dywizji Strzelców Polskich[2]. W 1918 pod Toszczycą został ranny i kontuzjowany. Po rozwiązaniu I Korpusu Polskiego w maju 1918 osiadł we własnym majątku – Punżanki (poczta Podbrodzie, woj. wileńskie) na Litwie.
II Rzeczpospolita edytuj
Po odzyskaniu niepodległości, Konarzewski wstąpił do Wojska Polskiego. 19 stycznia 1919 wyznaczony został na stanowisko dowódcy 1 Pułku Strzelców Wielkopolskich, późniejszego 55 Poznańskiego Pułku Piechoty. Później dowodził Grupą Wojsk Wielkopolskich, I Brygadą w 1 Dywizji Strzelców Wielkopolskich, 1 Dywizją Strzelców Wielkopolskich (IX 1919 – 20 IV 1921), Okręgiem Generalnym „Białystok” (od 20 IV 1921[3]). 12 sierpnia 1920 r. 14. Dywizja Piechoty wraz z Konarzewskim weszła w skład 4. Armii, która 16 wzięła udział w zwycięskiej sierpnia wzięła kontrofensywie znad Wieprza. Ponadto uczestniczył w „bitwie niemeńskiej” oraz w pościgu za Armią Czerwoną[2].
Po zakończeniu działań wojennych z bolszewikami planował przejść w stan spoczynku, lecz nie uzyskał zgody. Następnie został mianowany dowódcą Okręgu Generalnego Białystok ( później )Dowództwo Okręgu Korpusu Nr III w Białymstoku[2]. Następnie został zastępcą dowódcy gen. Lucjana Żeligowskiego, a później dowódcą Grupy Operacyjnej „Bieniakonie” w strukturze Wojsk Litwy Środkowej. Kolejnym stanowiskiem w jego karierze wojskowej było Dowództwo Okręgu Korpusu nr III w Grodnie. Po wykonaniu zjednoczenia wojsk Litwy Środkowej ze strukturami WP, 15 listopada 1922 r. Konarzewski przeszedł w stan spoczynku[2]. Zamieszkał w swoim majątku Punżanki pod Podbrodziem.
Na mocy dekretu prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, z 19 sierpnia 1923 r., generał został przywrócony do służby, a następnie mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie[4]. Pełnił tam służbę do 14 grudnia 1925 r.
31 marca 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, gen. dyw. Władysława Sikorskiego, awansował go na generała dywizji ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 6. lokatą w korpusie generałów[5]. 14 grudnia 1925 został mianowany szefem Administracji Armii[6], a w lipcu 1926 – I wiceministrem spraw wojskowych i szefem Administracji Armii. 15 grudnia 1930, w związku z wyjazdem marszałka Polski Józefa Piłsudskiego na urlop wypoczynkowy, na Maderę, Prezydent RP powierzył mu kierownictwo Ministerstwa Spraw Wojskowych od wtorku 16 grudnia 1930 roku[7]. W niedzielę 29 marca 1931 roku w Gdyni przekazał obowiązki Józefowi Piłsudskiemu, który powrócił do kraju na pokładzie kontrtorpedowca ORP „Wicher”.
2 czerwca 1931 został zwolniony ze stanowiska I wiceministra spraw wojskowych i szefa Administracji Armii i mianowany inspektorem armii z siedzibą w Warszawie[8][2]. Zmarł 3 kwietnia 1935 o godz. 8.00 w Warszawie na zawał serca[9]. Początkowo został pochowany na cmentarzu parafialnym w Balingródku, lecz po wzniesieniu kaplicy rodziny Konarzewskich pw. świętych Kazimierza i Wincentego w Punżankach(18157), jego zwłoki zostały do niej przeniesione[2][10]. Oprócz generała, w grobowcu spoczywają żona, syn oraz córka.
Rodzina edytuj
Żona generała była Wincenta Prewisz-Kwinto[2], która była pierwszą przewodniczącą Zarządu Naczelnego Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa” (1925–1927)[11][12][12], w 1926 odznaczona papieskim orderem Pro Ecclesia et Pontifice za zasługi przy stworzeniu kaplicy w Korpusie Kadetów we Lwowie i za opiekę nad nią[13], zmarła 24 marca 1933[14]. Z tego małżeństwa na świat przyszła czwórka dzieci: Ryszard, Halina, Maria i Grzegorz[2].
