Etta James
Etta James (ur. jako Jamesetta Hawkins 25 stycznia 1938 w Los Angeles, zm. 20 stycznia 2012 w Riverside)[1] – amerykańska wokalistka pochodzenia włosko-afroamerykańskiego, przedstawicielka bluesa, wczesnego rhythm and bluesa i soulu. Wykonywała także utwory gospelowe, z pogranicza rock and rolla i jazzu.
 Etta James we Francji, 1990 | |
| Imię i nazwisko |
Jamesetta Hawkins |
|---|---|
| Pseudonim |
Miss Peaches |
| Data i miejsce urodzenia |
25 stycznia 1938 |
| Data i miejsce śmierci |
20 stycznia 2012 |
| Instrumenty | |
| Typ głosu | |
| Gatunki |
blues, R&B, rock and roll, jazz, soul |
| Zawód |
wokalistka, autorka tekstów |
| Aktywność |
1954–2012 |
| Wydawnictwo |
Modern, Chess, Argo, Crown, Cadet, Island, Private Music, RCA |
| Powiązania |
Harvey Fuqua, Johnny Otis, Sugar Pie DeSanto |
| |
Rozpoczęła swoją karierę w połowie lat 50. XX wieku, zdobywając popularność takimi hitami, jak "The Wallflower", "At Last", "Tell Mama", "Something’s Got a Hold on Me" i "I’d Rather Go Blind"[2]. Przez lata zmagała się z uzależnieniem od heroiny i alkoholu, przemocą i problemami z prawem, zanim w późnych latach 80. powróciła do kariery muzycznej[3].
Energiczny i surowy głos wokalistki stał się jej znakiem rozpoznawczym, a sama artystka była inspiracją dla legend muzyki kolejnych pokoleń, takich jak Janis Joplin, Diana Ross, czy Tina Turner[4]. James zdobyła sześć nagród Grammy, a w 1993 włączono ją do grona Rock and Roll Hall of Fame[5].
Magazyn Rolling Stone umieścił James na 22. miejscu listy stu najlepszych wokalistów i na 62. miejscu rankingu artystów wszech czasów, ale w 2011 usunięto ją z drugiego zestawienia w jego ponownym wydaniu[6][7].
Życiorys edytuj
Jej matka, prostytutka Dorothy Hawkins, urodziła ją w wieku 14 lat.[4][8] Etta nigdy nie poznała swojego biologicznego ojca, będąc wychowywana przez rodzinę i przyjaciół matki[4][8]. Mimo to uwierzyła, że Rudolph Wanderone (znany jako "Minnesota Fats"), którego odnalazła dopiero w 1987, jest jej prawdziwym tatą[4][8]. Później okazało się to prawdą[8].
Jak większość ówczesnych gwiazd muzycznych, Etta rozwijała się muzycznie w kościelnych chórach gospel. W wieku 15 lat została odkryta przez producenta muzycznego, Johnny’ego Otisa, gdy przebywała w San Francisco[8][9]. Wkrótce zaczęła nagrywać pierwsze single. Została uznana za pionierkę wykonywanych przez siebie gatunków, do tego stopnia, że okrzyknięto ją "Matką R&B"[9].
Jej bogate, pełne skandali życie, stało się wzorcem do naśladowania dla wielu późniejszych artystów rockowych. W swojej autobiografii przyznała, że dla zdobycia pieniędzy na heroinę ukradła i sprzedała wszystkie instrumenty swojego zespołu[4]. Nałóg zwalczyła dopiero w latach 80. XX wieku, mając około 50 lat.[4] Przez długie lata zmagała się także z nadwagą, której częściowo pozbyła się chirurgicznie w latach 90[4].
W styczniu 2011 roku zdiagnozowano u niej białaczkę[10]. W ciągu dalszych miesięcy była hospitalizowana i wykryto u niej więcej chorób. Przed śmiercią zdołała jeszcze wydać swój ostatni album, The Dreamer[4]. Zmarła 20 stycznia 2012 roku w szpitalu w Riverside w Kalifornii[9].
Dyskografia edytuj
Albumy studyjne edytuj
| Rok | Szczegóły |
|---|---|
| 1960 | At Last!
|
| 1961 | The Second Time Around
|
| 1962 | Etta James
|
Etta James Sings for Lovers
| |
| 1963 | Etta James Top Ten
|
| 1965 | The Queen of Soul
|
| 1966 | Call My Name
|
| 1968 | Tell Mama
|
| 1970 | Etta James Sings Funk
|
| 1971 | Losers Weepers
|
| 1973 | Etta James
|
| 1974 | Come a Little Closer
|
| 1976 | Etta Is Betta Than Evvah!
|
| 1978 | Deep in the Night
|
| 1980 | Changes
|
| 1989 | Seven Year Itch
|
| 1990 | Stickin’ to My Guns
|
| 1992 | The Right Time
|
| 1994 | Mystery Lady: Songs of Billie Holiday
|
| 1995 | Time After Time
|
| 1997 | Love’s Been Rough on Me
|
| 1998 | Life, Love & the Blues
|
| 1998 | 12 Songs of Christmas
|
| 1999 | Heart of a Woman
|
| 2000 | Matriarch of the Blues
|
| 2001 | Blue Gardenia
|
| 2003 | Let’s Roll
|
| 2004 | Blues to the Bone
|
| 2006 | All the Way
|
| 2011 | The Dreamer
|
Przypisy edytuj
- ↑ Legenda bluesa i soulu Etta James nie żyje. Polskie Radio. [dostęp 2017-12-25].
- ↑ James, Etta, Ritz, David: Rage to Survive: The Etta James Story. Da Capo Press, 2003. [dostęp 2017-12-30].
- ↑ Sonneborn, Liz: A to Z of American Women in the Performing Arts. Infobase Publishing, 2002. [dostęp 2017-12-30].
- ↑ a b c d e f g h The Telegraph: Etta James: A Life in Music. 20 stycznia 2012. [dostęp 2017-12-30].
- ↑ Down Beat: Etta James Hospitalized, Tour Suspended. 13 stycznia 2009. [dostęp 2017-12-30].
- ↑ Rolling Stone: 100 Greatest Singers of All Time. [dostęp 2017-12-30].
- ↑ Rolling Stone: 100 Greatest Artists of All Time. [dostęp 2017-12-30].
- ↑ a b c d e Goldmine Magazine: Look back at the highs and lows of Etta James’s career. [dostęp 2017-12-30].
- ↑ a b c Guy Adams: Farewell to matriarch of R&B with the mother of all voices. 20 stycznia 2012. [dostęp 2017-12-30].
- ↑ US blues singer Etta James treated for leukaemia – BBC News [online], bbc.co.uk [dostęp 2017-11-23] (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Etta James’ Official website. etta-james.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-03)].
- Etta James w bazie Internet Movie Database (IMDb) w bazie IMDb (ang.)
- Etta James – Jazz. israbox.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-04)].
- Etta James by Bonnie Raitt. rollingstone.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-21)].