Farbownik polny, krzywoszyj polny (Anchusa arvensis L.) – gatunek rośliny z rodziny ogórecznikowatych. Występuje w całej niemal Europie[3]. We florze Polski jest archeofitem dość pospolicie występującym na całym niżu[4].

Farbownik polny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rodzina

ogórecznikowate

Rodzaj

farbownik

Gatunek

farbownik polny

Nazwa systematyczna
Anchusa arvensis (L.) M. Bieb.
Fl. taur.-caucas. 1:123. 1808
Synonimy
  • Lycopsis arvensis L.

Morfologia edytuj

 
Pokrój
 
Kwiat z boku (po usunięciu jednej z działek)
 
Owoc
Pokrój
Cała roślina pokryta sztywnymi, kłującymi włoskami.
Łodyga
Wzniesiona lub podnosząca się, słabo rozgałęziająca się, kanciasta. Wysokość 15-45 cm.
Liście
Ulistnienie skrętoległe. Liście lancetowate, siedzące. Najniżej położone liście posiadają krótkie ogonki. Brzegi faliste i powyginane z kłującymi włoskami.
Kwiaty
Kwiaty o niebiesko fioletowym zabarwieniu, u spodu białofioletowe, na krótkich szypułkach. Osadzone w pachwinach zielonych przysadek, które są dłuższe od kielichów. Kielich podzielony do połowy, słabo grzbiecista korona o zgiętej, białej rurce. Wewnątrz korony owłosione lub orzęsione osklepki.
Owoc
Rozłupnia o wymiarach: długość 3,5 mm, szerokość 2,5 mm, w kształcie pantofelka, z jednej strony ostro zakończona, z przeciwnej lekko wypukła, na szczycie z żeberkowanym ornamentem. Barwa szarobrunatna.

Biologia i ekologia edytuj

Roślina jednoroczna lub zimująca, hemikryptofit. Siedlisko: przydroża, pola uprawne (chwast). Roślina preferuje gleby lekkie, piaszczyste, średnio wilgotne, o odczynie kwaśnym. Roślina ciepłolubna. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Stellarietea mediae i gatunek wyróżniający dla Ass. Veronico-Fumarietum (regionalnie)[5]. Kwitnie od maja do września, kwiaty równoczesne, zapylane przez błonkówki[6]. Roślina jest gospodarzem przejściowym rdzy brunatnej żyta (na liściach występują zarodniki wiosenne zakażające żyto)

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-22] (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].
  4. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  5. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

Bibliografia edytuj

  • Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.