Elista
Elista (ros. Элиста, kałm. Элст, Elst) – miasto na terytorium Federacji Rosyjskiej, ośrodek administracyjny i stolica republiki Kałmucji, ok. 103,1 tys. mieszkańców (2020). Ważny regionalny węzeł transportowy i port lotniczy.
 Elista | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Republika | |||||
| Data założenia |
1865[1] | ||||
| Prawa miejskie |
1930[1] | ||||
| Burmistrz |
Radi Burulow | ||||
| Powierzchnia |
92,36 km² | ||||
| Wysokość |
120 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+7 84722 | ||||
| Kod pocztowy |
3580xx | ||||
| Tablice rejestracyjne |
08 | ||||
Położenie na mapie Kałmucji  | |||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||
 46°19′N 44°16′E/46,316667 44,266667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
_(2004).png)
.svg)
W mieście rozwinął się przemysł materiałów budowlanych, spożywczy oraz meblarski[1].
Geografia edytuj
Miasto znajduje się w zachodniej części Kałmucji, ok. 260 km od zachodniego wybrzeża Morza Kaspijskiego[3].
W Elista zlokalizowane są zakłady przemysłu budowlanego, przetwórczego, spożywczego, oraz przemysłu lekkiego.
Demografia edytuj
Ogólna liczba mieszkańców:
- 1939 – 17,1 tys. mieszk.
- 1959 – 23,2 tys. mieszk.
- 1970 – 49,9 tys. mieszk.
- 1989 – 89,7 tys. mieszk.
- 2002 – 104,3 tys. mieszk.
- 2008 – 102,7 tys. mieszk.
- 2020 – 103,1 tys. mieszk.
Historia edytuj
Elista została założona w 1865 roku, jako niewielka osada w prowincji Astrachań. Nazwa Elista to hydronim pobliskiej rzeki, której nazwa w miejscowym języku oznacza piasek lub wytrwały. W 1927 r. w oparciu o istniejącą wieś zbudowano osadę, która w 1930 roku uzyskała prawa miejskie.
Elista od 1924 roku była stolicą obwodu autonomicznego, następnie Kałmuckiej Autonomicznej SRR (socjalistycznej republiki w składzie ZSRR), a od 1991 r. Republiki Kałmucji.
W czasie II wojny światowej, 13 sierpnia 1942 r. Elista została zdobyta przez armię niemiecką (Grupa Armii A). Ponieważ niemiecka ofensywa na południowym odcinku frontu wschodniego w grudniu 1942 r. się załamała, miasto w styczniu 1943 zostało opuszczone przez Grupę Armii Hoth i 4 Armię Pancerną, a następnie jednostki stopniowo wycofywały się na zachód[4].
Podczas okupacji hitlerowskiej, we wrześniu 1941 roku, Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 500 osób. 9 września 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcami zbrodni było Sonderkommando Astrachań[5].
W latach 1944–1957 ludność kałmucka została wysiedlona na rozkaz Stalina na Syberię. Została ona oskarżona o współpracę z armią niemiecką w trakcie II wojny światowej. W tym czasie Elista nosiła nazwę Stiepnoj (Степно́й). W 1958 po rehabilitacji ponownie utworzono Kałmucką ASRR. Na początku lat 60. XX wieku Elista liczyła ok. 30 tys. mieszkańców i dość szybko się rozwijała. Jej przemysł był wówczas oparty głównie o surowce zwierzęce: mięso, skóry, wełnę[6].
W 1998 r. w mieście zorganizowano XXXIII Olimpiadę szachową.
Podczas wizyty w mieście w 1998 r. XIV Dalajlama zdecydował o budowie nowej buddyjskiej świątyni dla mieszkańców Elisty. Została ona otwarta w grudniu 2005 roku.
Sport edytuj
Elista była ważnym centrum szachowym, sportu propagowanego przez prezydenta republiki Kirsana Ilumżynowa – mistrza szachowego i prezydenta FIDE. W 1998 r. odbyła się tutaj 33. olimpiada szachowa.
W mieście działa też klub piłkarski FK Elista (wcześniej Urałan Elista), grający obecnie w rozgrywkach Wtoroj diwizion.
Ludzie związani z miastem edytuj
- Kirsan Ilumżynow (1962) – prezydent Republiki Kałmucji
- Sanan Siugirow (1993) – arcymistrz szachowy
Miasta partnerskie edytuj
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Elista, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-14].
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года [online] [dostęp 2021-04-13].
- ↑ Wielki ilustrowany atlas świata. Wyd. I wydanie polskie. Warszawa: GeoCenter International, 1993, s. 61. ISBN 3-575-13771-4. (pol.).
- ↑ Percy Ernst Schramm (Hrsg.): Vgl. Kriegstagebuch des OKW, Band 5.1., 1. Halbjahr 1943. Monachium: 2005, s. 10ff. (niem.).
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1791.
- ↑ EK. Cztery stolice. „Poznaj Świat”. Rok XI (Nr 11 (132)), s. 46, listopad 1963. Polskie Towarzystwo Geograficzne. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. (pol.).
- ↑ Flags-Kalmykia.
- ↑ Lhasa – miejski przewodnik. echinacities.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-17)]..
Linki zewnętrzne edytuj
- Elista na www.mojgorod.ru (ros.)