16 stycznia 1929 o godz. 17.00 w kościele archikatedralnym Św. Jana w Warszawie Halina Konarzewska, córka generała Daniela Konarzewskiego i Wincenty Prewysz-Kwintów Konarzewskiej, zawarła związek małżeński z Włodzimierzem Łaszkiewiczem, właścicielem majątku Daukszyszki, w gminie Soły, powiatu oszmiańskiego, synem ś.p. Adolfa i Natalii z Łaszkiewiczów. Związek pobłogosławił ksiądz biskup polowy Stanisław Gall. Po uroczystości zaślubin, w salonach pp. Konarzewskich w Pałacu Mostowskich przy ulicy Przejazd 15, odbył się raut[15].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)[16]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1926)[17]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[18]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (29 grudnia 1921)[19][20]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie: po raz pierwszy 1921)[21]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 sierpnia 1924)[22]
- Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej[23]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka za Rany i Kontuzje
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (pośmiertnie, 12 maja 1936)
- Krzyż Wielki Orderu Korony Rumunii (Rumunia, 1929)[24]
- Krzyż Wielki Orderu Leopolda (Belgia, 1935)[25]
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)
- Krzyż Wielki Orderu Krzyża Orła (Estonia, 1933)[26]
- Wielki Oficer Orderu Świętego Sawy (Jugosławia)[27]
- Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 1929)[24]
- Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja, 1921)[28]
- Medal Zwycięstwa (Médaille Interalliée)
W literaturze edytuj
Gen. Daniel Konarzewski występuje jako jedna z postaci w powieści Nadberezyńcy Floriana Czarnyszewicza.
Przypisy edytuj
- ↑ Daniel Konarzewski h. Pobóg (pol.) [dostęp 2011-11-08].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Aleksander Smoliński, Daniel Konarzewski (1871-1935), [w:] Zbigniew Girzyński, Jarosław Kłaczkow, Wojciech Piasek (red.), Premierzy i ministrowie Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939, wyd. pierwsze, Warszawa: Instytut De Republica, 2023, s. 320-322, ISBN 978-83-67253-59-8.
- ↑ Dekret Nr L. 2828 Naczelnego Wodza z 20 IV 1921 r., Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 18 z dnia 7 V 1921, pkt 675
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 57 z 30.08.1923 r.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 32 z 02.04.1924 r.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 135 z 22 grudnia 1925, s. 729.
- ↑ Wyjazd Marszałka Piłsudskiego na urlop wypoczynkowy, Kierownictwo M.S.Wojsk. na czas nieobecności p. Marszałka Piłsudskiego p. Prezydent Rzplitej poruczył gen. Konarzewskiemu, „Polska Zbrojna” Nr 343 z 16 grudnia 1930 roku, s. 1.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931, s. 224.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935, s. 101.
- ↑ https://zw.lt/wilno-wilenszczyzna/w-punzankach-zyje-pamiec-o-generale-danielu-konarzewskim/
- ↑ Artur Ochał: Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa”. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2022-06-08].
- ↑ a b Historia. rodzinawojskowa.pl. [dostęp 2015-03-25].
- ↑ Wiadomości bieżące. Z miasta. „Kurier Warszawski”, s. 7, Nr 122 z 5 maja 1926.
- ↑ „Polska Zbrojna” Nr 84 z 25 marca 1933 r. s. 2, 5.
- ↑ „Polska Zbrojna”, Nr 16 z 16 stycznia 1929 r. s. 6
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2863 z 13 kwietnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 16, poz. 561)
- ↑ M.P. z 1926 r. nr 259, poz. 726 „za wybitne zasługi na polu organizacji i administracji armji”.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 54 z 23.12.1926 r.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 25.
- ↑ Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 2, s. 119 „w uznaniu zasług położonych dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu organizacji wojskowej”.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1936 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 35, poz. 1763)
- ↑ M.P. z 1924 r. nr 192, poz. 594 „za pełną poświęcenia i z narażeniem życia niesioną pomoc ofiarom wybuchu w Cytadeli warszawskiej w dniu 13 października 1923 r. oraz za ratowanie zagrożonego mienia państwowego”.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 12 z 03.03.1926 r.
- ↑ a b Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 19 z 12.12.1929 r., s. 360–361.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 4 z 1935 , s. 19.
- ↑ Fred Puss (red.), Eesti tänab 1919–2000, Tallinn: Eesti Vabariigi Riigikantselei, 2000, s. 153, ISBN 9985-60-778-3 [dostęp 2014-10-30] [zarchiwizowane z adresu 2011-08-27] (est.).
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 16 z 12.04.1926 r.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208)
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-12-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A–Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
- Aleksander Smoliński, Daniel Konarzewski (1871-1935), [w:] Zbigniew Girzyński, Jarosław Kłaczkow, Wojciech Piasek (red.), Premierzy i ministrowie Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939, wyd. pierwsze, Warszawa: Instytut De Republica, 2023, s. 320-323, ISBN 978-83-67253-59-8.