Enstatyt
Enstatyt – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy piroksenów. Minerał bardzo pospolity i szeroko rozpowszechniony.
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
krzemian magnezu |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
5,5 |
| Przełam |
nierówny |
| Łupliwość |
niewyraźna, dwukierunkowa |
| Układ krystalograficzny |
rombowy |
| Gęstość minerału |
3,1 –3,3 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
brunatna i zielona w odcieniach, czasami żółta lub bezbarwna |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty, perłowy |
Nazwa pochodzi od gr. enstates = przeciwnik (antagonista); nawiązuje do dużej odporności tego minerału na wysoką temperaturę.
Właściwości edytuj
Bardzo rzadko tworzy prawidłowo wykształcone kryształy tabliczkowe, płytkowe czy słupkowe. Przeważnie występuje w skupienach ziarnistych, zbitych, blaszkowych lub w formie pojedynczych ziarn w skale. Czasami tworzy agregaty. Jest kruchy, przezroczysty, czasami wykazuje efekt kociego oka, rzadziej asteryzm sześciopromiennej gwiazdy (enstatyt gwiaździsty). Często zawiera żelazo (ok. 10% Fe2Si2O6) i chrom (enstatyt chromowy). Tworzy roztwór stały piroksenów rombowych: enstatyt – ferrosilit: członami pośrednimi są bronzyt i hipersten.
Występowanie edytuj
Częsty składnik skał magmowych, głównie norytów, piroksenitów, perydotytów, harzburgitów, gabr i bazaltów. Rzadziej bywa spotykany w sjenitach, melafirach, andezytach, dacytach, pegmatytach. Występuje także w skałach metamorficznych i w aluwiach rzecznych. Występuje niekiedy w meteorytach (chondytach – np. chondrytach enstatytowych, achondrytach[1] –przykładem achondrytu enstatytowego jest Zakłodzie).
Miejsca występowania: Niemcy – Eifel, Bellerberg, Szwajcaria, Irlandia, USA, Birma, Indie, Japonia, Rosja, Brazylia, Meksyk, Wielka Brytania, Madagaskar.
W Polsce spotykany jest w trzeciorzędowych bazaltach Dolnego Śląska (okolice Zgorzelca, Lubania, Jeleniej Góry). Występuje w skałach północno-wschodniej Polski (okolice Suwałk).
Zastosowanie edytuj
- ma znaczenie naukowe,
- atrakcyjny i poszukiwany kamień kolekcjonerski,
- kamień ozdobny i jubilerski.
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- W. Schuman: Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. „Alma –Press” – 2004
- O. Medenbach, C. Sussieck-Fornefeld: Minerały, „Świat Książki” – 1996
- R. Hochleitner: Minerały i kryształy, „Muza S.A.” – 1994
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd.”Alma- Press” 2003
Linki zewnętrzne edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Anna Ślązak, Meteoryt, który upadł nieopodal Berlina, to rzadki aubryt [online], Nauka w Polsce, 7 lutego 2024 [dostęp 2024-02-07].